TÜRK VE AMERİKAN POPÜLER SİNEMASINDA SUÇUN ESTETİĞİ
Sinema, teknolojik yenilikler kadar içinden çıktığı toplumun sosyo-ekonomik
durumundan da etkilenmiştir. Bu etkiler çerçevesinde, sinema dilinde ve dolayısıyla
sinemasal kodlarda değişimler meydana gelmiştir. Bu değişimler, doğrudan sinemanın anlatı
yapısını etkilemiş ve ele aldığı olgu, olay, kavram ya da kişilere anlatıda farklı yer vermesine
neden olmuştur. Özellikle popüler filmler, içinden çıktıkları toplumun teknolojik, sosyolojik
ve ekonomik durumlarını göz önünde bulundurarak anlatı yapılarını şekillendirmiştir; çünkü
temel kaygısı kâr elde etmek olan bu filmler, insanların ilgisini çekmek adına, çağın
koşullarını yakından takip etmek durumundadır. İnsanların ilgisini çekecek her türlü şey,
popüler filmler için büyük öneme sahiptir. Suç da bu yönüyle popüler filmlerin yoğun şekilde
kullandığı temalardan biridir.
Sinemanın ilk yıllarından beri suç, pek çok popüler filmde bir şekilde yer almıştır.
Dahası, bu olguyu kendine ana tema edinen filmler, „suç filmleri‟ şeklinde
kategorilendirilmiştir. Suç filmleri, sinemanın tarihsel süreçteki değişimine koşut şekilde,
zamanla anlatı yapıları üzerinde değişimlere gitmiştir. Toplumun ihtiyaç duyduklarına göre
şekillenen bu filmler, birbirinden farklı kültürel kodlara sahip olan toplumlarda, değişik anlatı
yapılarıyla oluşturulmaktadır. Dolayısıyla Türk ve Amerikan popüler suç filmleri, birbirinden
farklı estetik tavırlarla üretilmektedir. Bu üretim, aynı sinemasal kodlar kullanılarak
oluşturulmuş olsa da, özellikle suçun bu kodlar aracılığıyla ele alınışında bazı farklılıklar
gösterebilmektedir. İşte bu çalışmanın amacı, bu yönüyle popüler Türk ve Amerikan suç
filmlerinin anlatı yapılarındaki farklılıkları ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla örnekleme dâhil
edilen filmler, çalışmanın ortaya koymaya çalıştıklarına uygun şekilde oluşturulan özgün bir
„anlatı modeli‟ çerçevesinde çözümlenmiştir. Böylece popüler Türk ve Amerikan sinemasında
suçun nasıl bir estetik yapıyla ele alındığı yorumlanmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Popüler sinema, suç filmleri, estetik, suç estetiği
THE AESTHETICS OF CRIME IN POPULAR TURKISH AND AMERICAN CINEMA
Cinema has been affected not only by technological innovations but also by the socioeconomic condition of the society it has originated from. In the framework of these effects,
changes have occurred in the cinema language and thus in cinematic codes. These changes
have directly affected the narrative structure of cinema and have caused it to give different
places to the phenomena, events, concepts or people it addresses. Especially popular movies
have shaped the narrative structures of the society they have originated from considering its
technological, sociological and economic conditions. This is because these movies of which
main concern is to make aprofit should follow the conditions of the time closely to attract
people‟s attention. Everything to attract people‟s attention has great importance for popular
movies. In this regard, crime is one of the themes intensely used by popular movies.
Since the early years of cinema, crime has taken place in many popular movies in
some way. Furthermore, movies accepting this phenomenon as the main theme are
categorized as „crime movies‟. Crime movies have undergone changes in their narrative
structures in time in parallel with the change of cinema in the historical process. These
moviesthat are shaped according to what the society needs are formed with different narrative
structures in societies with different cultural codes. Thus, Turkish and American popular
crime movies are produced with different aesthetic attitudes. Although this production is
created by using same cinematic codes, it may indicate some differences especially in the
handling of crime with these codes. The aim of this study is to reveal differences in the
narrative structures of popular Turkish and American crime movies in this respect. For this
purpose, movies included in the sample were analyzed in the framework of a unique
“narrative model” formed in accordance with what the study was trying to reveal. Therefore,
it was evaluated with what kind of an aesthetic structure crime was addressed in popular
Turkish and American cinema.
Keywords:
Popular cinema, crime movies, aesthetics, aesthetics of Crime,
___
- Adanır, O. (2012). Sinemada Anlam ve Anlatım. İstanbul: Say Yayınları.
