Kelîle ve Dimne’deki Etik Unsurlar; Bu Unsurların Ahlâk Eğitimi Bakımından Önemi

“Kelîle ve Dimne” adlı masal kitabı İslâm ahlâk düşüncesinin ilk kaynaklarındandır. Hint filozof Beydaba tarafından kaleme alınan eser, İranlı düşünür İbn Mukaffa tarafından Arapçaya tercüme edilmiştir. Mezkûr eser ahlâk ve siyaset içerikli yapısının yanında, İslâmî ilimlerin oluşum aşamasında tercüme edilmesinden dolayı, ilgili dönemi aydınlatmak açısından büyük önem taşımaktadır. Ahlâkî nasihatlerle donatılmış eserin amacı, masallar ve gerçek hayattan alınan hikâyelerle bireysel ve toplumsal davranışları iyileştirerek, mutlu bir yaşamın yollarını göstermektir. Buna ilaveten siyasetçilere başarılı bir yönetimin şartlarını ve pratik olarak yapılması gerekenleri öğretmektir. Makalenin amacı ise, Kelîle ve Dimne’de ele alınan ahlâkî unsurları felsefî bir çözümlemeye tâbi tutmak, ahlâk eğitimi bakımından değerlendirmek ve toplumun duygu ve düşünce dünyasını yansıtan sembolik tarzdaki bu hikâyelerin etik alanındaki etkilerine dikkat çekmektir.

Anahtar Kelimeler:

kelîle ve dimne, ahlâk, siyaset, nasihat, hikmet, eğitim

Ethical Elements in Kalilah and Dimnah; the Importance of These Elements in Moral Education

The fable book “Kalilah and Dimnah” is one of the first sources of Islamic moral thought The work, written by the Indian philosopher Beydaba, was translated into Arabic by the Iranian Thinker Ibn Mukaffa. In addition to the moral and political content of the work, it is of great importance to illuminate the relevant period due to its translation in the formation phase of Islamic sciences. The aim of the work, which is equipped with moral advice, is to show the ways of a happy life by improving individual and social behaviors through stories taken from fairy tales and real life. In addition, the aim of the work is to teach politicians the conditions of successful management and what should be done in practice. The purpose of the paper is to undertake a philosophical analysis of the moral elements discussed in Kalilah and Dimnah, to evaluate them in terms of moral education and to draw attention to the effects of these symbolic style stories reflecting the society’s feelings and thoughts.

Keywords:

