II. DÜNYA SAVAŞI’NIN CUMHURİYET VE TAN GAZETELERİNDE TEMSİLİ
II. Dünya Savaşı, tüm dünyaca Yahudi Soykırımı gibi kitlesel ölümlerin yaşandığı, kullanılan atom bombaları sonucunda en çok sivil halkın zarar gördüğü, yani insanlık tarihinin en kanlı savaşı olarak kabul görmektedir. Ancak Almanya dahil pek çok ülkede savaşın bu ciddi durumundan insanların habersiz oldukları, savaşa dair bilgileri basın yoluyla tek taraflı edindikleri saptanmaktadır. Türkiye‟de ise bu dönem, hükümet tarafından sansür ve denetimin uygulandığı, bilgilerin, haber kaynağı olarak devletin izni ile sadece Anadolu Ajansı aracılığıyla tek taraflı aktarıldığı, insanlık tarihi kadar Türk Basın tarihinde de özel bir önem taşımaktadır.Bu çalışmanın amacı, II. Dünya Savaşı'nın Türk basınında nasıl yer aldığını ortaya koymaktır. Araştırmada tek bilgi kaynağı olan Anadolu Ajansı'ndan alınan enformasyonun, farklı ideolojilere sahip Cumhuriyet ve Tan gazeteleri tarafından, nasıl değiştirildiği ve dönüştürüldüğü, bu iki gazete kıyaslanarak ortaya konulmaya çalışılacaktır. Bu amaçla, savaşın dönüm noktası olarak kabul edilen tarihlerdeki 2 iki gazete yayınlarının, içerik analizi yapılmıştır. Sonuç olarak, dönemin iki gazetesi özelinde, bu gazetelerin siyasi görüşlerine uygun olarak yayın politikalarını düzenledikleri, örneğin Tan gazetesinin tüm savaş süresince hükümete eleştirel bir bakış açısıyla yaklaştığı ve Rusya yanlısı bir tavır, yayın sergilediği, Cumhuriyet gazetesinin ise, savaş başlangıcındaki hükümet yanlısı ve savaşın Alman tarafını destekleme tutumunun, ilerleyen yıllar içinde değişikliğe uğramasıyla, bu tavır değişikliğinin gazetenin içeriğine ve kullandığı fotoğraflara da yansıdığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler:
I. Dünya Savaşı, Cumhuriyet gazetesi, Tan Gazetesi, Fotoğraf
THE PRESENTATION OF THE II. WORLD WAR ON CUMHURIYET AND TAN NEWSPAPERS
The II. World War is accepted as the most deathful war of the humanity, considering mass killings (Jewish genoside) and attacks to the civil society (atomic bombs). It is also a milestone in the history of Turkish Press, due to the cencorship of the government and state of siege at the time, resulting in allowing only Anadolu Agency, as the source of news.The aim of this study is to present the diversity in approach of newspapers through photographs and visuals, whilst they were using the same source –Anadolu Agency- for conveying the news to the audience. Best seller newspapers at that time- “Cumhuriyet” and “Tan”, which have opposite approach against war, have been determined as samples inthe content of this study. Photos and visuals used by these two newspapers have been examined on the specific milestones of the 6-year war.It is noted that, the newspapers that had different ideologies differentiate in the way they publish the news, their allocation of columns, photos they use periodically, other visuals and columnists, despite the same source of information.
Keywords:
II. World War, Cumhuriyet newspapers, Tan newspapers, photograph,
___
- Alan Ü. “Devlet şirket olursa basın ne olur?”http://www.birgun.net/haber-detay/devlet-sirketolursa-basin-ne-olur-79511.html (Erişim tarihi: 18.3.2015).
- Atay F. R. Hitler‟in Doğum günü. (20 Nisan 1939), Ulus Gazetesi.
- Aydemir Ş. S. (1985). İkinci Adam. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Biner E. (2008). II. Dünya Savaşı Döneminde Türk Basınının İngiltere’ye Bakışı.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
- Ekinci N. (1997). İkinci Dünya Savaşından Sonra Türkiye’de Çok Partili Düzene Geçişte Dış Etkiler. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
- Hale W. (2003). Türk Dış Politikası 1774-2000. (Çev. Petek Demir), İstanbul:Mozaik Yayınları.
