Cinsiyetin Fen Laboratuvarına Yönelik Tutum Üzerinde Etkisi: Bir MetaAnaliz Çalışması (Türkiye Örneği)

Bu araştırmanın amacı, fen laboratuvarına yönelik tutum üzerinde cinsiyetin etkisini belirlemek için yapılmış olan araştırma sonuçlarını meta-analiz yöntemi ile bir araya getirerek, cinsiyetin fen laboratuvarına yönelik tutum üzerindeki etki büyüklüğünü belirlemektir. Bunun için 2000-2017 yılları arasında Türkiye’de yapılmış çalışmalara ilişkin literatür taraması yapılmıştır. Literatür taraması sonucunda araştırma problemine uygun ve meta-analiz çalışmasına dahil edilebilecek istatistiksel verilere sahip yüksek lisans tezi, doktora tezi ve makaleler ulusal ve uluslararası veri tabanlarından Türkçe ve İngilizce dillerinde taranarak incelenmiştir. Bu meta-analiz çalışmasında cinsiyetin fen laboratuvarına yönelik tutum üzerinde etkisi test edilmiştir. Öncelikle literatür taraması yapılarak ilgili yayınlar bir havuzda toplanmıştır (n=164). Araştırmacılar tarafından belirlenen ölçütler doğrultusunda kodlama protokolüne uygun verileri içeren toplam 15 çalışmanın analize dahil edilmesine karar verilmiştir. Araştırmanın örneklemini 884 erkek ve 1472 kadın olmak üzere 2356 birey oluşturmaktadır. Çalışmaların etki büyüklüğü hesaplamaları; heterojenlik ve yayın yanlılığı analizleri “Comprehensive Meta Analysis” istatistik programı kullanılarak yapılmıştır. Dahil edilen çalışmalarda heterojen bir dağılım belirlenmiştir (Q=32.22 p

The Effect of Gender on Attitude Towards Science Laboratory: A MetaAnalysis Study (The Case of Turkey)

The aim of this study was to determine the effect of gender on attitude towards science laboratory, gather the results by using the meta-analysis method, and detect the effect size of gender on attitude towards science laboratory. In order to achieve this purpose, a literature review was carried out for the studies conducted in Turkey between 2000 and 2017. As a result literature review, postgraduate theses, doctoral dissertations, and articles, which were appropriate for the study problem and had statistical data to be included in the meta-analysis study, were reviewed and examined in Turkish and English from national and international databases. In the meta-analysis study, the effect of gender on attitude towards science laboratory was tested. Firstly the related publications were collected in a pool by carrying out the literature review (n=164). In accordance with the criteria specified by the researchers, it was decided to include a total of 15 studies, containing the proper data based on the coding protocol, in the analysis. The sample of the study consisted of 2356 individuals including 884 men and 1472 women. The calculations of the effect size in the studies were performed by using “Comprehensive Meta-Analysis” statistical program for heterogeneity and publication bias analyses. A heterogeneous distribution was determined in the studies included (Q=32.22 p

