İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Eleştirel Düşünme Eğitimine Uygunluğu

Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin eleştirel düşünme eğitimi için gerekli olan ölçütlere ne ölçüde uygun olduğunu ortaya konulmasının amaçlandığı bu çalışmada 2008 – 2009 eğitim öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Zonguldak ilinde 6., 7. ve 8. sınıf düzeylerinde okutulan Türkçe ders kitapları arasından rastgele seçilen üç kitapta yer alan 69 metin incelenmiştir. Metinlerin eleştirel düşünce eğitimine uygunluğunun tespiti için araştırmacılar tarafından alan uzmanlarından görüş alınarak beş maddeden oluşan veri toplama aracı geliştirilmiş, bu beş maddelik veri toplama aracı, üç ayrı araştırmacı tarafından derecelendirme ölçeği ile puanlanarak metinlere uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda; bağımsızlık, tutarlılık, ön yargısız olma, aktif ve organize olma, değerlendirme gibi eleştirel düşünme bileşenleri dikkate alındığında 6. sınıf Türkçe Ders Kitapları’nda yer alan metinlerin eleştirel düşünme eğitimine uygun olduğu tespit edilmiştir. 7. sınıf Türkçe Ders Kitabı’nda yer alan bazı metinlerin belirlenen eleştirel düşünme bileşenlerine uygun olmadığı görülmüştür. 8. sınıf Türkçe Ders Kitabı’nda yer alan metinlerin ise eleştirel düşünme eğitimi açısından kısmen uygun olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Türkçe Öğretimi, Eleştirel Düşünme Eğitimi, Türkçe Ders Kitapları

PRİMARY EDUCATİON TURKISH TEXT BOOKS IN CRITICAL THINKING TRAINING ELIGIBILITY

In this stduy which aims to display whether the texts in Turkish textbooks are appropriate for critical thinking training or not, in 2008-2009 academic year 69 texts are analysed which are choosen at random in three different Turkish textbooks for 6.7.and 8. grades, by the Turkish Ministry Of Educatıon in Zonguldak.A data collection device was developed by the researchers which contains five items by taking opinions of field experts in order to detect the appropriateness of the texts for critical thinking training,this five-itemed data collection device is put into practice by grading with a rubric by three difeerent researchers. In the result of the study; it was reached that the texts in Turkish text book of 6th grade are appropriate for critical thinking training when the critical thinking components like independence consistence, evaluation, behaving without prejudice, being active and organized are considered. It was seen that some texts in Turkish text book for 7th grade are not appropriate for the critical thinking components.Meanwhile,the texts for 8th Turkish text book are partly appropriate in terms of critical thinking training

Keywords:

