Eleştirel Düşünme Öğretim Programının Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerisi ve Özdeğerlendirme Düzeylerine Etkisi

Bu çalışmanın amacı araştırmacılar tarafından geliştirilen eleştirel düşünme öğretim programının 5. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ve eleştirel düşünme özdeğerlendirme düzeyleri üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmada eleştirel düşünme öğretim programı beceri temelli bir yaklaşımla uygulanmış ve ihtiyaç duyulan veriler yarı deneysel desenle elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2015-2016 öğretim yılında Afyonkarahisar il merkezindeki iki ortaokuldan toplam dört adet sınıf oluşturmaktadır. Araştırmacılar tarafından geliştirilen eleştirel düşünme becerisi testi araştırmanın bağımlı değişkeni olan eleştirel düşünme becerisini ölçmek amacıyla kullanılmıştır. Öğrencilerin eleştirel düşünme özdeğerlendirme düzeylerini belirlemek için ise eleştirel düşünme özdeğerlendirme formu kullanılmıştır. Sonuç olarak eleştirel düşünme becerisi testinden elde edilen erişi puanları deney grubu lehine anlamlı olarak farklılaşmaktadır. Buna ek olarak deney grubunun eleştirel düşünme becerisi ve özdeğerlendirme düzeyleri anlamlı olarak gelişmiştir. Buna karşın kontrol grubunun eleştirel düşünme becerisinde anlamlı bir gelişme olmamıştır. Son olarak ise deney grubunun eleştirel düşünme becerisi testinde elde ettiği erişi puanları cinsiyet, bir ayda okunan kitap sayısı, bilgisayar, tablet ve akıllı telefon başında geçirilen günlük zaman, interneti kullanma amacı ve okul dışı aktivitelere katılım değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir

Anahtar Kelimeler:

Eleştirel Düşünme, Öğretim Programı, Özdeğerlendirme

The Effect of Critical Thinking Curriculum on Students’ Critical Thinking Skills and Self Evaluation Levels

The aim of this study is to determine the effect of critical thinking skill curriculum design that was developed by researchers on critical thinking skills and critical thinking self-evaluation levels of 5th grade students. In the research process, critical thinking skill curriculum design was implemented by a skill based approach and the data which is needed was obtained by quasi-experimental design. The study group of this research consists of four fifth grade classrooms in two secondary schools located in Afyonkarahisar city center in 2015-2016 academic years. “Critical thinking skill test” which was developed by researchers was used to evaluate the critical thinking skill which is the dependent variable of the research. “Critical thinking self-evaluation questionnaire” was used to evaluate the perception level of students on their own critical thinking skills. As a result of the analysis of data, gain scores that were obtained from critical thinking skill test of experimental and control group indicated a statistically significant difference on behalf of the experimental group. In addition, a statistically significant development was found in critical thinking skills and critical thinking skill self-evaluation levels of experimental group. In spite of that, critical thinking skills of control group did not show a statistically significant development. Lastly, gain scores that were obtained from critical thinking skill test of experimental group did not indicate a statistically significant difference according to gender, number of books read in a month, daily time spent on computer, tablet and smart phone, purpose of using internet and participation in extracurricular activities variables

Keywords:

