2017 Sezonunda Parion Kuzey Surları Çevresinde Bulunan İthal Amphora Formları

Parion, Antik Troas Bölgesi’nin önemli liman kentlerinden biridir. Antik kent bugünkü Çanakkale İli, Biga İlçesi, Kemer Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Kuzey Surları, Parion kentinin Propontis’e (Çanakkale Boğazı) bakan jeopolitik yönden önemli bir konumunda yerleştirilmiştir. Kente ait Kuzey Surları çevresinde 2017 kazı sezonu içerisinde yüzey araştırmaları gerçekleştirilmiştir. Surların çevresinde farklı üretim merkezlerine ait amphora parçaları tespit edilmiştir. Yüzey araştırmasında farklı tipteki ticari amphoralara rastlanılması bölgedeki ticaret trafiğini göstermesi açısından önemlidir. Bu çalışmanın amacı, yüzey gezileri sırasında bulunan amphora gruplarını tanımlamak, sınıflandırmak, tarihlendirmektir. Bu amphoralar, depozit ya da kontekst buluntuları olmadıkları için, benzer örneklerden yola çıkılarak tarihlenmiştir. Kuzey Surları çevresinde saptanan amphoraların ilk kez çalışılması, bu yapının kullanımına dair öneriler getirecek olması açısından önemlidir. Parion Kuzey Surları çevresinde bulunan amphoralar tipolojik olarak sınıflandırıldığında 10 farklı grup tespit edilmiştir. Bu amphoraların Milethos, Samos, Chios, Mende, Lesbos, Knidos, Thasos, Akanthos, Kilikya Bölgesi ve Ganos (Gaziköy) gibi merkezlerlerden ithal edilen üretimlerden olduğu tespit edilmiştir. Surların çevresinde ele geçen bu gruplar; MÖ 6. yüzyıldan MS 11. yüzyıla kadar kentte ticaretin yapıldığına işaret etmektedir. Ayrıca, Ege ve Doğu Akdeniz Bölgesi kökenli amphoraların buluntular arasında yoğunlukta olduğu görülmektedir. Bu yoğunluktan hareketle Parion’un bu bölgelerdeki merkezler ile daha aktif ticari faaliyetler yürütmüş olabileceğine ihtimal verilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Parion, Klasik Dönem, Hellenistik Dönem, Kuzey Surları, Amphora

Imported Amphora Forms Found Around the North Fortification Walls of Parion in 2017 Season

Parion is one of the important port cities of the Ancient Troad Region. The ancient city is located within the boundaries of today's Çanakkale Province, Biga District, Kemer Village. The Northern Fortification Walls are located in a geopolitically important position of the city of Parion, facing the Propontis (Çanakkale Strait). Surveys were carried out around the Northern Fortification Walls of the city during the 2017 excavation season. Amphora fragments belonging to different production centers were found around the fortification walls. The discovery of different types of commercial amphorae during the survey is important in terms of showing the trade traffic in the region. The aim of this study is to identify, classify and date the amphora groups found during the surface expeditions. Since these amphorae are not deposits or context finds, they were dated based on similar examples. Studying the amphorae found around the Northern Walls for the first time is important in terms of making suggestions for the use of this structure. When the amphorae found around the Parion Northern Fortification Walls were classified typologically, 10 different groups were identified. It was determined that these amphorae were imported from centers such as Milethos, Samos, Chios, Mende, Lesbos, Knidos, Thasos, Akanthos, Cilicia Region and Ganos (Gaziköy). These groups unearthed around the fortification walls; It indicates that trade was carried out in the city from the 6th century BC to the 11th century AD. In addition, it is seen that amphorae originating from the Aegean and Eastern Mediterranean Regions are among the finds. Based on this density, it is possible that Parion may have carried out more active commercial activities with the centers located in the two regions. Based on this density, it is possible that Parion may have carried out more active commercial activities with the centers in these regions.

Keywords:

Parion, Classical Period, Hellenistic Period, Northern Fortification Walls, Amphora,

PDF

___

Abramov, A. P. & Maslennikov, A. A. (1991). Амфоріы V. B. До Н. Э. Из Раскопок Поселения На Мысе Зюк. SovA, 3, 234-249.
