Lise Öğrencilerinin Siber Zorbalık ve Mağduriyet Durumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin siber zorbalık davranışı sergileme ve siber zorbalık mağduru olma durumları ile sınıf düzeyi, internet kullanım süresi, internet kullanım amacı ve internete bağlanma kaynağı arasındaki ilişkiyi incelemektir. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı bu araştırmanın çalışma grubunu Ankara ilinde öğrenime devam eden 266 öğrenci oluşturmuştur. Verilerin toplanması amacıyla Ayas ve Horzum (2010) tarafından geliştirilen Siber Zorba/Mağdur Ölçeği kullanılmıştır. Veriler frekans, yüzde, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Scheffi testi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada, 12. sınıf öğrencilerinin en fazla siber zorbalık davranışı sergileyen ve en fazla siber zorbalık davranışına maruz kalan sınıf düzeyi olduğu, dokuzuncu sınıf öğrencilerinin ise en az siber zorbalık davranışına maruz kalan ve en az siber zorbalık davranışı sergileyen sınıf düzeyi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin siber zorbalık davranışı sergileme ve siber zorbalık mağduru olma durumları ile günlük internet kullanma süreleri, internet kullanma amaçları ve internete bağlanma kaynağı arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler:

siber zorbalık, siber zorbalık mağduru, akran zorbalığı

Examination of High School Students’ Cyberbullying and Victimization Cases in Terms of Different Variables

The purpose of this study was to examine cases of high school students’ involvement in cyberbullying and cyber victimization in terms of the students’ grade level, frequency of internet use, purpose of internet use and sources of internet access. 266 high school students, who were selected from high schools in Ankara, constituted the working group of the study. The data was collected via the Cyber Bully/Victim Survey developed by Ayas and Horzum (2010). Frequencies, percentage, one-way analysis of variance (ANOVA) and Scheffe test were used to analyze data. A significant difference was found between students’ cyberbullying and cyber victimization cases and their grade levels. However, no significant difference was found between students’ bullying and victimization cases and frequency of internet use, purpose of internet use and sources of internet access.

Keywords:

