GEMİ TASVİRLİ ÇEYİZ SANDIĞI KAPAKLARI
ÖZET Toplumumuzda gelinlerin baba evinden getirdiği takı, giyim ve her türlü ev eşyasının genel adına çeyiz adı verilir. Çeyizlerin taşındığı özel sandıklara ise çeyiz sandığı adı verilmektedir. Kültürümüzde evlilik kutsal bir müessesedir. Evlilik töreni de nerdeyse ritüel bir tören niteliğinde geleneksel olarak farklı örf ve adetler çerçevesinde devam etmektedir. Kültürümüzde doğum, evlilik ve ölüm insan için üç önemli geçiş evresini oluşturur. Doğum ve ölüm istemimiz dışında oluşmasına rağmen evlilik kendi inisiyatifimizle gerçekleşen önemli bir olaydır. Bu itibarla evlilik hazırlığı yapan tüm genç kızlar çeyiz sandıklarının gösterişli ve içinin de mümkün olduğunca dolu olmasına dikkat ederler. Bu örf, adet ve inançlarımız doğrultusunda sosyal yapıda bir değer yargısıdır. Bu nedenle, ağaçtan yapılmış olan çeyiz sandıklarında kültürümüze ait izler görülebilmektedir. Oyma, kakma gibi birçok teknikle yapılmış olan örnekleri olduğu gibi boyanarak süslenmiş çeyiz sandıkları da bulunmaktadır. Boyanarak süslenmiş çeyiz sandıklarına ait kapakların iç yüzeyine gemi tasvirleri de çizilmiştir. Kökboyası yardımıyla tasvir edilen gemiler toplumumuzun deniz kültürünü yansıtmaktadır. Anahtar Kelimeler : Osmanlı, Gemi Tasviri, Çeyiz Sandığı
Anahtar Kelimeler:
Osmanlı, Gemi Tasviri, Çeyiz Sandığı
WEDDING CHEST COVERS WITH DEPICTION OF SHIPS
ABSTRACT In our society, any jewelry, clothing, and any other belongings taken by brides from their family home to their marriage home are called as dowry in general. The special chest to carry this dowry in is called the wedding chest. In our culture, marriage is a sacred act. Therefore, the wedding ceremony is almost a ritual which is practiced in varying customs and traditions. In our culture, birth, marriage, and death are the three important phases in a human’s life. Although death and birth occur without our free will, marriage is an important event that takes place with our initiative. Thus, all young ladies who are in the process of preparing to get married pay attention to that their wedding chest is flamboyant and stuffed in as far as possible. This is a social value within context of our customs and traditions. For this reason, it is possible to see the traces of our culture on the wedding chests made of wood. Besides many examples made with various techniques such as carving and engraving, there are also other kind of wedding chests ornamented by being painted. Ships were depicted on the inner surface of the covers of wedding chests, which were ornamented by being painted. These ships depicted by the help of madder reflect the nautical culture in our society. Keyword: Ottoman, Depiction of Ship, Wedding Chest.
Keywords:
Ottoman, Depiction of Ship, Wedding Chest,
___
- BARIŞTA H. Örcün, Osmanlı İmparatorluğu Dönemi İstanbul Cami ve Türbelerinden Ağaç İşleri, Atatürk Kültür Merkezi, 2009, Ankara
- BOSTAN İdris, Kürekli ve Yelkenli Osmanlı Gemileri, Bilge Yayınları, Nisan 2005 İstanbul
- ERKUL Ali, “Eski Türklerde Evlenme Gelenekleri”, Türkler Ansiklopedisi, C.3, 2002, Ankara, s. 90-106
- EROĞLU Erol, Neşe SARICA, “Midyat Süryanilerinin Düğün Gelenekleri”, Turkish Studies, Volume 7/3, Summer 2012, Ankara, s.1189-1199
- ERSOY Ayla, XV. Yüzyıl Osmanlı Ağaç İşçiliği, Marmara Üniversitesi Yayın No:509, Atatürk Eğitim Fakültesi Yayın No:14, 1993, İstanbul
- KAZAN Şevkiye, “Burdur’da Hayatın Çeşitli Safhaları İle İlgili Dini, Manevi İnançlar, Adetler ve Büyüsel Pratikler”, I. Burdur Sempozyumu 16-19 Kasım 2005, Bildiriler C.2, Ağustos 2007, Burdur, s. 1493-1522
- KÖPRÜLÜ M. Fuat, “Bayrak”, Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi, Cilt 2, 1979, İstanbul, s.401-421
- MANDALOĞLU Mehmet, “İslamiyetten Önce Türklerde Aile Hukuku”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Konya Selçuk Üniversitesi Basımevi, Sayı 33 (Bahar), s. 133-159
- ÖZALP Murat, Derya SEVİM KORKUT, “Kahramanmaraş Çeyiz Sandığı Oyma Motiflerinin İncelenmesi”, Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi, 4(1-2),2008, Düzce, s.17- 25
- Théma Larousse Tematik Ansiklopedi, Edebiyat, Sanat, Müzik, Sinema (Türk-İslam), C.6 TURANİ Adnan, Sanat Terimleri Sözlüğü, Remzi Kitabevi, Aralık 1995, İstanbul
- USAL YALÇIN Selhan S., “Türklerde Çeyiz Sandığının Kullanımı ve Geleneksel Süslemeleri”, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, C.1, S.1., 2010, Ordu, s.157-167
- ÜNLÜ Rasim, İnce Donanma, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Yayınları, 2005, İstanbul
- YILMAZ Derya, “Türkiye’de Geleneksel Ahşap İşçiliği ve Çağdaş Ahşap Yontu Sanatı”, Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Heykel Anasanat Dalı, Heykel Bölümü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2001, İstanbul
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: Sanat ve Dil Araştırmaları Enstitüsü - SADA