Akkaş, İ. (2015). Parion Arkaik, Klasik ve Hellenistik Dönem Amphoraları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Akkaş, İ. (2016a). IV. B. Parion Tiyatrosu Ticari Amphora Buluntuları. C. Başaran ve H. E. Ergürer (Eds.), Parion Roma Tiyatrosu: 2006- 2015 Yılı Çalışmaları Mimarisi ve Buluntuları içinde (ss. 165-180). Ankara, İçdaş Inc. Press.
Akkaş, İ. (2018). B. Parion Theater Commercial Amphora Findings. In C. Başaran & H. E. Ergürer (Eds.). Roman Theater Of Parion: Excavations, Architecture and Finds from 2006-2015 Campaigns (pp. 127-139). Ankara, İçdaş.
Akkaş, İ. (2019). Parion İthalatında Lesbos (Midilli) Üretimi Amphoralar. V. Keleş, H. Kasapoğlu, H. E. Ergürer, E. Çelikbaş ve A. Yılmaz (Eds.). Cevat Başaran’a 60. Yaş Armağanı (ss. 439-450). Ankara, Bilgin Kültür Sanat.
Akkaş, İ. (2020a). 2008-2019 Yılları Arası Amphora Buluntuları Işığında Parion Antik Kenti Roma ve Erken Bizans/Geç Roma Dönemi Ticari İlişkileri. Yayımlanmamış doktora tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
Akkaş, İ. (2020b). Parion Yamaç Hamamı Ticari Amphora Buluntuları (MÖ 1. yüzyıl - MS 7. yüzyıl). Arkhaia Anatolika, 3, 178-243.
Aktaş, R. (2018). Antandros Kazısı Yamaç Ev Roma Dönemi Seramikleri. Yayımlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
Alkaç, E. (2012). Korykos (Kilikia) Yüzey Araştırmalarında Bulunan LR 1 Amphoraları. Olba, XX, 323-344.
Alpözen, T.O., Özdaş, H. & Berkaya, B. (1995). Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi ticari amphoraları. Bodrum, Bodrum Müzesi Yayınları 2..
Arthur, P. (1989). Aspects of Byzantine Economy: An Evaluation of Amphora Evidence from Italy. BCH Supplements, XVIII, 81-91.
Asal, R. (2010). Yenikapı Marmaray ve Metro Kurtarma Kazıları Buluntuları Işığında İstanbul’un Roma ve Bizans Dönemi Deniz Ticareti. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
Aydın, S. (2019). Olba Geç Roma Dönemi Seramik Buluntuları. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Başaran, C. (2006). Parion: Karanlıktan Gün Işığına. T. Takaoğlu (Ed.). Anadolu Arkeolojisine Katkılar 65. Yaşında Abdullah Yaylalı'ya Sunulan Yazılar içinde (ss. 185-200). İstanbul, Ege Yayınları.
Başaran, C. (2010). Parion 2008 kazıları. KST, 31(1), 393-410.
Başaran, C. (2011). Parion 2009 yılı kazı ve restorasyon çalışmaları. KST, 32 (1), 283- 300.
Başaran, C. ve Ergürer, H.E. (2012). Parion Odeion'u (Bouleuterion?) 2010 çalışmaları ve Odeion'da bulunan seramikler. Olba, XX, 245-289.
Başdemir, B. (2019). Troas bölgesi buluntusu ticari amphoralar: Tipolojik ve fonksiyonel Bir Analiz. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Birzescu, I., (2012). Histria: Ergebnisse der Ausgrabungen und Untersuchungen. Bucureşti, Editura Enciclopedica.
Blondé, F., Muller, A. & Mulliez, D. (1991). Le Comblement d’un Puits Public à Thasos. Le Matériel Amphorique. BCH, 115 (1), 213-242.
Burragato, F., Nezza, M., Ferrazzoli, A.F. & Ricci, M. (2007). Late Roman I Amphora Types Produced at Elaiussa Sebaste. In M. Bonifay & J. C. Tréglia (Eds.). LRCW 2, BAR International Series 1662 (pp. 689-700). Oxford, Archaeopress.
Cankardeş Şenol, G. (2006). Klasik ve Helenistik Dönemde mühürlü amphora üreten merkezler ve mühürleme sistemleri. İstanbul, Ege Yayınları.
Carlson, D. N. (2004). Cargo in Context: The Morphology, Stamping, and Origins of the Amphoras from a Fifth-Century B.C. Ionian Shipwreck. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Texas Üniversitesi, Austin.