cyberbullying, cyber victimization, peer bullying,

PDF

___

Aksaray, S. (2011). Siber zorbalık. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (2), 405-432.
Arıcak, O. T. (2009). Psychiatric symptomatology as a predictor of cyberbullying among university students. Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 34, 167-184.
Ayas, T. (2011). Lise öğrencilerinin sanal zorba ve kurban olma yaygınlığı. 11. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresinde sunulan bildiri, Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi, İzmir, Türkiye.
Ayas, T. & Horzum, M. B. (2012). İlköğretim öğrencilerinin sanal zorba ve mağdur olma durumu. İlköğretim Online, 11(2), 369-380.
Ayas, T. & Horzum, M. B. (2010). Cyber bully/victim scale development study. Akademik Bakıs, 19. Celalabat, Kırgızistan.
Baker Erdur, Ö., & Kavşut, F. (2007). Cyber bullying: A new face of peer bullying. Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 27, 31-42.
Bayar, Y. (2010). Okul sosyal iklimi ile geleneksel ve sanal zorbalık arasındaki ilişkiler: Genellenmiş akran algısının aracı rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Beran, T., & Li, Q. (2005). Cyber-harassment: A study of a new method for an old behavior. Journal of Educational Computing Research, 32 (3), 265-277.
Burnukara, P. (2009). İlk ve orta ergenlikte geleneksel ve sanal akran zorbalığına ilişkin betimsel bir inceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Calvete, E., Orue I., Estévez, A., Villardón, L., & Padilla, P. (2010). Cyberbullying in adolescents: Modalities and aggressors’ profile. Computers in Human Behavior, 26, 1128–1135.
Cicioğlu, M. (2014). Öğrencilerin problemli internet kullanımı ve siber zorbalık davranışlarına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
Çalışgan, H. (2013). İlköğretim öğrencilerinde internet bağımlılığı ve siber zorbalık. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Çelik, S., Atak, H., & Erguzen, A. (2012). The effect of personality on cyberbullying among university students in Turkey. Egitim Araştırmalari Dergisi-Eurasian Journal of Educational Research, 49, 129-150.
Çifçi, S. (2010). Dokuzuncu sınıf öğrencilerinin sanal zorbalık düzeyleri ile empatik eğilim düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
Dilmaç, B. (2009). Psychological needs as a predictor of cyberbullying: a Preliminary report on college students. Educational Sciences: Theory and Practice, 9(3), 1307-1325.
Ekşi, F. (2012). Narsistik kişilik özeliklerinin internet bağımlılığı ve siber zorbalığı yordama düzeyinin yol analizi ile incelenmesi [Examination of narcissistic personality traits’ predicting level of internet addiction and cyber bullying through path analysis]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. [Educational Sciences: Theory & Practice],12(3), 1683- 1706.
Fitzpatrick, K. M., Dulin, A. J., & Piko, B. F. (2007). Not just pushing and showing: School bullying among African American adolescence. Journal of School Health, 77(1), 16-22.
Gamez-Guadix, M., Orue, I., Smith, P. K., & Calvete, E. (2013). Longitudinal and reciprocal relations of cyberbullying with depression, substance use and problematic internet use among adolescents. Journal of Adolescent Health, 53(4), 446-452.
Gleason, K. A., Jensen-Campbell, L. A., & Richardson, D. (2004). Agreeableness as a predictor of aggression in adolescence. Aggressive Behavior, 30, 43-61.
Horzum, M.B., & Ayaş, T. (2014). Orta öğretim öğrencilerin psikolojik belirtilere göre sanal zorba ve sanal mağdur düzeylerinin yordanması. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 1 (2), 21-36.
Jung, Y. E., Leventhal, B., Kim, Y. S., Park, T. W., Lee, S. H., Lee, M., et. al. (2014). Cyberbullying, problematic internet use, and psychopathologic symptoms among Korean youth. Yonsei Medical Journal. 55(3), 826-830.
Juvonen, J., & Gross, E.F. (2008). Extending the school grounds? Bullying experiences in cyberspace. Journal of School Health, 78(9), 496-505.
Kaltiala-Heino, R., Rimpelä, M, Rantanen, P., & Rimpelä, A. (2000). Bullying at school--an indicator of adolescents at risk for mental disorders. J Adolesc. 23(6), 661-74.
Keser, H. & Kavuk, M. (2015). Okulda siber zorbalık farkındalık anketinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (1), 17-30.
Klomek, A.B., Kleinman, M., Altschuler, E., Marrocco, F., Amakawa, L., & Gould, M.S. (2011). High school bullying as a risk for later depression and suicidality. Suicide Life Threat Behavior, 41(5), 501–516.
Klomek, A.B., Marrocco, F., Kleinman, M., Schonfeld, I.S., & Gould, M.S. (2007). Bullying, depression, and suicidality in adolescents. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 46, 40–49.
Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kavuk, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin sanal zorba ve sanal kurban olma durumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Keith, S., & Martin, M.E. (2005). Cyberbullying: Creating a new culture of respect in a cyber-world. Reclaiming Children and Youth, 13 (4), 224–228.
Kim, J., LaRose, R., & Peng, W. (2009). Loneliness as the cause and the effect of problematic internet use: the relationship between internet use and psychological well-being. CyberPsychology & Behavior, 12 (4), 451-455.
Kim, Y.S., Koh, Y.J., & Leventhal, B. (2005). School bullying and suicidal risk in Korean middle school students. Pediatrics, 115, 357–363.
Koç, Z. (2006). Lise öğrencilerinin zorbalık düzeylerinin yordanması, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kowalski, R.M. & Limber, S.P. (2013). Psychological, physical, and academic correlates of cyberbullying and traditional bullying. Journal of Adolescent Health, 53, 13-20.
