Makalede ünlü Gürcü tarihçi, tiyatro yazarı ve Gürcistan’da arkeoloji araştırmaların kurucularından biri olan Konstantine Oğlu Dimitri Meğvinetkhutsesişvili’nin 1848 - 50 yıllarında Kartli (Gürcistan) ve Tao – Klarceti’de (Gürcü bilim literatüründe bu isim Günümüz Türkiye’nın Artvin ve kısmen Erzurum Mıntıkalarınına denir) yapacağı seyahat planı tetkik edilmiştir. Konstantine Oğlu Dimitri Meğvinetkhutsesişvili 1815 yılında Gori ilçesine bağlı Khidistavi köyünde, kiliseye vergi ödeyen derebey Konstantine Meğvinetkhutsesişvili ve Ana Tsinamdzğvrişvili'nin evliliğinden doğan kişidir. Dimitri’nin ataları Toma ve Paata Meğvinetkhutsesişvililer Kral II. Erekle’nin (XVIII.Yüzyıl) sarayında üst düzey makamlardan sayılan “Mihmandarbaşılık - Teşrifatçılık” görevinde yer almışlardı (görevleri kraliyet sarayında onur konukları ağırlamakla ve iade-i ziyaretten ibaretti). Meğvinetkhutsesişvili soyadı bağcılık ağası anlamına gelir. Sarayda bu makam Kral Tamar döneminden (XII-XIII. y.y.) beri mevcuttu. Bu makam sahipleri şarap için vergi toplardılar, üzüm bağlarının üretim ve işlenmesini denetlerdiler v.s. Dimitri Meğvinetkhutsesişvili'nin iki erkek ve iki de kız kardeşi vardı. Damatları olan Ioseb Mamatsaşvili ve Dimitri Bakradze ünlü siyasetçi ve tanınmış kişilerdi. D. Meğvinetkhutsesişvili 6 Aralık 1878'de vefat etti ve memleketi Khidistavi köyü Zedaveli mezarlığına toprağa verildi. D. Meğvinetkhutsesişvili’nin çalışmaları ünlü Fransız bilim adamı ve Kartvelolog Marie Brosset, tiyatro uzmanı V. Gunia, yazar O. Kasradze ve diğerleri tarafından fazlasıyla takdir edilmiştir. Makalede gezginin, Kartli’de ziyaret ettiği eski manastırların, kiliselerin, mezarlıkların, kiliselerde muhafaza edilen eski Gürcü el yazmaların, fresklerin, taş ile fresk yazıtların ve tahkimatların o dönemdeki durumu ele alınmıştır. Ayrıca Dimitri Meğvinetkhutsesişvili'nin M. Vorontsov, M. Brosset, Kontes Uvarova, Pl. İoseliani, G. Eristavi, A. Tsereteli ve diğerleri gibi bilim adamlar ile siyasetçilerle ilişkisi anlatılmıştır.

This paper concerns Dimitri Megvinetkhutsesishvili’s trip through Georgia in 1848 – 1849 according to his diaries. Dimitri's ancestors Toma and Paata Meghvinetkhutsesishvili were promoted to the court of King Erekle II of Kartl-Kakheti and held the name of Memandarbashi (their duty was to receive honorable guests, treet them and see them off at the royal court). The surname Meghvinetkhutsesishvili itself means the governor of the viticulture department and can be seen on the royal court of Georgia from the period of Queen Tamar (XII-XIII centuries). His duties included collecting wine taxes, monitoring the processing of vines (vineyards), and so on. Meghvinetkhutsesi was also entitled to state income from the described vineyards. The trip diaries describe well-known churches and monasteries as well as relatively less explored sites. Dimitri megvinetkhutsesishvili does not describe just only churches, monasteries and holies protected there but often applies popular legends and traditions. The diaries are also enclosed with the author’s extensive comentaries and analysis based on the views of famous Georgian historiography scientists. The main part of the paper is based on the materials protected at Georgin National Center of Manuscripts, in Dimitri Megvinetkhutsesishvili private collections and in the manuscript department at the Institute of Oriental Studies of St. Petersburg Academy of Science, in Mari Brosse collections.