Clinkenbeard, B. G. (1982). Lesbian Wine and Storage Amphoras a Progress Report on Identification. Hesperia, 51 (3), 248- 268.
Clinkenbeard, B. G. (1986). Lesbian and Thasian Wine Amphoras: Questions Concerning Collaboration. (Eds. J.-Y. Empereur & Y. Garlan), Recherches sur les Amphores Grecques. Actes du Colloque International Organisé par le Centre National de la Recherche Scientifique, L’Université de Rennes II et L’École Française D’Athènes, 10-12 Septembre 1984, (pp. 353-362). Athènes, BCH Suppl.
Cook, J. M. & Dupont, P. (1998). East Greek Pottery. London, New York.
Çelikbaş, E. (2018). Metal Objects From The Theatre. C. Başaran & E. Ergürer (Eds.) Parion Studies I: Roman Theatre of Parion içinde (ss. 185 -216). Ankara, İçdaş.
Çibuk, K. (2019). Kocaeli Müzesi Amphora Koleksiyonu. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
de Choiseul Gouffier, M.G. F.A. (1842). Voyage Pittoresque de la Grèce: Tome Second. Paris, JJ. Blaise.
Demesticha, S. (2003). Amphora productions on Cyprus during the late Roman period. Dans la C. Bakirtzēs (Ed.). VIIe congrés international sur la céramique médiévale en méditeranée, Thessaloniki, 11-16 Octobre 1999, (pp. 469-476). Athènes, Caisse des Recettes Archéologiques.
Doğer, E. (1988). Klazomenai Kazısındaki Arkaik Dönem Amphoraları. Yayımlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
Doksanaltı, E. (2020). Knidos ‘Liman Caddesi’ Geç Antik Dönem Atölye/Dükkân ve buluntuları. Olba, XXVIII, 377-420.
Dupont, P. (1983). Classification et détermination de provenance des Céramiques grecques orientales archaïques d’Istros. Rapport préliminaire. Dacia, 27, 19–43.
Dupont, P. (1998). Archaic East Greek Trade Amphoras. in R. M. Cook & P. Dupont (Eds.) East Greek Pottery. London, New York.
Dupont, P. (2007). Diffusion des amphores commerciales de type Milesian. dans le Pont archaïgue. J. Cobet, V. Greave, - vd. (Eds.) Frühes Ionien eine Bestandsaufnahme, Panionion–Symposion Güzelçamlı 26. September–1. Oktober 1999, (pp. 621-630). Mainz.
Dupont, P. 1982. Amphores commerciales archaïques de la Grèce de l’est. La Parola del Passato, 37, 193–208.
Dündar, E. (2012). A Group of Amphorae from Side Museum and a New Type of Amphora: The Lycian Amphora?. Archäologischer Anzeiger, 1, 43- 61.
Empereur, J. Y. & Hesnard, A. (1987). Les Amphores Hellénistiques. Céramiques hellénis¬tiques et Romaine, II, 17-71.
Empereur, J. Y. & Picon, M. (1989). Les régions de production d’amphores impériales en Méditerranée orientale. Dans l’École française de Rome, Amphores romaines et histoire économique: dix ans de recherche. Actes du colloque de Sienne, 22-24 mai 1986, organisé par l'Università degli studi di Siena, l'Università degli studi di Roma-La Sapienza, le Centre national de la recherche scientifique (RCP 403). (pp. 223-248). Rome, Ecole française de Rome.
Ergürer, H. E. (2013). Seramikler. C. Başaran (Ed.), Antik Troas’ın Parlayan Kenti, Parion, 1997-2009 Yılları Yüzey Araştırmaları, Kazı ve Restorasyon Çalışmaları içinde (ss. 137-150). İstanbul, Ege Yayınları.
Ergürer, H. E. (2015). Parion, Agora ve Dükkânlarında Ele Geçen Sigillatalar ve Kırmızı Astarlı Seramikler. C. Başaran & V. Keleş (Eds.), Parion Kazıları 10. Yıl Armağanı içinde (ss. 49-86). Ankara, Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
Ergürer, H. E. (2016). Sigilata ve Geç Roma Kırmızı Astarlı Seramikler. C. Başaran & H. E. Ergürer (Eds.), Parion Roma Tiyatrosu 2006-2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları içinde (ss. 123-164). Ankara, İçdaş.
