Nizarî İsmailîliği ve Alevilik: İki Farklı Dinî İdrakte Benzeşen Yorumlar Üzerine Değerlendirmeler

Alevilik sahip olduğu batıni tevil karakteriyle On İki İmam Şialığından çok Şii İsmailîliğe benzemektedir. Şer-i hükümlere getirilen yorumlarda İsmailîliğe temel teşkil eden Galiye zümrelerinin ve Nizarî İsmailîlerinin etkisi açıktır. Bu etki, hem coğrafi hem de tarihi şartların zorunlu sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Alevilerin namaz hususunda yapmış oldukları; namaz ‘salat’tır, o da ‘dua’ demektir, yorumu Nizarî İsmailîlerin tesirini göstermektedir. Nizarî İsmailîlerinde de buna benzer bir yorum vardır.

The Ismaelid Sect of the Nizarids and Alavism

Alevism, with its characteristic of esoteric interpretation, resembles the Shii İsmailiya rather than the Twelve İmam Shiism. İn its interpretations brought to religious rules, there is a clear influence is a compulsory result deriving from both geographical and historical conditions. The interpretation of Alevies regarding namaz is that namaz is “salat”, which means “petition to Allah”. This interpretation reveals the influence of the Nizari İsmailiyas, who have a similar interpretation.

___

  • Ay, Zahide (2005), Alamut Sonrası Nizarı İsmailîliği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Ay, Zahide (2006), Handut, Selenge Yayınları, İstanbul.
  • Bozkurt, Nizam (Tarihsiz), Aleviliğin Oluşumu, İrtibat: Seyid Garip Musa Kültür Derneği.
  • Daftary, Ferlad (2002), İsmailîler Tarihleri ve Öğretileri, Doruk Yayınları, Ankara.
  • Engineer, Asghar Ali, “Quran and Ismaili Tawıl”(Kur’an ve Fatımi İsmaililerin Tavili ,Çev. İsmail Kaygusuz), www. Davoodi– bohras.com, erişim tarihi: Eylül 1999.
  • Gölpınarlı, Abdulbaki (1997), Türkiye’de Mezhepler ve Tarikatlar, İnkılap Yayınları, İstanbul.
  • İlhan, Avni (1992), “Batıniye”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul.
  • Kara, Seyfullah (2006), Selçukluların Dini Serüveni, Şema Yayınları, İstanbul.
  • Kutlu, Sönmez (2002), Türklerin İslamlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara.
  • Ocak, Ahmet Yaşar (2006), “Alevilik Tarihinin Temel Bir Problemi: Alevilik ve Nizarî İsmailîliği”, Yol Dergisi, Ocak–Şubat 2006.
  • Öztürk, Mustafa (2003), Kur’an ve Aşırı Yorum, Kitabiyat Yayınları Ankara.
  • Yılmaz, Hulusi (2008), Sosyal Değişme sürecinde Alevilik, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Malatya.
Karadeniz Araştırmaları-Cover
  • ISSN: 2536-5126
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2004
  • Yayıncı: Osman Karatay