Critical Thinking, Curriculum, Self-Evaluation,

PDF

___

Adams, J. W. (2013). A case study: using lesson study to understand factors that affect teaching creative and critical thinking ın the elementary classroom. Unpublished PhD Thesis. Drexel University.
Akar, C. (2007). İlköğretim öğrencilerinde eleştirel düşünme becerileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Aybek, B. (2006). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Bailin, S., Case R., Coombs J. R. ve Daniels, L. B. (1999). Conceptualizing critical thinking, Journal of Curriculum Studies, 31 (3), 285-302.
Bessick, S. C. (2008). Improved critical thinking skills as a result of direct ınstruction and their relationship to academic achievement. Unpublished PhD Thesis. Indiana University of Pennsylvania.
Beyer, B. (1995). Critical thinking. Indiana: Phi Delta Kappa Educational Foundation.
Burkhart, L. M. (2006). Thinking critically about critical thinking: developing thinking skills among high school students. Unpublished PhD Thesis. Claremont Grade University, California.
Childe, G. (2006). Kendini Yaratan İnsan (İnsanın Çağlar Boyu Gelişimi). (Sekizinci Basım). Varlık Yayınları: İstanbul.
Demir, M. K. (2006). İlköğretim Dördüncü ve Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Derslerinde Eleştirel Düşünme Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Demirel, Ö. (2009). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme (Onikinci Baskı). Pegem Akademi Yayınları: Ankara.
Duchscher, J. E. (1999). Catching the wave: understanding the concept of critical thinking. Journal of Advanced Nursing, 29(3), 577-583.
Eldeleklioğlu J. ve Özkılıç R. (2008). Eleştirel Düşünme Eğitiminin PDR Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerilerine Etkisi, Türk Psikolojik Danısma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 25-36.
Ennis, R. (1989). Critical Thinking and Subject Specificity: Clarification and Needed Research. Educational Researcher, 18(3), 4-10.
Ennis, R. (1997). Incorporating Critical Thinking in the Curriculum: An Introduction to Some Basic Issues. Inguiry: Critical Thinking Across the Disciplines, 16 (3), 1-9.
Ennis, R. H. (2011). The Nature of Critical Thinking: An Outline of Critical Thinking Dispositions and Abilities. Sixth International http://faculty.education.illinois.edu/rhennis/documents/TheNatureofCriticalThinking_51711_000.pdf adresinden 11 Eylül 2014 tarihinde alınmıştır. Thinking at MIT, Cambridge,
Ergün, M. (2011). Eğitim Felsefesi (3. Baskı). Pegem Akademi Yayınları: Ankara.
Field, A. (2009). Discovering statistics using spss (Third Edition). SAGE Publications: London.
Fraenkel, J. R. ve Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education (6. baskı). New York: McGraw-Hill Intenational Edition.
Genç, S. Z. ve Eryaman, M. Y. (2008). Değişen değerler ve yeni eğitim paradigması. Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1), 89- 102.
Görücü, E. (2014). Altıncı, yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Günel, M., Hohenshell, L. ve Hand, B. (2006). The Impact of students' self-evaluations of the science writing heuristic: closing the achievement gap. Paper presented at the National Association for Research in Science Teaching (NARST), San Francisco, California.
Hezen, E. (2009). İlköğretim 1-5. sınıflar türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzunun ögelerinin öğretim programında yer alan temel becerileri geliştirmeye uygunluğu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Horner, C. ve Westacott, E. (2001). Felsefe aracılığıyla düşünme. (Çev.: A. Arslan). Phoenix Yayınevi: Ankara.
Jaspers, K. (1997). Felsefe nedir? (Çev.: İ. Z. Eyüboğlu). Say Yayınları: İstanbul.
Kanbay, Y. (2013). Hemşirelik öğrencilerine verilen eleştirel düşünme eğitiminin problem çözme becerisi üzerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Karacaoğlu, Ö. C. (2011). Online eğitimde program geliştirme. İhtiyaç Yayıncılık: Ankara.
Kazu, İ. Y. ve Şentürk, M. (2010). İlköğretim programının eleştirel düşünmeyi geliştirmesine ilişkin öğretmen görüşleri. International Online Journal of Educational Sciences, 2 (1), 244-266.
Korkmaz, Ö. (2009). Eğitim fakültelerinin öğrencilerin eleştirel düşünme eğilim ve düzeylerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (4), 879-902.
Kurnaz, A. (2007). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde beceri ve içerik temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri, erişi ve tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
Kürüm, D. (2002). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
McGuire, L. A. (2010). improving student critical thinking and perceptions of critical thinking through direct ınstruction ın rhetorical analysis. Unpublishd PhD Thesis. Capella University, Minneapolis.
MEB. (2010). Sosyal bilgiler dersi (4-5. sınıflar) öğretim programı. MEB Yayınları: Ankara.
MEB. (2013). Ortaokul matematik (5, 6, 7 ve 8. sınıflar) dersi öğretim programı. MEB Yayınları: Ankara.
MEB. (2015). Türkçe (1-8. sınıflar) öğretim programı. MEB Yayınları, Ankara.
Milne, C. (2009). Assessing self evaluation in a science methods course: Power, agency, authority and learning. Teaching and Teacher Education, 25, 758- 766.
Nartgün, Z. (2006). Fen ve teknoloji öğretiminde ölçme ve değerlendirme. M. Bahar (Ed.) Fen ve teknoloji öğretimi (ss. 355-415). Pegem A Yayıncılık: Ankara..
Paul, R. ve Elder, L. (2013). Kritik Düşünce (Çev. Esra Aslan ve Gamze Sart). Nobel Yayınları: Ankara.
Polat, S. (2014). Eleştirel düşünme becerisi öğretiminin çok yönlü incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
Reed, J. H. ve Kromrey, J. D. (2001). Teaching Critical Thinking in a Community College History Course: Empirical Evidence From Infusing Paul's Model. College Student Journal, 35 (2).
Rohrer, S. (2014). Critical thinking: discovery of a misconception. Unpublished PhD Thesis. Capella University, Minneapolis.
Semiz, A. (2011). 4. ve 5. sınıf ders kitaplarındaki soruların eleştirel düşünmeye uygunluğu ve ders etkinlikleri üzerine öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Şahan, H. H., Uyangör, N. & Işıtan, S. (2012). Öğretim Stratejileri. B. Oral (Ed.), Öğrenme öğretme kuram ve yaklaşımları içinde (2. Baskı). Pegem A Yayıncılık, Ankara.
Şahin, A. (2013). Temel öğretme-öğrenme yaklaşımları (stratejileri). G. Ocak (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (5. Baskı). Pegem A Yayıncılık, Ankara.
Şentürk, M. (2009). İlköğretim programının eleştirel düşünmeyi geliştirmesine ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi: (diyarbakır ili örneği). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Tiruneh, D. T., Verburgh, A. ve Elen, J. (2014). Effectiveness of critical thinking ınstruction in higher education: a systematic review of ıntervention studies, Higher Education Studies, 4 (1), 1-17.
Topses, G. (1999). Felsefeye giriş felsefe düşüncesinin gelişimi. Turhan Kitabevi: Ankara.
Vierra, R. W. (2014). Critical thinking: assessing the relationship with academic achievement and demographic factors. Unpublished PhD Thesis. University of Minnesota.
Yang, T. C. (2012). Cultivating critical thinkers: Exploring transfer of learning from pre-service teacher training to classroom practice, Teaching and Teacher Education, 28, 1116-1130.
Yıldırım, B. (2010). Beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğrenci hemşirelerde eleştirel düşünme gelişimine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, İzmir.