Ergürer, H. E. (2019). Parion Roma Hamamı’nda 2012 Yılında Bulunan Roma Dönemi Seramikleri, V. Keleş, H. Kasapoğlu, H. E. Ergürer, E. Çelikbaş & A. Yılmaz (Eds.). Cevat Başaran’a 60. Yaş Armağanı içinde (ss. 263-284). Ankara, Bilgin Kültür Sanat.
Ergürer, H. E. & Genç, S. (2013). Sur Duvarları, Kuleler, Kapılar ve Limanlar. C. Başaran (Ed.). Antik Troas’ın Parlayan Kenti, Parion, 1997-2009 Yılları Yüzey Araştırmaları, Kazı ve Restorasyon Çalışmaları içinde (ss. 43-56). İstanbul, Ege Yayınları.
Ferrazzoli, A. F. & Ricci, M. (2007). Elaiussa Sebaste: Produzioni e consumi di una città della Cilicia tra V e VII secolo. In M. Bonifay & J. C. Tréglia (Eds.). LRCW 2, BAR International Series 1662 (pp. 671-688). Oxford, Archaeopress.
Ferrazzoli, A. F. & Ricci, M. (2009). Cilician Ceramic Production from Roman to Byzantine Age New Data from Elaiussa Sebaste. Olba, XVII, 33-44.
Ferrazzoli, A. F. & Ricci, M. (2010). Un Centro di Produzione delle Anfore LR 1: Elaiussa Sebaste in Cilicia. Gli Impianti, Le Anfore. In S. Menchelli, S. Santoro, M. Pasquinucci & G. Guiducci (Eds.). LRCW 3, BAR International Series 2185, (pp. 815-819). Oxford, Archaeopress.
Fırat, G. (2018). Parion Yamaç Hamamı 1515-1260 Sektörü Hellenistik Dönem Seramikleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
Filis, K. (2021). The production of North Aegean amphorae: morphology - properties – purpose. S. Drougou (Ed.). 10th International Scientific Meeting on Hellenistic Pottery Pottery Workshops Craftsmen and Workshops. (ss. 156-195). Athens, Archaeological Resources Fund.
Fillis, K. (2013). Transport Amphorae from Akanthos. L. Buzoianu, P. Dupont & V. Lungu (Eds.) PATABS III Production and Trade of Amphorae in the Black Sea, Actes de la Table Ronde Internationale de Constanta, 6,10 octobre 2009. Pontica XLVI Suppl. II. (pp. 67-87). Constanta.
Garlan, Y. (1988). Vin et Amphores de Thasos, Ecole Française d’Athenes, Athens.
Garlan, Y. (1989). Le Comblement d’un Puits Publique à Thasos. Les Abords N.-E. de l’Agora de Thasos. II. 2. Les Timbres Céramiques. BCH, 113, 477-480.
Garlan, Y. (1999). Les Timbres Amphoriques de Thasos, Vol. I, Timbres Protothasiens et Thasiens Anciens, Paris, Etudes Thasiennes XVIII.
Grace, V. (1953). Pottery of the Mid- Fifth Century from a Well in the Athenian Agora. Hesperia, 22 (2), 101-110.
Grace, V. (1971). Samian Amphoras. Hesperia, 40 (3), 52-95.
Grace, V. (1979). Amphoras And The Ancient Wine Trade, Excavations Of The Athenian Agora Picture Book 6. Princeton: American Schools Of Classical Studies at Athens.
Grace, V. R. & Savvatianou-Pétropoulakou, M. (1970). Les timbres amphoriques grecs. Dans la E. de Boccard (Ed.). L’îlot de la maison des comédiens, Exploration Archeologique Délos, 27, (pp. 277-382). Paris, Rue de Medicis.
Grandjean, Y. (1992). Contribution à l'établissement d'une typologie des amphores thasiennes. Le matériel amphorique du quartier de la porte du Silène. BCH, 116 (2), 541-584.
Gülsefa, G. (2016). 2006-2013 Myndos Kazılarında Ele Geçen Amphoralar ve Amphora Mühür Buluntuları. D. Şahin (Ed.). Myndos Kazı ve Araştırmaları 1 içinde (ss. 35-160). Bursa, Uludağ Üniversitesi.
