Toplumsal cinsiyet bağlamında Türk romanında kadın öğretmen kimliği: Tanzimat ve Cumhuriyet dönemi romanlarına karşılaştırmalı bir yaklaşım

Bu çalışmada Tanzimat ve Cumhuriyet dönemi roman örneklerinden hareket edilerek kadın kimliğinin değişimi öğretmen kadın kahramanlar üzerinden verilmeye çalışılmıştır. Kadın kimliğinin öğretmen kimliğine dönüşüm sürecinde dönemler arasındaki benzerlikler ve farklılıklar da analiz edilmiştir. Çalışmada kadın öğretmen kimliğinin çözümlemesine başlarken öncelikle kadınların kamusal hayata girişi ve öğretmenlik mesleğini tercih etmeleri süreci hakkında bilgi verilmiş, bunun Türk romanındaki yansımaları da gösterilmiştir. Sonrasında ise kadınların öğretmen olarak kamusal alana çıkış süreçlerinde iffet-iffetsizlik gibi kavramlar, cinsiyetsizleştirilen/erkekleşen/çirkin kadın öğretmenlerle yeni kıyafetler üretme ve erkek kıyafetlerine yönelmeleri üzerinde durulmuştur.

The woman teacher identity in Turkish novel in terms of the society gender: A comprasion approach to the novels of Tanzimat and Republic term

In this work, it is tried to be given the changing of the woman identity consideration to teacher heroins starting to study with the novel examples of Tanzimat and Republic term. It is also analised that the similarities and differences between the terms in the changing period of the woman identity to the teacher identity. In this work, at the beginning of the analysing of the woman teacher identity, firstly, the knowledge about taking part in the public life of woman and the period of preferring the teaching as accupation, it is shown the reflection of this in the Turkish novel, too. After that, it is focused on notions like chastity- not chastity, production of new clothes and their tendency to the man clothes, with made genderless/masculine/ugly woman teachers in the arising period of the women’s as teacher to the publc area.

PDF

___

ADIVAR, Halide Edip: (ty). Tatarcık, Özgür Yayınları, İstanbul.
BERKTAY, Fatmagül: (1998). “Cumhuriyet’in 75 Yıllık Serüvenine Kadınlar Açısından Bakmak”, Yetmiş Beş Yılda Kadınlar ve Erkekler, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, s. 1-12.
BERKTAY, Fatmagül: (2000). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın, 2.baskı, Metis Yayınları, İstanbul.
ÇAHA, Ömer: (1996). Sivil Kadın, Vadi Yayınları, Konya.
ÇAKIR, Serpil: (2009). “Osmanlı’da Kadınların Mekânı, Sınırlar ve İhlaller”, Cins Cins Mekân, Der. Ayten Alkan, Varlık, s.76-101.
Emine Semiye, Muallime, Hanım Kızlara Mahsus Gazete, S. 143-146, 21 Kânunuevvel 1316/3 Ocak 1901-25 Kânunusani 1316/7 Şubat 1901. Devamı Hanımlara Mahsus Gazete, S. 99/301-109/311, 15 Şubat 1316/ 28 Şubat 1901-2 Mayıs 1317/15 Mayıs 1901; Millî Kütüphane, O6 MK. Yz. A 4583.
Emine Semiye, “Yeni Nizam Darbeleri”, Yeni Gazete, S.404, 24 Ramazan 1327, 26 Eylül 1325, 9 Ekim 1909, s.2.
Fatma Aliye: (1314/1). Refet, İstanbul.
Fatma Aliye: (1314/2). Udi, İstanbul.
GÜNTEKİN, Reşat Nuri: (ty./1). Çalıkuşu, 44. Baskı, İnkılâp, İstanbul.
GÜNTEKİN, Reşat Nuri: (ty./2). Acımak, 25. Baskı, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
KANDİYOTİ, Deniz: (1997). Cariyeler Bacılar Yurttaşlar, Metis Yayınları, İstanbul.
Şemsettin Sami: (1879). Kadınlar, Mihran Matbaası, İstanbul.
Taksim Atatürk Kitaplığı, Fatma Aliye Hanım Evrakı: 9/3 Nolu belge.
NOTLAR
1 Taksim Atatürk Kitaplığı, Fatma Aliye Hanım Evrakı: 9/3 Nolu belge.
2 Metinde ‘edecek’ şeklinde geçmektedir.