PDF

___

Açışlı, S., Metin, M. & Kolomuc, A. (2012). The investigate attitude of primarypre-service teachers regarding science and technology laboratory. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 2168-2172.
Aka, E. I. (2016). An investigation into prospective science teachers’ attitudes towards laboratory course and self-efficacy beliefs in laboratory use. International Journal of Environmental and Science Education, 11(10), 3319-3331.
Çakmak, M. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının laboratuvar tutumları ile fen bilgisine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Kars.
Doğru, M., Gençosman, T. & Ataalkın, A. (2011). Examination of natural science laboratory perception levels of students at primary education grade 6 and their attitudes towards laboratory practices of natural science course. International Journal of Educational Researchers, 2(1), 17-27.
Ekici, G. (2002). Biyoloji öğretmenlerinin laboratuvarı dersine yönelik tutum ölçeği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 62-66.
Karademir, E. & Balbağ, Z. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fizik laboratuarına yönelik tutumlarının incelenmesi. Eğitim ve öğretim Araştırmaları Dergisi, 2, 364-373
Karatay, R., Doğan, F. ve Şahin, Ç. (2014). Determination of attitudes of preservice teachers towards laboratory practices/öğretmen adaylarının laboratuvar uygulamalarına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(3), 703-722.
Keskin Geçer, A. ve Zengin, R. (2015). Science teachers’ attitudes towards laboratory practises and problems encountered. International Journal of Education and Research. 3(11), 137-146.
Kırılmazkaya, G. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fizik laboratuvarına yönelik kaygı ve tutumlarının incelenmesi. Journals of Social and Humanities Sciences Research. 4(3), 452-461.
Koray, Ö., Yaman, S. & Altunçekiç, A. (2004). Yaratıcı ve eleştirel düşünmeye dayalı laboratuvar yönteminin öğretmen adaylarının akademik başarı, problem çözme ve laboratuvar tutum düzeylerine etkisi. İnönü Üniversitesi, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9.
Paliç, G. ve Altun, E. (2011). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Düşünme Stilleri İle Fizik Laboratuar Tutumları Arasındaki İlişki. In 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya. 1286-1293.
Paliç, G. ve Pirasa, N. (2012). A study of pre-service teachers’ tendency for imprudent behaviour and physics laboratory attitudes. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47, 823-828.
Taşlıdere, E. & Korur, F. (2012). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının fizik laboratuvarına yönelik tutumları: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 295-318.
Yenice, N., Balım, A. G. ve Aydın, G. (2008). Biyoloji öğretmenlerinin laboratuvar dersine yönelik tutumları ve teknolojik yenilikleri izleme eğilimleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 469-484.
Yeşilyurt, M., Kurt, T. & Temur, A. (2005). İlköğretim fen laboratuvarı için tutum anketi geliştirilmesi ve uygulanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(17), 21-31.
Akgöz, S., Ercan, İ. & Kan, İ. (2004). Meta-analizi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(2), 107-112.
Akyol, C. & Dikici, A. (2009). Şiirle öğretim tekniğinin öğrencilerin başarı ve tutumlarına etkisi. Elemantary Education Online, 8(1), 48-56.
Alkan, F. ve Erdem, E. (2013). Kendi kendine öğrenmenin laboratuvarda başarı, hazırbulunuşluk, laboratuvar becerileri tutumu ve endişeye etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 15-26.
Ayas, A., Çepni, S., Akdeniz, A. R., Özmen, H., Yiğit, N. & Ayvacı, H. Ş. (2012). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi (10. baskı). Ankara: Pegem A.
Ayaz, M. F. & Söylemez, M. (2015). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının Türkiye’deki öğrencilerin fen derslerindeki akademik başarılarına etkisi: Bir meta-analiz çalışması. Eğitim ve Bilim, 178, 255-283.
Ayvacı, H. Ş. ve Yıldız, M. (2013). 5E modeline uygun olarak tasarlanan laboratuvar materyaliyle gerçekleştirilen öğretim sürecinin etkililiğinin değerlendirilmesi: Işığın kırılması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1). 1-20.
Azizoğlu, N. & Çetin, G. (2009). 6 ve 7. sınıf öğrencilerinin öğrenme stilleri, fen dersine yönelik tutumları ve motivasyonları arasındaki ilişki, Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 171-182.
Baran, M., ve Maskan, A. K. (2009). Proje tabanlı öğrenme modelinin fizik öğretmenliği ikinci sınıf öğrencilerinin elektrostatiğe yönelik tutumlarına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 41-52.
Başol-Göçmen, G. (2004). Meta-analizin genel bir değerlendirmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7,186-192.