Günsenin, N. (1990). Les Amphores Byzantines (Xè-XIIIè, siècles): Typologle, Production, Circulation d’après les collections Turques. Yayımlanmamış doktora tezi, Paris Üniversitesi, Sorbonne.
Günsenin, N. (1992). Ganos: Bin Yıldır Şarap ve Amphora Üreten Kutsal Dağ. Türk Arkeoloji Dergisi XXX, 197-209.
Günsenin, N. (1999). From Ganos to Serçe Limanı. The INA Quarterly, 26 (3), 18-21.
Günsenin, N. (2006). An Approach To 13th-Century Shipbuilding: Çamaltı Burnu I Wreck, Marmara Island. IXth International Symposium on Ship Construction in Antiquity, Tropis IX, Kıbrıs.
Gürbüzer, M. (2018). Late Roman Pottery from a Building in Klazomenai. Olba, XXVI, 123-176.
Hadjidaki, E. (1996). Underwater Excavations of a Late Fifth Century Merchant Ship at Alonnesos, Greece: the 1991-1993 Seasons. BCH, 120 (2), 561-593.
Hammond, M. D. (2015). Late Roman Ceramics from the Panayia Field, Corinth (Late 4th to 7th c.): The Long-Distance, Regional and Local Wares in Their Economic, Social and Historical Contexts. Missouri: Missouri Üniversitesi.
Hesein, M. A. H. (2014). Bridging the Eastern and Western Mediterranean: The Roman Harbour Sites on the Coast of Cyrenaica, North-Eastern Libya. Unpublished doctoral dissertation, University of Leicester, Leicester.
Johnston, A. W. (1990). Aegina, Aphaia-Tempel, XIII. The Storage Amphorae. Anatolia Antiqua, 1990 (1), 37-64.
Kacharava, D. (1995). “Greek Imports of Archaic and Classical Times in Colchis”, Anatolia Antiqua, 1995 (1), 63-73.
Kasapoğlu, B. E. (2013a). Parion Korinth Aryballosları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Kasapoğlu, B. E. (2019a). Parion’dan Bir Grup Korinth Alabastronu. Turkish Studies - Historical Analysis, 14 (4), 875-902.
Kasapoğlu, B. E. (2019b). Parion Güney-Tavşandere Nekropolisi’nden Bir Arkaik Dönem Krematoryumu ve Buluntuları. V. Keleş, H. Kasapoğlu, H. E. Ergürer, E. Çelikbaş & A. Yılmaz (Eds.). Cevat Başaran’a 60. Yaş Armağanı (ss. 177-194). Ankara, Bilgin Kültür Sanat.
Kasapoğlu, H. (2013b). 'VII. Nekropol. C. Başaran (Ed.). Antik Troas’ın Parlayan Kenti: Parion, 1997- 2009 Yılları Yüzey Araştırmaları, Kazı ve Restorasyon Çalışmaları içinde (ss. 107-136). İstanbul, Ege Yayınları.
Kasapoğlu, H. (2015). Parion Roma Dönemi Terrakotta Figürinleri (2004-2013). Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Kasapoğlu, H., Keleş, V. & Fırat, G. (2020). Parıon Yamaç Hamamı 1515-1260 Depoziti Batı Yamacı Seramikleri. Turkish Studies - History, 15 (1), 91-122.
Katırancı, S. (2020). Tiripolis Amphoraları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Kaya, M. A. & Taşdöner Özcan, K. (2016). Roma İmparatoru Hadrianus ve Anadolu: Geziler, Eyaletler ve Kentler. B. Takmer, E. N. A. Arca & N. G. Özdil (Eds.). Sencer Şahin Anısına Yazılar içinde (ss. 494-¬513). İstanbul, Kabalcı Yayıncılık.
Keleş, V. & Oyarçin, K. (2019). Parion Odeion undan Bir Geç Roma Definesi. TÜBA-AR, 1 (24), 189–208. Keleş, V. (2015). Introduction. C. Başaran (Ed.), The Flourishing City Of Ancient Troad: Parion, (ss. 19-25). İstanbul, Ege Yayınları.
Keleş, V. & Oyarçin, K. (2021). Parion Tiyatrosu Hyposcaenium Bölümünden Ele Geçen Geç Roma Dönemi Sikkeleri Üzerine Değerlendirmeler. Olba, XXIX, 391-422.
