Erciyes Yöresinden İki Menkıbe ve Toprağı Vatanlaştıran Halk Etimolojisi Örnekleri

Efsane, menkıbe ve destanlar, içinde en çok halk etimolojisi örneği bulunan türlerdir. Bu yazıda, Erciyes yöresinden derlediğimiz iki menkıbede yer alan halk etimolojisi örneklerine, halk muhayyilesinde toprağı vatanlaştıran anlayışı yansıtması bakımından dikkat çekmek istedik. Bu iki menkıbe, 1980'li yıllarda Kayseri yöresinden derlenmiş olup, hiçbir yerde yayımlanmamıştır. İçlerinde taşıdıkları motifler bakımından halk edebiyatı araştırmaları için, ilgili tarih olayları bakımından da tarih araştırmaları için zengin sayılırlar. Bu menkıbelerin her birinde gerek yer adlarını gerekse kişi adlarını yorumlayıp açıklayan halk etimolojisi örnekleri var. İnceleyecek olanlara diğer bakımlardan da malzeme oluşturması için bu yazıda menkıbelerin tamamı verilmiş, bunun yanında bazı halk etimolojisi örneklerine de dikkat çekilmiştir.

Two Tales and Samples for Patrioticization of Land from the Erciyes Environs

Legends, tales and epics are the literary types, which includes the folk etymology examples mostly. In this article, the folk etymology patterns in two tales which have been compiled from the Erciyes environs were noticed from the aspect of that those reflecting the perception of "how the territory becomes the country/fatherland" in public imagination. These two tales have been compiled from Kayseri region in 1980's hasn't been published yet. They are fertile for folk literature because of the motifs they include however fertile for history researches because of the historic events they include. In each tales, there are folk etymology patterns interpreting and disclosing some person and place names. In order to provide material for researchers, bath tales are completely presented in these articles.

___

  • Göde, Kemal, 1991, “Kayseri ve Yöresindeki Tarihî Gerçeklerin Efsaneleşmesı' ve Mili Kültürümüze Katkısı”, Erciyes Yöresi I. Folklor, Halk Edebiyatı ve Etnoğrajîıa Sempozyumu (Bildiriler), Erciyes Üniversitesi yay., Kayseri 1991.
  • Gülensoy, Tuncer, 1992, “Anadolu ’da Moğollar ve Samagar Noyan İle Ilgili Bir Efsane”, Uluslar arası Türk Dili Kongresi l992, TDK yay., Ankara. - ' .
  • Temir, Ahmet 1953, “Anadolu ’da İlhanlı Valilerinden Samağar—Noyan”, M. Fuat Köprülü ’ye Armağan, İstanbul 1953.
  • Turan', Osman, 1971, Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul 1971. _