Turkish Teaching, Critical Thinking Training, Turkish Textbook,

PDF

___

Akınoğlu, Orhan (2001). Eleştirel Düşünme Becerilerini Temel Alan Fen Bilgisi Öğretiminin Öğrenme Ürünlerine Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Argüden, Yılmaz (2005). Yönetim Kurullarında Eleştirel Düşünme, http://www.polater.com.tr/ devam.phpsub_page=1&page=bilgi_agaci&new_page=29, (Erişim Tarihi: 15.06.2009).
Arsan, Esra (2004). Medya Okur-Yazarlığı, www.radikal.com.tr, (Erişim Tarihi: 10.03.2010).
Aytaş, Gıyasettin (2001). Türkçe Ders Kitaplarının Yazımında Metin Seçimi ve Metin Altı Sorularının Hazırlanmasında Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Hususlar, Türk Yurdu. 21, 162 – 163.
Başoğlu, Nuran (2010), İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Eleştirel Düşünme Eğitimine Uygunluğu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
Bono, Edward de (2007). Kendine Düşünmeyi Öğret (Çev.: Sabahattin Arıbaş). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Cankoy, Osman (2008), Kritik Düşünme, http://www.aoa.edu.tr, (Erişim Tarihi: 04.10.2008)
Cüceloğlu, Doğan (1997). İyi Düşün Doğru Karar Ver. İstanbul: Sistem Yayıncılık. Demirel, Özcan ve Melek Şahinel (2006). Türkçe ve Sınıf Öğretmenleri için Türkçe Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Dolapcı, Orhan Cihan (2009). Öğretmenleri Eleştirel düşünme Konusunda Bilgilendirmeye Yönelik Seminer Çalışmasının Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Esengül, Mevlüt (2006). İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Dil ve Anlatım Yanlışları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Fidan, Merih Bektaş (2008). Niçin Eleştirel Düşünme?, http://www. ankarakad.info/news/ OY3B14XB.pdf, (Erişim Tarihi: 20.06.2009).
Gürkan, Emin (2009). Öğretim Programlarının Yenilenme Gerekçeleri ve Davranışçı Yaklaşım İle Yapılandırmacı Yaklaşım Arasındaki Farklar, okulweb.meb.gov.tr, (Erişim Tarihi: 10.03.2010).
Gürkaynak, İpek, Füsun Üstel ve Sami Gülgöz (2003). Eleştirel Düşünme, http://su-erg.advancity.net/uploads/rad/Elestirel%20Dusunme.pdf, (Erişim Tarihi: 28.03.2009).
Gürkaynak, İpek, Füsun Üstel ve Sami Gülgöz (2009). Eleştirel Düşünmenin Önemi ve Eğitim, http://suerg.advancity.net/uploads/rad/ERG.BilgiCagi. Eleştirel Duşunme.pdf, (Erişim Tarihi: 28.03.2009).
İpşiroğlu, Zehra (1997). Eğitimde Yeni Arayışlar: Sorunlar, Seçenekler, Öneriler. İstanbul: Adam Yayınları.
İpşiroğlu, Zehra (2002). Düşünme Korkusu. İstanbul: Papirüs Yayınevi. Karadeniz, Abdülkerim (2006). Liselerde Eleştirel Düşünme Eğitimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kazancı, Osman (1989). Eğitimde Eleştirici Düşünme ve Öğretimi. Ankara: Kazancı Kitap A.Ş.
Kökdemir, Doğan (2003). “Eleştirel Düşünme ve Bilim Eğitimi”, Pivolka, Cilt 2, Sayı 4, 3 – 5, http://www.elyadal.org/PiVOLKA/04/edegitimi.htm, (Erişim Tarihi: 25.08.2009).
Levy, D. A. (1997). Tools of Critical Thinking: Metathoughts for Psychology, Boston: Allyn & Bacon.
MEB (2007). “Ders Kitapları ile Eğitim Araçlarının İncelenmesi ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönerge”, Tebliğler Dergisi, 2597, 410 – 461.
Özbay, Murat (2005). Bir Dil Becerisi Olarak Dinleme Eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
Özdemir, Orhan (2008). Eleştirel Düşünme. İstanbul: Kriter Yayınları.
Özden, Yüksel (2003), Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Paul, Richard W. & Ed. A.J.A. Binker (1990). Critical Thinking: What Every Person Needs To Survive in a Rapidly Changing World, http://eric.ed.gov, (Erişim Tarihi:04.8.2009).
Paul, Richard &Linda Elder (2008), Minik Eleştirel Düşünme Kılavuzu Kavramlar ve Araçlar, (Çeviren: Merih Bektaş Fidan)
Pilancı, Hülya (2008). Anadilinin Bireysel ve Toplumsal İşlevleri: Toplumsal İşlevlerin Soruna Dönüşmesi, , (Erişim http://kybele.anadolu.edu.tr/ makaleler/ed2004_ 2_1/249497. pdf, (Tarihi: 0 4.10.2008). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Eleştirel Düşünme... 997 September 2012 Vol:20 No:3 Kastamonu Education Journal
Seferoğlu, S.Sadi ve Cenk Akbıyık (2006). Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 30,193 – 200.
Şahinel, Semih (2007). Eleştirel Düşünme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Vgotsky L.S. (1998). Düşünce ve Dil. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
Yıldırım, Cemal (1997). Bilimsel Düşünme Yöntemi. İstanbul: Bilgi Yayınevi.