Keleş, V., Çelikbaş, E. & Oyarçin, K. (2018). Bir grup geç roma sikkesi ışığında Parion Yamaç Hamamının son kullanım evresi hakkında görüşler. Seleucia, 8, 261-304.
Keleş, V., Oyarçin, K. & Yılmaz, A. (2015). Parion Roma Hamamı 2014 Kazıları ve Sikke Buluntuları. Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 150, 53-66.
Keleş, V., Yılmaz, A. & Oyarçin, K. (2014). Parion Roma Hamamı 2013 Kazıları ve Sikke Buluntuları. Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 147, 21-¬36.
Kerem, F. (1999). İçel Müzesinden Bir Grup Amphora. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Kırkanlı, E. (2021). 1977-1988 Erythrai Kazıları Ticari Amphora Buluntuları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Kızılarslanoğlu, H. A. & Alkaç, E. (2018). Hellenistic Amphora Stamps from Elaiussa. Anatolia Antiqua, XXVI, 45-68.
Kızılarslanoğlu, H. A. (2016). Antik Çağ’da Elaiussa Sebaste’nin Amphora Üretimi ve Ticari İlişkileri. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Koçak-Yaldır, A. (2011). Imported trade amphoras in Daskyleion from the seventh and sixth centuries BC and the Hellespontine-Phyrygia route. World Archaeology, 43 (3), 364-379.
Konstantinidou, A. (2010). Aspects of Everyday Life in a Monastic Settlement: Amphorae and Cooking Wares (4th -7th c.) from the Old Monastery of Baramus in the Wadi Natrun (Egypt): A First Glance. In S. Menchelli, S. Santoro, M. Pasquinucci & G. Guiducci (Eds.). LRCW 3, BAR International Series 2185, (pp. 951-961). Oxford, Archaeopress.
Konstantinidou, A. (2012). Ceramics and Life in the Old Monastery of Baramūs in the Wādī al-Natrūn, Egypt (4th – 9th c.). Unpublished doctoral dissertation, University of Leiden, Leiden.
Lawall, M. L. (1995). Transport Amphoras and Trademarks: Imports to Athens and Economic Diversity in the Fifth Century B.C. Unpublished doctoral dissertation, Michigan University, Michigan.
Lawall, M. L. (1998). Bolsals, Mendean amphoras, and the date of the Porticello shipwreck. International Journal of Nautical Archaeology, 27 (1), 16-23.
Lawall, M. L. (2000). Graffiti, Wine Selling and the Reuse of Amphoras in the Athenian Agora, ca. 430 to 400 B.C. Hesperia, 69 (1), 3-90.
Lawall, M. L. (2006) Transport Amphoras from Well S-AB and the Basins. P. Scherrer & E. Trinkl (Eds.) Die Tetragonos Agora in Ephesos, Grabungsergebnisse von Archaischer bis in Byzantinische Zeit – Ein Überblick Befunde und Funde Klassischer Zeit, FiE XIII/2 (pp. 132-139). Berlin.
Lawall, M. L. (2010a). Pontic, Aegean and Levantine Amphorae at Gordion. D. Kassab-Tezgör & N. Inaishvili (Eds.) PATABS I Production and Trade of Amphorae in the Black Sea, Actes de la Table Ronde International de Batumi et trabzon, 27,29 Avril 2006. Varia Anatolica 21. (ss. 159-165). İstanbul.
Lawall, M. L. (2010b). Imitative Amphoras in the Greek World. Marburger Baiträge zur Antiken Handels, Wirtschafts- und Sozialgeschichte, 28, 45-88.
Lemaitre, S. (2007). Mobilier céramique du Létoon de Xanthos. S. Lemaître (Ed.). Céramiques antiques en Lycie (VIIe S. a. C. – VIIe S. p. C.). Les produits et les marchés, Actes de la table-ronde de Poitiers, 21–22 mars 2003 (pp. 115–135). Bordeaux, Lexionu.
Lozanov, I. (2010). On the Import Amphorae in Thrace (6th – 3rd centuries B.C.): Reflections on Some Recent Discoveries in the Middle Hebros Valley. D. Kassab-Tezgör & N. Inaishvili (Eds.), PATABS I Production and Trade of Amphorae in the Black Sea, Actes de la Table Ronde International de Batumi et trabzon, 27,29 Avril 2006. Varia Anatolica 21. (pp. 85-96). İstanbul.