- Aristo (2012). Poetika. (Çev: İ. Tunalı).İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Atayman, V. (2004). Şiddetin Mitolojisi. İstanbul: Donkişot Yayınları.
- Baudrillard, J. (2012). Kötülüğün Şeffaflığı: Aşırı Fenomenler Üzerine Bir Deneme.(Çev: I. Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Belton, J. (2008). Yeni Teknolojiler.(Çev: A. Fethi). GeoffreyNowel-Smith (Ed.),Dünya Sinema Tarihi içinde (547-555).İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Benyahia, C. S. (2014). Suç. (Çev: A. Birsen). İstanbul: Kolektif Kitap.
- Bordwell, D. (1991). Makingmeaning: InferenceandRhetoricin TheInterpretationof Cinema. Cambridge: Harvard UniversityPress.
- Bordwell, D. (2010). Yoğunlaştırılmış Devamlılık Kurgusu: Çağdaş Amerikan Sinemasında Görsel Üslup.(Çev: Y. G. Topçu).Seçil Büker ve Y. Gürhan Topçu (Ed.),Sinema: Tarih, Kuram, Eleştiri içinde (137-168). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
- Chatman, S. (2008). Öykü ve Söylem: Filmde ve Kurmacada Anlatı Yapısı. (Çev: Ö. Yaren). Ankara: Deki Yayınları.
- Demirbaş, T. (2012). Kriminoloji.Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Durkheim, E. (2010). Sosyolojik Yöntemin Kuralları. (Çev: C. B. Akal). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- Eagleton, T. (2012). Tatlı Şiddet: Trajik Kavramı.(Çev: K. Tunca). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Eagleton, T. (2014). Edebiyat Kuramı: Giriş. (Çev: T. Birkan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Ercan, İ. (2007). Ceza Hukuku. İstanbul: İkinci Sayfa Yayınları.
- Hebert, L. (2011). Tools forTextand Image Analysis: An IntroductiontoAppliedSemiotics. (Translated: JulieTabler). (E-book).
- Kakınç, D. T.(1993). 100 Filmde Başlangıçtan Günümüze Gangster Filmleri. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Keesey, D. (2011). Neo-Noir Filmler.(Çev: S. Serezli). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
- Kolker, R. (1999). Yalnızlık Sineması.(Çev: E. Yılmaz). Ankara: Öteki Yayınları.
- Leitch, T. (2002). CrimeFilms: Genres in AmericanCinema. Cambridge: Cambridge UniversityPress.
- Lev, P. (2000). AmericanFilms of the 70s: ConflictingVisions. Austin: University of Texas Press.
- Marshall, G. (2005). Sosyoloji Sözlüğü. (Çev: O.Akınhay ve D. Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Monaco, J. (2010). Bir Film Nasıl Okunur?. (Çev: E. Yılmaz).İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
- Moran, B. (2012). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri.İstanbul: İletişim Yayınları.
- Place, J.;Peterson, L. (1974). Some Visual Motifs of Film Noir. Film Comment, 10(1), 30-35.
- Propp, V. (2011). Masalın Biçimbilimi. (Çev: M.Rifat ve S.Rifat). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Riceour, P. (2012). Zaman ve Anlatı Üç: Kurmaca Anlatıda Zamanın Biçimlenişi. (Çev: M. Rifat). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Shadoian, J. (2003). DreamsandDeadEnds: TheAmerican Gangster Film. New York: Oxford UniversityPress.
- Spierenburg, P. (2010). Cinayetin Tarihi: Ortaçağ’dan Günümüze Avrupa’da Bireysel Şiddet. (Çev: Y. Yavuz). İstanbul: İletişim Yayınları. Teksoy, R. (2005). Rekin Teksoy’un Sinema Tarihi 2. İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
- ISSN: 2146-3212
- Başlangıç: 2011
- Yayıncı: Karadeniz Teknik Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
SEÇMENLERİN, OLUMLU/OLUMSUZ SİYASAL REKLAMLARIN KAYNAĞINA YÖNELİK TUTUMLARI
TÜRK VE AMERİKAN POPÜLER SİNEMASINDA SUÇUN ESTETİĞİ
TÜRKİYE’DE ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ ARASINDA SİBER GÜVENLİK ALGISI
Bahar EROĞLU YALIN, Çiğdem ŞAHİN BAŞFIRINCI