- Hitler A. (1994). Kavgam. İstanbul: Toker Yayınları.
- Karaca E. (1994). Cumhuriyet Olayı. İstanbul:Altın Kitaplar.
- Koçak C. (2009). Geçmişiniz İtinayla Temizlenir. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Koçak C. (1986). İkinci Dünya Savaşı ve Türk Basını. Tarih ve Toplum. Kasım, s.35.
- Koloğlu O. (1992). Osmanlı’dan günümüze Türkiye’de Basın. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Manka A. G. (2008). Anadolu Ajansı ve II. Dünya Savaşı. Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Basımevi.
- Oral F. S. (1968). Türk Basın Tarihi. Ankara: Doğuş Matbaacılık.
- Sadak N. Türk Gençliğinin Heyecanlı Gösterisine Hayran Kalmıştır. (7 Aralık 1945). Akşam Gazetesi.
- Sertel S. (1969). Roman Gibi. İstanbul: Ant Yayınları.
- Sertel Z. (1977). Hatırladıklarım. İstanbul: Gözlem Yayınları.
- Seydi S. (2006). 1939-1945 Zor Yıllar. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
- Topuz H. (2003). Türk Basın Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Weisband E. (1974). İkinci Dünya Savaşı’nda İnönü’nün Dış Politikası. (Çev. M. Ali Kayabal). İstanbul: Milliyet Yayınları.
- Yalçın H. C. Kalkın Ey... Ehli Vatan!, (3 Aralık 1945) Tanin Gazetesi.
- Biner E. (2008). II. Dünya Savaşı Döneminde Türk Basınının İngiltere’ye Bakışı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Weisband E. (1974). İkinci Dünya Savaşı’nda İnönü’nün Dış Politikası. (Çev. M. Ali Kayabal). İstanbul: Milliyet Yayınları.
- Tablo3: Koçak C. (2009). Geçmişiniz İtinayla Temizlenir. İstanbul: İletişim Yayınları
- Fotoğraf 1: 2 Eylül 1939 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 2: 2 Eylül 1939 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 3: 2 Eylül 1939 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 4: 2 Eylül 1939 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 5: 2 Eylül 1939 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 6: 2 Eylül 1939 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 7: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 8: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 9: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 10: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 11: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 12: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 13: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 14: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 15: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 16: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 17: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 18: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 19: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 20: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 21: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 22: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 23: 2 Eylül 1939 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 24: 23 Haziran 1941 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 25: 23 Haziran 1941 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 26: 23 Haziran 1941 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 27: 23 Haziran 1941 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 28: 23 Haziran 1941 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 29: 23 Haziran 1941 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 30: 23 Haziran 1941 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 31: 23 Haziran 1941 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 32: 23 Haziran 1941 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 33: 23 Haziran 1941 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 34: 23 Haziran 1941 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 35: 7 Haziran 1944 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 36: 7 Haziran 1944 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 37: 7 Haziran 1944 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 38: 7 Haziran 1944 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 39: 7 Haziran 1944 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 40: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 41: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 42: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 43: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 44: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 45: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 46: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 47: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 48: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 49: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 51: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 52: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 54: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 55: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 56: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 57: 7 Haziran 1944 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 58: 7 Ağustos 1945 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 59: 7 Ağustos 1945 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 60: 7 Ağustos 1945 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 61: 7 Ağustos 1945 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 62: 7 Ağustos 1945 tarihli Cumhuriyet Gazetesi
- Fotoğraf 63: 7 Ağustos 1945 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 64: 7 Ağustos 1945 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 65: 7 Ağustos 1945 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 66: 7 Ağustos 1945 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 67: 7 Ağustos 1945 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 68: 7 Ağustos 1945 tarihli Tan Gazetesi
- Fotoğraf 69: 7 Ağustos 1945 tarihli Tan Gazetesi
- ISSN: 2146-3212
- Başlangıç: 2011
- Yayıncı: Karadeniz Teknik Üniversitesi