Manucu Ademeşteanu, M. & Birzescu, I. (2006). Amphores Commerciales Archaiques D’Istros et D’Orgame Une Approche Quantitative. Orgame/Argamum, Suppl. I, 151-170.
Mattingly, H. (1981). Coins and amphoras-Chios, Samos and Thasos in the fifth century B.C. The Journal of Hellenic Studies, 101, 78-86.
Monakhov, S. Ju. (2003). Greek amphoras in the Black Sea. Typology of Amphoras of Leading Centers-Exporters of Goods in Ceramic Containers: Catalog – Determinant, Moscow (in Russian).
Monakhov, S. Y. (1999). Quelques séries d’amphores grecques des VIIe- Ve s.av.n.é. au nord de la Mer Noire. Dans la Y. Garlan, (Ed.). Produntion et Commerce Des Amphores Anciennes en Mer Noire, Colloque international organisé à Istanbul 25-8 mai 1994 (pp. 163-194). Aix-en-Provence, Cedex.
Monakhov, S.Yu., Kuznetsova, E.V., Tolstikov, V.P. & Churekova, N.B. (2020). The Amphorae of the 6th–1st C. BC of The Pushkin State Museum of Fine Arts. Saratov, Amirit.
Mowat, A. (2016). The Late Roman Amphoras of Thrace: The Perspective from the Molyvoti Peninsula. Unpublished master’s thesis, University of Manitoba, Winnipeg.
Nacef, J. (2007). Nouvelles Données sur L'Atelier de Potiers de Henchir ech Chekaf (Ksour Essef, Tunusie). In M. Bonifay & J. C. Tréglia (Eds.). LRCW 2, BAR International Series 1662 (pp. 581-591). Oxford, Archaeopress.
Newett, L. & Jackson, M. P. C. (2007). Hellenistic Ceramics and Lamps. N. Postgate & D. Thomas (Eds.), Excavations at Kilisetepe 1994–98: From Bronze Age to Byzantine in Western Cilicia. Vol 1, (ss. 379–430). (British Instıtute At Ankara Monograph 30).
Norskov, V. (2004). Amphorae from Three Wells at the Maussolleion of Halikarnassos: Something to Add to the Typology of Mushroom Rims?. J. Eiring & J. Lund (Eds.), Transport Amphora and Trade in the Eastern Mediterranean: Acts of the International Colloquium at the Danish Institute at Athens, September 26-29, (pp. 285-291). Athens.
Okan, E. (2013). Çeşme Müzesi 2013 Ticari Amphoraları. Arkeoloji Dergisi, XVIII, 127-140.
Onayko, H. A. (1980). Архаический Торик Античный город на северо-востоке Понта. Moskova.
Opait, A. (2018). Local and imported wine at Pompeiopolis, Paphlagonia. RCRF Acta, 45, 701-713.
Orhan, U. (2017). Phaselis 2016 Yılı Güney Limanı Amphora Buluntuları. Phaselis, III, 141-148.
Papadopoulos, J. K. & Paspalas, S.A. (1999). Mendaian as Chalkidian Wine. Hesperia, 68 (2), 161-188.
Parshina, E. (2001). Stamped Byzantine Amphora of X Century A.D. from Laspi. Morskaya Torgoviya v Severnam Prichernomorie, (pp. 104-117). Kiev (Rusça).
Pieri, D. (2005). Le commerce du vin oriental à l’époque Byzantine. Beirut: Bibliothèque d’Archéologie et d’Histoire, Institut Français du Proche Orient.
Pieri, D. (2007). Les Centres De Production D'Amphores En Mediterranee Orientale Durant L'Antiquite Tardive: Quelques Remarques. In M. Bonifay & J. C. Tréglia (Eds.). LRCW 2, BAR International Series 1662 (pp. 611-625). Oxford, Archaeopress.
Prêteux, F. (2009). Parion et son territoire à l’époque hellénistique: un exemple d’organisation de la chôra sur le rivage de la Propontide. Dans la H. Bru, F. Kirbihler & S. Lebreton (Eds.). L'Asie mineure dans l’Antiquité: échanges, populations et territoires: Regards actuels sur une péninsule (pp. 335- 350). Rennes, Presses universitaires de Rennes.
