DERLEME SÖZLÜĞÜ’NDE YANLIŞ TANIMLANMIŞ BAZI KELİMELER ÜZERİNE

Derleme Sözlüğü, Türkiye Türkçesi ağızları söz varlığı alanındaki en kapsamlı ve en önemli çalışmadır. Fakat sözlükçülük ilkeleri açısından ele alındığında bu önemli çalışmada birtakım yanlışlar göze çarpmaktadır. Derleme Sözlüğü’nde görülen önemli yanlışlardan biri de tanımlama yanlışlarıdır. Sözlük’teki birçok kelime yanlış tanımlanmıştır. Bazı maddelerdeki tanımların yetersiz olduğu, birçok madde başının çok genel bir ifade ile açıklandığı, bazı maddelerde de anlam belirsizliğinin söz konusu olduğu görülmektedir. Yanlış tanımlamanın en önemli sebebi derleyicilerin uzman olmamasıdır. Derleyiciler, derledikleri metinlerde anlamını bilmedikleri kelimeleri bağlama göre yorumlamaya çalışmış, yanlış anlamlar çıkarmışlardır. Madde başlarını tanıklamak için verilen cümleler bazı kelimelerin yanlış tanımlandığını açık bir şekilde göstermektedir. Kelimenin farklı varyantları da yanlış tanımlamaları tespit etmek için önemli bir rol üstlenmektedir. Derleme Sözlüğü’nü hazırlayanlar tanık cümlelere yeterince dikkat etmedikleri, kelimelerin farklı varyantlarını tespit edemedikleri ve farklı madde başı olarak ele aldıkları için Sözlük’te yanlış tanımlanmış birçok madde bulunmaktadır. Ağız araştırmaları sahasındaki en önemli çalışma olan Derleme Sözlüğü’nün yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.

___

  • AKTUNÇ, H. (1998). Türkçenin Büyük Argo Sözlüğü (Tanıklarıyla). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • ATALAY, B. (1985). Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi I. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. BANGUOĞLU, T. (1988). Türkçede Benzerlik Sıfatları. TDAY-B 1957: 13-27.
  • CANPOLAT, M. (1964). “Derleme Sözlüğü I: Türk Dil Kurumu Yayınları, 211, LVI+444 s., Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1963”. Türkoloji Dergisi. 1: 183-186.
  • CLAUSON, G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish. Oxford: Oxford University Press.
  • DEMİR, N. (2000). “Derleme Sözlüğü’nde Şimdiki Zamanla İlgili Veriler”. İlmi Araştırmalar.10: 19-27.