kalilah and dimnah, ethics, politics, recitation, wisdom, education,

___

Akarsu, B. (1998). Mutluluk Ahlâkı, İstanbul: İnkılap Yayınları.
Altaş, E. (2016). Hikemiyat Literatürü ve Ahlâk, İslâm Ahlâk Literatürü, Ankara: Nobel Yayıncılık, 103-138.
Aristoteles. (2007). Nikomakhos’a Etik. (çev. Saffet Babür) Ankara: Bilgesu Yayınları.
Arslan, A. (2011). İlkçağ Felsefe Tarihi, İstanbul: İ. Bilgi Üniversitesi Yayınları, c. I.
Ateş, A. (1968). İbnü’l-Mukaffâ, İ.A, 5 (2), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 864-868.
Bakan, S. (2006). Kelîle ve Dimne’de Yer Alan Masalların Dinî ve Ahlâkî Eğitime Katkıları, Yayın-lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Berkowitz, M. W. (2014). Karakter Eğitimi Bilimi. (çev. Macid Yılmaz), Din Bilimleri Akademik Araş-tırma Dergisi, 14 (3), 285-302.
Beydeba. (1990). Kelîle ve Dimne. (çev. Topaloğlu, B.-Karaman, H). İstanbul: Fatih Yayınevi, c.I-II.
Brockelmann, C. (1977). Kelîle ve Dimne, İ.A. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, c.6, 552-558.
Çağrıcı, M. (1989). Ahlâk, DİA, İstanbul: TEDAV, c.2, 1-9.
Fahri, M. (1992). İslam Felsefesi Tarihi (A History of İslamic Philosophy). (çev. Kasım Turhan) İstan-bul: İklim Yayınları.
_______ (2016). İslâm Ahlâk Teorileri (Ethical Theories in İslam). (çev. Muammer İskenderoğlu-Atilla Arkan) İstanbul: Litera Yayıncılık.
Duran E., Ercan E. (2018). Fablların Değer Eğitimindeki Önemi Gelecek Vizyonlar Dergisi, 2(1), 31-43.
Gutas, D. (1981), Classical Arabic Wisdom Literature Nature and Scope, Journal of the American Ori-ental Society, 101/1, 49-86.
İbn Miskeveyh. (2017). Tertîbu’s-Saâdât ve Menâzilu’l-Ulûm. (çev. Hümeyra Özturan), (nşr. Hümeyra Özturan), İstanbul: Klasik Yayınları.
İbn Mukaffa. (1990). Kitabın Hedefi, Kelîle ve Dimne içinde, İstanbul: Fatih Yayınevi, 93-117.
İbn Sehevân. (1990). Kitabın Önsözü, Kelîle ve Dimne içinde, İstanbul: Fatih Yayınevi, 7-55.
İbn Sînâ. (1989). Fî Aksâmi’l-Ulûmi’l-Akliyye, Tis’u Resâil, Kahire: Dâru’l-Arab.
Karaismailoğlu, A. (2002). Kelîle ve Dimne, DİA, İstanbul: TEDAV, c.25, 210-212.
Kınalızâde. (2012). Ahlâk-ı Alâ’î. (haz. Mustafa Koç), İstanbul: Klasik Yayınları,
Kutluer, İ. (2000), İbnü’l-Mukaffa, DİA, Ankara: TEDAV, c.21, 134-137.
Kuzudişli, A. (2017). İbnü’l-Mukaffa ve İslâmi İlimlerin Oluşumundaki Rolü, Türk ve İslâm Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 ( 12), 51-61.
Nasîrüddin Tûsî. (2007). Ahlâk-ı Nâsırî. (çev. Anar Gafarov, Zaur Şükürov) (ed. Tahir Özakkaş), İs-tanbul: Litera Yayıncılık.
Orak, K.-Berköz, M. (2013). Kelîle ve Dimne Tercümeleri ve Kitlelerin Eğitimindeki Rolü, Türkiyat Mecmuası, 23(Güz), 207-232.
Özlem, D. 2010, Etik Ahlâk Felsefesi, İstanbul: Say Yayınları.
Özturan, H. (2015). Ahlâk Felsefesinin Temel Problemleri, Ankara: Nobel Yayınları.
Pattabanoğlu, F. Z. (2018). Taşköprîzâde’de Felsefenin Pratik Alanı Olarak Ahlâk, ÇAKÜ Sosyal Bi-limler Enstitüsü Dergisi, 9 (1), 122-142.
Platon. (2010). Sokrates’in Savunması. (çev. Özgü Çelik) İstanbul: Say Yayınları.
Saruhan, M. S. (2002). Ahlâk Felsefemizde İyi ve Kötünün Sebepleri, İslâmî Araştırmalar, 15(4), 543-558.
Taşköprîzâde. (1968). Miftâhu’s-Saâde ve Misbâhu’s-Siyâde fî Mevzuâti'l-Ulûm. (thk. Kamil Bekri, Abdülvehhab Ebü’n-Nur), Kahire: Dârü'l-Kütübi’l-Hadise, c.I.
_______ (2014). Şerhu’l-Ahlâki’l-Adudiyye. (çev. Müstakim Arıcı) (ed. Ömer Türker, Metin: Elzem İçöz-Müstakim Arıcı), İstanbul: TYEKB Yayınları.
_______ (2016). Risâle fî Fazîleti Mekârimi’l-Ahlâk. (Ahlâk ve Siyaset Risaleleri içinde). (çev. Müsta-kim Arıcı), (thk. Müstakim Arıcı), İstanbul: İ. Medeniyet Ü. Yayınları.
Topaloğlu, B.-Karaman, H. (1990). Eser Hakkında Birkaç Söz, Kelîle ve Dimne içinde, İstanbul: Fatih Yayınevi, 3-5.
Toska, Z. (1989). Türk Edebiyatında Kelîle ve Dimne Çevirileri ve Kul Mesûd Çevirisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
_______ (1991). Kelîle ve Dimne’nin Türkçe Çevirileri, TUBA, 15, 355-377.
Turhan, K. (1996). Kelam ve Felsefe Açısından İnsan Fiilleri, İstanbul: İFAV Yayınları.
Uçar, A. (2012). Osmanlı Siyaset-Yönetim Düşün Geleneği: Daire-i Adalet’in Yönetimi, Memleket Siya-set Yönetim, 7 (17), 1-33.