Begg, C. B. & Mazumdar, M. (1994). Operating characteristics of a rank correlation test for publication bias. Biometrics, 50(4), 1088-1101.
Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T. & Rothstein, H. R. (2009). Introduction to meta analysis. West Sussex-UK: John Wiley & Sons Ltd.
Borenstein, M., Hedges, L., Higgins, J. P. & Rothstein, H. R. (2005). Comprehensive meta-analysis version 2. Englewood, NJ: Biostat.
Card, N. A. (2012). Applied meta-analysis for social science research. Newyork, London: Guilford Press.
Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th Edition). New York: Routledge.
Çepni, S. & Ayvacı, H. Ş. (2006). Laboratuar Destekli Fen ve Teknoloji Öğretimi. Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi. 5. Baskı, Pegema Yayıncılık, Ankara.
Dervişoğlu, S. ve Acarlı, D. S. (2018). Biyoloji öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ve biyoloji laboratuvarına yönelik tutumları, öz-yeterlikleri, özgüvenleri. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi, 2(2), 86-92.
Dilber, R., Sönmez, E., Doğan, S. & Sezek, F. (2006). Fizik bölümü öğrencilerinin laboratuarlara karşı tutumlarının değerlendirilmesi ve karşılaştıkları sorunların tespit edilmesi üzerine bir çalışma. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(31), 102-109.
Dinçer, S. (2014). Eğitim bilimlerinde uygulamalı meta-analiz. Ankara: Pegem Akademi.
Doğan, S., Sezek, F., Yalçın, M., Kıvrak, E., Yalçın, M., Usta,Y. & Ataman, A. Y. (2002). Atatürk Üniversitesi biyoloji öğrencilerinin laboratuvar çalışmalarına ilişkin tutumları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 33-58.
Doğru, M. & Kıyıcı, F.K. (2005). Fen eğitiminin zorunluluğu, (Editör: M. Aydoğdu & T. Kesercioğlu), İlköğretim fen ve teknoloji öğretimi (ss.1-24), Ankara: Anı Yayıncılık.
Duru, M. K., Demir, S., Önen, F. & Benzer, E. (2011). Sorgulamaya dayalı laboratuvar uygulamalarının öğretmen adaylarının laboratuvar algısına tutumuna ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33, 25-44.
Egger, M., Smith, G. D., Schneider, M. & Minder, C. (1997). Bias in meta-analysis detected by a simple, graphical test. British Medical Journal, 315(7109), 629-634.
Erkol, M., Kışoğlu, M. ve Gül, Ş. (2017). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yaklaşımı rapor formatının öğretmen adaylarının başarılarına ve fen bilgisi laboratuvarına yönelik tutumlarına etkisi. İlköğretim Online, 16(2), 614-627.
Freedman, M. P. (2001). The influence of laboratory instruction on science achievement and attitude toward science among ninth grade students across gender differences. (ERIC Document Reproduction Service No: ED454070).
Gürbüzoğlu Yalmancı, S. (2016). Biyoloji tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. PAU Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 248-262.
Higgins, J. & Thompson, S. G. (2002). Quantifying heterogeneity in a meta-analysis. Statistics in Medicine, 21, 1539-1558.
Hofstein, A. & Lunetta, V. N. (2003). The laboratory in science education: Foundations for the twenty-first century. Science education, 88(1), 28-54.
Hofstein, A. & Lunetta, V.N. (1982). The role of the laboratory in science teaching: Neglected aspect of research. Review of Educational Research, 52(2), 201-217.
Hofstein, A., Shore, R., & Kipnis, M. (2004). Providing high school chemistry students with opportunities to develop learning skills in an inquiry-type laboratory-A case study. International Journal of Science Education, 26, 47-62.
Keleş, Ö. ve Özsoy, S. (2017). Pre-service teachers’ attitudes toward use of Vee diagrams in general physics laboratory. International Electronic Journal of Elementary Education, 1(3), 124-140.
Nuhoğlu, H. & Yalçın, N. (2004). Fizik laboratuarına yönelik bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının fizik laboratuarına yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 317-327.
Şen, S. & Akbaş, N. (2016). Çok düzeyli meta-analiz yöntemleri üzerine bir çalışma. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 7(1), 1-17.
Üstün, U. & Eryılmaz, A. (2014). Etkili araştırma sentezleri yapabilmek için bir araştırma yöntemi: Meta-analiz. Eğitim ve Bilim, 39(174), 1-32.
Wolf, M. F. (1986). Meta Analysis: quantitative methods for research synthesis. SAGE Publications Inc., USA, 72p.
Yalvaç, B. & Sungur, S. (2000). Fen bilgisi öğretmen adaylarının laboratuar derslerine karşı tutumlarının incelenmesi, D.E.Ü. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 56-64.
Yenilmez, K. & Özabacı, N. Ş. (2003). Yatılı öğretmen okulu öğrencilerinin matematik ile ilgili tutumları ve matematık kaygı düzeyleri arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 132-146.
Yeşilyurt, M. (2010). Meta analysis of the computer assisted studies in science and mathematics: A sample of Turkey. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 9(1), 123-131.