Rautman, M. L. (1995). Two Late Roman wells at Sardis. Annual of the American Schools of Oriental Research, 53, 37-84.
Reynolds, P. (2013). Transport Amphorae of the First to Seventh Centuries: Early Roman to Byzantine Periods. In W. Aylward (Ed.). Excavations at Zeugma, Chapter Three, Conducted by Oxford Archaeology (pp. 93-161). California, Packard Humanities Institute, Los Altos.
Reynolds, P. (2019). Butrint 6 Excavations on the Vrina Plain Volume 3: The Roman and Late Antique Pottery from the Vrina Plain Excavations. Oxford, Oxbow Books.
Ricci, M. (2007). Elaiussa Sebaste: Context, Production & Commerce. Çanak, BYZAS, 7, 169-180.
Robinson, H.S. (1959). Pottery of the Roman Period. Chronology. (The Athenian Agora. Results of excavations conducted by the American School of Classical Studies, vol. V.) Princeton, American School of Classical Studies at Athens.
Rowe, A. H. (2004). Nea paphos: Reconsidering Late Roman Cyprus: Using New Material from Nea Paphos to Review Current Artefact Typologies. Unpublished doctoral dissertation, University of Sydney, Sydney.
Sazanov, A. (1999). Les Amphores “LA 1 Carthage” dans la Region de la mer Noire. Dans la C. Y. Garlan (Ed.) Typologie et Chronologie: Ve -VIIe s. Apr. J (pp. 265-279). Provence, PCAAN.
Seifert, M. (2004). Herkunftsbestimmung archaischer keramik am Beispiel von amphoren aus Milet. Oxford, BAR International Series.
Sezgin, Y. (2009). Arkaik Dönem Doğu Yunan Ticari Amphoraları Sorunu. Yayımlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
Stănescu, R. O. (2018). Amphorae Ex Aegysso: Fragments From Older Excavations. Peuce, 16, 205-226.
Şenol, A. K. (2000). İskenderiye Kazılarında Ele Geçen Amphoralar Işığında Kentin Roma Dönemi Şarap, Zeytinyağı, Salamura Balık ve Sos Ticareti. Yayımlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
Şenol, A. K. (2003). Marmaris Müzesi Ticarî Amphoraları. Ankara, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Şenol, A. K. (2009). AETAM (Arslan Eyce Taşucu Amphora Müzesi)’da Bulunan Ticarî Amphoralar ve Akdeniz’de Ticaretin İzleri. Mersin: Taşeli Matbaacılık.
Şenol, A. K. (2018). Commercial amphorae in the Graeco-Roman Museum of Alexandria. Alexandreia: Peeters.
Şenol, A. K. & Aşkın. E, (2007). IV. 5 Amphoralar Işığında Kentin Ticarî İlişkileri, S. Durugönül (Ed.). Dağlık Kilikia’da Bir Antik Kent Kazısının Sonuçları NAGIDOS içinde (ss. 241-297). Antalya, Adayla Ekyayın Dizisi 6.
Tekocak, M. & Zoroğlu, L. (2013) Kelenderis’te Bulunan Bir Grup Roma Dönemi Ticari Amphorası ve Düşündürdükleri. Olba, XXI, 109-140.
Van Doornink, F. H. J. (1989). The Cargo Amphoras of the 7th century Yassi Ada and 11th century Serce Limani shipwrecks: two examples of a reuse of Byzantine Amphoras as Transport Jars. BCH Supplementx, XVIII, 247-257.
Whitbread, I. K. (1995). Greek transport amphorae: A petrological and archaeological study. Athens, British School at Athens.
Yaman, A. (2018). Arykanda Geç Antik Dönem Mahallesi Seramikleri. Yayımlanmamış doktora tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
Zachariadis, S. (2014). Pottery from the Workshop Building, in the Early Byzantine City of Philippi, Greece. In N. Poulou-Papadimitriou, E. Nodarou & V. Kilikoglou (Eds.). LRCW 4, BAR International Series 2616 (pp. 705-713). Oxford, Archaeopress.
Zelenko, S. (2001). The Shipwrecks of 9-11 Centuries A.D. in Sudak Bay. Morskaya Torgoviya v Severnam Prichernomorie, (ss. 82-92). Kiev (Rusça).