Serkan Volkan SARI, Hikmet YAZICI, Mustafa ŞAHİN

Kariyer Araştırma Öz-yeterliliği Ölçeği-Türkçe (KAÖYÖ-T): Türkçeye Uyarlama Çalışması

Bu araştırmanın amacı “Kariyer Araştırma Öz Yeterliliği (KAÖYÖ)” ölçeğini Türk kültürüne uyarlamaktır. Bu amaçla, ilk olarak iyi derecede İngilizce bilen, beş akademik uzman tarafından ölçek Türkçe’ye çevrilerek “dil geçerliliği çalışması” yapılmıştır. Daha sonra “geçerlik çalışmaları” kapsamında Açımlayıcı Faktor Analizi (AFA) gerçekleştirilmiştir. KAÖYÖ tek faktörlü bir yapı göstermektedir ve açıkladığı varyans % 47.94’dür. Ortaya çıkan tek boyutlu yapı, Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ile test edilmiş ve 35 maddeden oluşan tek boyutlu yapıya ilişkin geçerli uyum değerleri elde edilmiştir (x2 =85.03, p<0.01). Modele ilişkin diğer değerler CFI= 0.92, GFI= 0.90, AGFI= 0.90, IFI= 0.93, RMR, 0.05 ve RMSEA= 0.19 şeklinde bulunmuştur. Ölçeğin hesaplanan Cronbach alfa güvenirliği 0.96’dır (N=592). Paralel formlar güvenirliğini kapsamında Mesleğe Karar Verme Öz Yeterliliği Ölçeği (MKVÖY) ve Kontrol Odağı Ölçeği (KOÖ) kullanılmış ve anlamlı korelasyonlar olduğu belirlenmiştir. Test tekrar test güvenirliği sonuçlarına göre ise iki ölçüm arasındaki korelasyon katsayısı 0.88 (p<0.01) olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak KAÖYÖ’nün güçlü psikometrik özelliklere sahip olduğu değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kariyer Araştırma, Öz Yeterlilik, Üniversite Öğrencisi

Psychometric Properties Of The Cses In Turkish University Students

This study aims to adapt the Career Search Efficacy Scale (CSES to Turkish Culture. For this aim, firstly language validity examine five academicians who known good level english. Then, Exploratory Factor Analysis (EFA) has been done for validity. As a result, CSES has a one dimension and variance explained 47.94%. One dimension structure of scale tested with Confirmatory Factor Analysis (CFA) and it is determined that the scale has a good level for one dimension (x2 =85.03, p<0.01). Also, CFI= 0.92, GFI= 0.90, AGFI= 0.90, IFI= 0.93, RMR, 0.05 ve RMSEA= 0.19 values were obtained. Cronbach alpha reliablity value for scale is 0.96 (N=592). Within the content of parallel forms reliability, Vocational Decision Making Scale (VDMS) and Locus of Control Scale (LCS) were used and reached to significant correlations. According to the results of test-retest reliability correlation coefficient of 0.88 between the two measures (p <0.01). Finally, it is evaluated that CSES has a strong psychological properties.

Keywords:

Career Search, Self Efficacy, University Student,

PDF

___

Aysan, F. ve Siyez, D. (2011 Ekim). Kariyer Denetim Odağı Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. XI. Ulusal Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Kongresinde su-nulan bildiri. Ege Üniversitesi, İzmir.
Bacanlı, F. (2006). Kariyer araştırma yetkinlik beklentisi ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışmaları, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6 (2).
Bacanlı, F., Özer, A. ve Sürücü, M. (2006 Ekim). Çocuklar için Kariyer Gelişim Ölçeğinin Faktör Yapısı ve Güvenirliği. 9. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresinde sunulan bildiri. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Bandura, A. (1977). Social learning theory. New Jersey: Englewood Cliffs, Prentice Hall.
Bandura, A. (1995). Exercise of personal and collective efficacy in changing societies. In A. Bandura (Ed). Self- efficacy in changing societies. (pp.1-45). Cambridge UK: Camb-ridge University Press.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: the exercise of control. New York: W.H.Freeman and Company.
Betz, N. E., & Hackett, G. (1987). Concept of agency in educational and career develop-ment. Journal of Counseling Psychology, 34, 299-308.
Blustein, D. L. (1989). The role of goal instability and career self-efficacy in the career exploration process. Journal of Vocational Behavior, 35, 194-203.
Blustein, D. L. (1997). A context-rich perspective of career exploration across the life roles. The Career Development Quarterly, 45, 260–274.
Blustein, D. (1992). Applying current theory and research in career exploration to practice. The Career Development Quarterly, 41, 173-184.
Bozgeyikli, H. (2004). Meslek Kararı Verme Yetkinlik Ölçeğinin Geliştirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 11, 221- 234.
Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Cole, D. A. (1987). Utility of confirmatory factor analysis in test validation research. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 55, 1019-1031.
Çakır, M. A. (2003). Bir kariyer grup rehberliği programının lise öğrencilerinin meslek kararsızlık düzeylerine etkisi. (Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Ens-titüsü) http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Çiğdem, E. (2002). Mesleki araştırma davranışlarında kendini yetkin görme ölçeğinin geliş-tirilmesi ile ilgili ön çalışma. (Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Eğitim Bi-limleri Enstitüsü) http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Dağ, İ. (2002). Kontrol odağı ölçeği (KOÖ): ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik çalış-ması. Türk Psikoloji Dergisi, 17 (49), 77-90.
Yılmaz E. A.,ve Bilge, F. (2008). Lise öğrencileri için meslek seçimine ilişkin akılcı olma-yan inançlar ölçeği'nin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (29), 95-114.
Erkuş, A. (2003). Psikometri üzerine yazılar. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Harren, V.A. (1979). A model of career decision-making for college students. Journal of Vocational Behavior, 14, 119–133.
İnan, Ş. (2006). Kariyer eğilimi envanterinin geliştirilmesine yönelik bir çalışma. (Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü) http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Işık, E. (2010). Sosyal bilişsel kariyer teorisi temelli bir grup müdahalesinin üniversite öğrencilerinin kariyer kararı yetkinlik ve mesleki sonuç beklentisi düzeylerine etkisi. (Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü) http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Jepsen, D. A., & Prediger, D. J. (1981). Dimensions of adolescent career development: A multi-instrument analysis. Journal of Vocational Behavior, 19, 350–368.
Jordaan, J. P. (1963). Exploratory behavior: The formation of self and occupational con-cepts. In D. E. Super (Ed.), Career development: Self-concept theory (pp. 42-78). Prin-ceton, NJ: College Examination Board.
Kalafat, T. (2012). Kariyer geleceği ölçeği (KARGEL): Türk örneklemi için psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4 (38), 169-179.
Kanten, S. (2012). Kariyer uyum yetenekleri ölçeği: geçerlilik ve güvenirlilik çalışması, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 16, 191- 205.
Kuzgun, Y. & Bacanlı, F. (1996). Mesleki Olgunluk Ölçeği El Kitabı. Ankara: MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Lent, R. W., Brown, H., & Hackett, G. (1994). Sociocognitive mechanisms of personal agency in career development: Pantheoretical prospects. In M. L. Savickas & R. W. Lent (Eds.), Convergence in career development theories (pp. 77–101). Palo Alto, CA: CPP Books.
Luzzo, D.A. (1993). Reliability and validity testing of the career decision-making self-efficacy scale. Measurement & Evaluation in Counseling & Development (American Co-unseling Association), 26, (2), 186- 195.
Marsh, H.W., Balla, J.R., & Mc Donald, R.P. (1988). Goodness of fit indexes in confirma-tory factor analysis: the effect of sample size. Psychological Bulletin, 103, 391-410.
Nota, L., Ferrari, L., Solberg, S., & Soresi, S. (2007). Career search self-efficacy, family support, and career indecision with Italian youth. Journal of Career Assessment, 15, 181- 193.
O’Brien, K., & Heppner, N. (1996). Applying social cognitive theory to training career counselors. Career Development Quarterly, 44, 367-377.
Perrone, K. M., Perrone, P. A., Chan, F., & Thomas, K. R. (2000). Assessing self-efficacy and importance of career counseling competencies. Career Development Quarterly, 48, 212-225.
Ryan, N. E., Solberg, V. S., & Brown, S. D. (1996). Family dysfunction, parental attach-ment, and career search self-efficacy among community college students. Journal of Counseling Psychology, 43, 84-89.
Scherer, R. F., Wiebe, F. A., Luther, D. C. ve Adams, J. S. (1988). Dimensionality of coping: Factor stability using the ways of coping questionnaire. Psychological Reports, 62, 763-770.
Solberg, V. S., Good, G. E., & Nord, D. (1994). Career search self-efficacy: Ripe for appli-cations and intervention programming. Journal of Career Development, 21, 63-72.
Solberg, V. S., Good, G. E., Nord, D., Holm, C. Hohner, R., Zima, Heffernan, M., & Malen, A. (1994). Assessing career search expectations: development and validation of the Career Search Efficacy Scale. Journal of Carrer Assesment, 2 (2), 111- 123.
Solberg, V. S., Good, G. E., Fischer, A. R., Brown, S. D., & Nord, D. (1995). Career deci-sion making, and career search activities: Relative effects of career search self-efficacy and human agency. Journal of Counseling Psychology, 42, 448-455.
Stumpf, S. A., Colarelli, S. M., & Hartman, K. (1983). Development of the career explora-tion survey (CES). Journal of Vocational Behavior, 22, 191–226.
Super, D. & Hall, D.T. (1978). Career development: exploration and planning. Annual Rewiev of Psycholology, 29, 333-372.
Şencan,H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Taylor, K. M. & Betz, N. E. (1983). Applications of self-efficacy theory to the understan-ding and treatment of career indecision. Journal of Vocational Behavior, 22, 63–81.
Taylor, K. T., & Pompa, J. (1990). An examination of the relationships among career decision-making self-efficacy, career salience, locus of control, and vocational indeci-sion. Journal of Vocational Behavior, 37, 17-31.
Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Turner, S., & Lapan, R. (2002). Career self-efficacy and perceptions of parent support in adolescent career development. Career Development Quarterly, 51, 44-55.
Ulu, E. (2007). Lise Öğrencilerinin Kariyer İnançlarının Bazı Değişkenlere Göre Yordan-ması. (Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Zorver, C. & Korkut-Owen, F. (2011 Ekim). Kariyer Uyumu ve İyimserliği Ölçeğinin geliştirilmesi. XI. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresinde sözlü bildiri, Ege Üniversitesi, İzmir.