Timur'un Hayalî Moskova Seferi
Aksak Timur, Altın Orda Hanı Toktamışı yendikten ve Altın Orda topraklarını harap ettikten sonra kısa bir süre de olsa Rus topraklarında kalmıştır. Rus kronikleri, Rusların gücünü göstermek amacıyla Timurun Moskova üzerine sefere hazırlandığını, ancak cesaret edemeyerek bunu gerçekleştiremediğini belirtirken, Timurun saray tarihçileri de kaleme aldıkları tevarihlerde Timurun bütün Avrasyayı ele geçirdiğini göstermek amacıyla Timurun Moskovayı da ele geçirdiğini yazmışlardır. Gerçekte ise Timur, Moskovayı ele geçirmediği gibi, onun Moskova üzerine bir sefer düzenleme niyeti de yoktu.
Anahtar Kelimeler:
Timur, Altın Orda, Moskova, Elets, Rus yıllıkları
Timur's Imaginary Campaign to Moscow
Timur had stayed inside the Russian border for a short period of time after he defeated the khan of the Golden Horde Toktamısh and ruined the land of Golden Horde. Russian chronicles to show Russians power, claim that Timur was preparing for an expedition upon Moscow but could not dare and thus failed to make the expedition. Timurs palace historians write in their books that Timur conquered Moscow in order to indicate that he captured all of Eurasia. However, in reality, neither Timur captured Moscow, nor he had a wish to make an expedition upon Moscow.
Keywords:
Timur, Golden Horde, Moscow, Elets, Russian cronicles,
___
- AKA, İ., Timur ve Devleti, TTK Yayınları, 2. baskı, Ankara 2000.
- ALAN, H., Bozkırdan Cennet Bahçesine Timurlular 1360-1506, Ötüken Yayınları, İstanbul 2007.
- ALAN, H., “Timur’un Toktamış Üzerine Seferleri ve Altın Orda’nın Yıkılması Meselesi”, Bilig, XXVII (2003), s. 117-156.
- BARTHOLD, W., “Saray”, İA, X, s. 205-207.
- CLAVİJO, R., Timur’un Hayatı ve Kadiz’den Semerkant’a Seyahatler, çev. Z. Ertan, Pozitif Yayınları, İstanbul 2008.
- Cuveymî, Tarih-i Cihângüşâ, V. Tiesenhausen, Sbornik Materialov, Otnosyaşihsya k İstoriyi Zolotoy Ordı, II, İzvleçeniya iz Soçineniy Persidskih, s. 257-261.
- Defter-i Çengiz-Nâme, Yay. Haz. S. Gilyazutdinova, Kazan 2000.
- FEDOROV-DAVIDOV, G. A., Obşestvennıy Story Zolotoy Ordı, Moskova 1973.
- FİLÜŞKİN, A., “Tseli Pohoda Timura Na Rusy: Diskursı İstoçnikov i Stereotipı İstoriyografiyi”, Türkologiçeskiy Sbornik 2002, Moskova 2003, s. 354-368.
- GREBENYUK, V., “Povesty o Temir Aksake i Eyo Literaturnaya Sudyba v XV-XVII Vekah”, Russkaya Literatura na Rubeje Dvuh Epoh (XVII-Naçalo XVIII V.), Moskova 1971, s. 175-206.
- GUMİLÖV, L., Ot Rusi Do Rossiyi, Moskova 2004.
- İZMAYLOV, İ. L., “Naşestviye Aksak-Timura na Bolgar: Mnimaya Realynosty i Tatarskaya İstoriçeskaya Traditsiya”, İstoçniki i İssledovaniya Po İstoriyi Tatarskogo Naroda, Kazan 2006.
- JUCKOVA, İ., “Povesty o Temir-Aksake v Sostave Letopisnıh Svodov XV-XVI Vekov”, Drevnerusskaya Literatura: İstoçnikovedeniye, Leningrad 1984, s. 97-109.
- JUCKOVA, İ., “Povesty o Temir Aksake”, Slovary Knijnikov i Knijnosti Drevney Rusi, II, Leningrad 1989, s. 283-287.
- KAMALOV, İ., Altın Orda ve Rusya. Rusya Üzerindeki Türk-Tatar Etkisi, Ötüken Yayınları, İstanbul 2009.
- KAMALOV, İ., “Toktamış Han ve Altın Orda’nın Parçalanmasındaki İlk Adımlar”, Avrasya Fatihi Tatarlar, Yay. Haz. İ. Kamalov, Kaknüs Yayınları, İstanbul 2007, s. 101-116.
- KARAMZİN, N. M., İstoriya Gosudarstva Rossiyskogo, V, S. Petersburg 2003.
- MANZ, B., Timurlenk: Bozkırların Son Göçebe Fatihi, çev. Z. Bilgin, Kitap Yayınevi, İstanbul 2006.
- MAROZZİ, J., Timurlenk: İslam’ın Kılıcı, Cihan Fatihi, çev. H. Kocaoluk, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2006.
- MİRGALEYEV, İ., Materialı Po İstoriyi Voyn Zolotoy Ordı s İmperiyey Timura, Kazan 2007.
- MİRGALEYEV, İ., Voynı Toktamış-Hana s Aksak Timurom, Kazan 2003.
- MORGAN, D., The Mongols, Oxford 1986.
- NASONOV, A., Mongolı i Rusy, Moskova 1940.
- Ötemiş-Hacı, Çengiz-Nâme, yay. haz. V. P. Yudin, Alma-Ata 1992.
- PEREVEZENTSEV, S., Smısl Russkoy İstoriyi, Moskova 2004.
- PSRL, III, Voskresenskaya Letopisy, Ryazan 1998.
- PSRL, VII, Ermolinskaya Letopisy, Ryazan 2000.
- PSRL, IX, Tipografskaya Letopisy, Ryazan 2001.
- Reşîdüddîn, Cam‘iu’t-tevârîh, V. Tiesenhausen, Sbornik Materialov, Otnosyaşihsya k İstoriyi Zolotoy Ordı, II, İzvleçeniya iz Soçineniy Persidskih, s. 400-436.
- SOLOVYÖV, S., İstoriya Rossiyi 1054-1462, II/3-4, Moskova 2001.
- Şâmî, N., Zafernâme, çev. N. Lugal, TTK Yayınları, 2. baskı, Ankara 1987.
- TOGAN, Z. V., “Timur’s Campaign of 1395 in The Ukraine And North Caucasus”, Annals of The Ukrainian Academy of Sciences, vol. IV, New York 1958, s. 1358- 1371.
- VERNADSKİY, G., Mongolı i Rusy, Moskova 2001.
- YAKUBOVSKİY, A. Yu., Altın Ordu ve Çöküşü, TTK Yayınları, 2. baskı, Ankara 2000.
- Yezdî, Ş. A., Zafernâme, V. Tiesenhausen, Sbornik Materialov, Otnosyaşihsya k İstoriyi Zolotoy Ordı, II, İzvleçeniya iz Soçineniy Persidskih, Moskova 2003, s. 328-372.
- YÜCEL, M., İlk Rus Yıllıklarına Göre Türkler, TTK Yayınları, Ankara 2007.
- YÜCEL, Y., Timur’un Ortadoğu-Anadolu Seferleri ve Sonuçları (1393-1402), TTK Yayınları, Ankara 1989.
- ISSN: 2536-5126
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 2004
- Yayıncı: Osman Karatay