Kowalski, R. M. & Witte, J. (2006). Youth internet survey. Erişim tarihi: 12.07.2009.
Kowalski, R. M. & Limber, S. (2007). Electronic bullying among middle school students. Journal of Adolescent Health, 41, 22-30.
Leitgeb, N. (2008). Mobile phones: are children at higher risk? Wien Med Wochenschr, 158, 36-41.
Li, Q. (2007). Bullying in the new playground: Research into cyberbullying and cyber victimization. Australasian Journal of Educational Technology, 23 (4), 435-454.
Li, Q. (2006). Cyberbullying in schools: A research of gender differences. School Psychology International, 27 (2), 157-170.
Li, Q. (2005). Cyber harassment: A study of new method for an old behavior. Journal of Educational Computing Research, 32(3), 265-277.
Messias, E., Kindrick, K., & Castro, J. (2014). School Bullying, Cyberbullying, or both: Correlates of Teen Suicidality in the 2011 CDC Youth Risk Behavior Survey. Compr Psychiatry, 55(5), 1063–1068.
Nishina, N., Juvonen, J., & Witkow, M. R. (2005). Sticks and stones may break my bones, but names will make me sick: The psychosocial, somatic, and scholastic consequences of peer harassment. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 34, 37-48.
Özbay, A. (2013). Ergenlerde siber zorbalık, siber mağduriyet, aleksitimi ve öfke ifade etme biçimleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Özdemir, M., & Akar, F. (2011). Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 605-626.
Pamuk, M., & Bavlı, B. (2013). Ergenlerin sanal zorbalıklarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (1), 321-338.
Patchin, J.W. & Hinduja, S. (2006). Bullies move beyond the schoolyard: A preliminary look at cyberbullying. Youth Violence and Juvenile Justice, 4(2), 148-169.
Peker, A. (2015). Negatif duygunun siber zorbalık ve mağduriyete ilişkin yordayıcı rolünün incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (4), 1633-1646.
Peker, A., Eroğlu, Y. & Ada, Ş. (2012). Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 185-206.
Peker, A., Eroğlu, Y., & Çitemel, N. (2012). Boyun eğici davranışlar ile siber zorbalık ve siber mağduriyet arasındaki ilişkide cinsiyetin aracılığının incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1).
Peker, A. & Eroglu, Y. (2010). Erkek ögrencilerde siber zorba ve kurban olmanın yordayıcısı olarak internet bağımlılığı. Sünbül, AM ve Sahin, İ. (Eds.), 4, 862-867.
Prenksy, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. On the Horizon, 9(5), 1-6.
Raskauskas, J. & Stoltz, A. D. (2007). Involvement in traditional and electronic bullying among adolescents. Developmental Psychology, 43, 564 575.
Roland, E. (2002). Bullying, depressive symptoms and suicidal thoughts. Educational Research, 44, 55–67.
Semerci, A. (2015). Examining middle school students’ views on text bullying. Education and Information Technologies. DOI:10.1007/s10639-015-9420-6.
Serin, H. (2012). Ergenlerde siber zorbalık / siber mağduriyet yaşantıları ve bu davranışlara ilişkin öğretmen ve eğitim yöneticilerinin görüşleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Shariff, S., & Gouin, R. (2005). Cyber-dilemmas: Gendered hierarchies, free expression and cyber-safety in schools. Paper presented at Oxford Internet Institute, Oxford University, U.K. International Conference on Cyber-Safety. . Erişim tarihi: 21 Ağustos 2015.
Slonje, R., & Smith, P. K. (2008). Cyberbullying: Another main type of bullying? Scandinavian Journal of Psychology, 49(2), 147-154. doi:10.1111/j.1467-9450.2007.00611.x.
Solberg, M. E., & Olweus, D. (2003). Prevalence estimation of school bullying with the Olweus bully/victim questionnaire. Aggressive Behavior, 29, 239– 268.
Srivastava, A., Gambel, R., & Boey J. (2013). Cyberbullying in Australia: Clarifying the problem, considering the solutions. International Journal of Children’s Rights. 21, 25–45.
Tekinarslan, E., & Gürer, M. D. (2009). Problemli internet kullanımı: Eğitim fakültesi ögrencileri üzerinde çok yönlü bir inceleme. In proceedings of 9th international educational technology conference.
Topçu, Ç., Erdur-Baker, Ö., & Çapa-Aydın, Y. (2008). Examination of cyberbullying experiences among Turkish students from different school types. Cyberpsychology and Behavior, 11(6), 643-648.
Türkoglu, S. (2013). Ergenlerin problemli internet kullanımları ile siber zorbalık eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ensitüsü, İstanbul.
Wang, J., Iannotti, R.J., & Nansel, T. (2009). School bullying among adolescents in the United States: Physical, verbal, relational, and cyber. Journal of Adolescent Health, 45, 368–375.
Willard, N. (2005). Cyberbullying and cyberthreats. OSDFS National Conference. Erişim tarihi: 29 July 2015.
Williams, K., & Guerra, N. G. (2007). Prevalence and predictors of internet bullying. Journal of Adolescent Health, 41, 14–21.
Wolak, J., Mitchell, K., & Finkelhor, D. (2007). Does online harassment constitute bullying? An exploration of online harassment by known peers and online only contacts. Journal of Adolescent Health, 41, S51–S58.
Yaman, E., Eroğlu, Y., & Peker, A. (2011). Başa çıkma stratejileriyle okul zorbalığı ve siber zorbalık. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Yaman, E., & Peker, A., (2012). Ergenlerin siber zorbalık ve siber mağduriyete ilişkin algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 819 -833.
Ybarra, M. L., Diener-West, M., & Leaf, P. J. (2007). Examining the overlapping internet harassment and school bullying: Implications for school intervention. Journal of Adolescent Health, 41, 42-50.