Kahramanmaraş İlinde Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) (Domates Güvesi) 'nın Yayılışı ve Popülasyon Yoğunluğu
Ülkemizde kapalı ve açık alanlarda yetiştirilen domatesin en önemli zararlı durumuna gelen domates güvesi (Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera, Gelechiidae), bitkinin kök hariç tüm organlarında beslenmekte ve ekonomik olarak önemli ürün kayıplarına neden olmaktadır. Bu çalışmada Kahramanmaraş ili ve çevresinde domates güvesinin yaygınlığı ve popülasyon yoğunluğu belirlenmesi amacı ile Kahramanmaraş/Türkoğlu domates sera alanlarında T. absoluta’nın ilk ergin çıkış zamanı, popülasyon yoğunluğu, tahmini döl sayısı belirlenmeye çalışılmıştır. Domates güvesi çıkış zamanını belirlemek ve popülasyon yoğunluğunu saptamak amacıyla Delta tipi tuzaklar kullanılmıştır. Tuzaklarda yakalanan ergin sayıları incelendiğinde, en fazla ergin sayısı 486 adet olarak (6 Haziran 2011) tarihinde tespit edilmiştir. Seralarda yakalanan toplam T. absoluta ergin sayısı 10272 adet olarak belirlenmiştir. Nisan ayından itibaren seralarda çok sayıda insektisit kullanılmış olup, T. absoluta larvaları biyolojileri gereği açtıkları tünel ve galerilerde korunaklı olduklarından insektisitlerin etkisinin düşük olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle, domates fidelerinin dikildiği tarihten itibaren tuzakların kurulması gerektiği, seralardaki tuzak sayılarının artırılması ve kapsüllerin sık aralıklarla değiştirilmesinin domates güvesi mücadelesinde önemli olduğu belirlenmiştir
Anahtar Kelimeler:
Domates, domates güvesi, Tuta absoluta (Meyrick), popülasyon yoğunluğu
Population Density of Tomato Leafminer Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’s in Greenhauses in Kahramanmaraş Province
In Turkey, tomato moth (Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera, Gelechiidae) is causing serious damage on all plant parts of tomato with the exception of the roots in open fields and green houses. In this study, in order to investigate the population frequency and density of T. absoluta, the first adult emergence time, population density and number of estimate generation of it was determined in greenhouses of Kahramanmaras/Turkoglu province. Delta type trap was used to determine emergence time of the tomato moth and population density. The highest mean number of adults was found as 486 (June 6, 2011). The total numbers of T. absoluta adults captured in traps, in greenhouses, were 10272. Insecticides were applied to T. absoluta from beginning of April to the end of growing season, as needed. However, the effect of insecticides were low due to T. absoluta biology and forming tunnels and galleries inside the host. Thus, it is very important that from beginning of transplanting date of tomatoes, the traps should be set, the trap numbers should be increased and the capsules should be frequently replaced.
Keywords:
Tomato, tomato moth, Tuta absoluta, population density,
___
- Arno J, Sorribas R, Prat M, Matas M, Pozo C, Rodríguez D, Garreta A, Gomez A, Gabarra R 2009. Tuta absoluta, a new pest in IPM tomatoes in the northeast of Spain. IOBC/WPRS Bulletin, 49: 203-208.
- Barrientos ZR, Apablaza HJ, Norero SA, Estay PP 1998. Threshold temperature and thermal constant for development of the South American tomato moth, Tuta absoluta (Lepidoptera, Gelechiidae). Ciencia e Investigacion Agraria, 25, 133–137 (in Spanish).
- Doğanlar M, Yıldırım AE, Yiğit A 2011. Sera domateslerinde zararlı Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechidae) mücadelesinde çevre dostu bazı ilaçların etkileri, 54. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi (28‐30 Haziran 2011, Kahramanmaraş) Bildirileri, 496 s.
- Durmuşoğlu E, Hatipoğlu A, Balcı H 2011 Bazı bitkisel kökenli insektisitlerin laboratuvar koşullarında Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae) larvalarına etkileri araştırılmısı. Turk. entomol. derg., 35 (4): 651-663
- EPPO 2005. Tuta absoluta. Data sheets on quarantine pests. European and Mediterranean Plant Protection Organization Bulletin 35: 434–435 (Access date: 22.04.2010).
- Erler F, Can M, Erdoğan M, Ates AO, Pradier T 2010. New record of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) on greenhouse-grown tomato in Southwestern Turkey (Antalya). Journal of Entomological Science, 45 (4): 392-393.
- Faosat 2013. http://faostat3.fao.org/browse . (Date of access; 28.11.2014).
- Karabüyük F, Portakaldalı M, Ulusoy MR 2011a. Doğu Akdeniz Bölgesi Sebze alanlarında Domates Yaprak Galeri Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)]’nin Yayılışı ve Konukçuları, Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi (28‐30 Haziran 2011, Kahramanmaraş) Bildirileri, 496 s.
- Karabüyük F, Horuz S, Aysan Y, Ulusoy MR 2011b. Domates yaprak galeri güvesi (Tuta absoluta (Meyrick))’nin biyolojik mücadelesine yönelik ön çalışmalar, Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi (28‐30 Haziran 2011, Kahramanmaraş) Bildirileri, 496s.
- Karut K, Kazak C, Döker İ, Ulusoy MR 2011. Mersin ili domates seralarında Domates yaprak galeri güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın yaygınlığı ve zarar durumu. Türkiye Entomoloji Dergisi, 35(2): 339-347.
- Kılıç T 2011. Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)] (Lepidoptera: Gelechidae)’nin Türkiye’deki yayılışı ve mücadelesine yönelik alınan önlemler, 42. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi (28‐30 Haziran 2011, Kahramanmaraş) Bildirileri, 496 s.
- Konca E, Pour A.D, Erdoğan T, Güz N, Gürkan MO 2011. Domates Güvesi’nin [Tuta absoluta (Meyrick)] (Lepidoptera: Gelechidae) detoksifikasyon enzimlerinin karakterizasyonu, 18. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi (28‐30 Haziran 2011, Kahramanmaraş) Bildirileri, 496 s.
- Mahmoud YA, Ebadah IMA, Abd-Elrazik AS, Abd-Elwahab TE, Deif SH 2014. Efficiency of Different Colored Traps Baited with Pheromone in Capturing Tomato Adult Moth, Tuta absoluta (Meyrick)(Lepidoptera: Gelechiidae) during Summer Plantation. World Appl Sci J., 30 (4): 406–412.
- Portakaldalı M, Öztemiz S, Kütük H, Büyüköztürk HD, Ateş AÇ 2013. Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın yayılış durumu. Türk. entomol. Bült, 3 (3): 133-139.
- Tatlı E, Göçmen H 2011. Domates Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)] (Lepidoptera: Gelechidae)’nin Batı Akdeniz Bölgesi domates üretim alanlarında yayılışının ve popülasyon değişiminin izlenmesi, 271. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi (28‐30 Haziran 2011, Kahramanmaraş) Bildirileri, 496 s.
- Urbaneja A, Monto H, Molla O 2009. Suitability of the tomato borer Tuta absoluta as prey for Macrolophus pygmaeus and Nesidiocoris tenuis. Journal of Applied Entomology, 133 (4): 292–296.
- Ünlü L 2011. Domates Güvesi, Tuta absoluta (Meyrick)’nın Konya ilinde örtüaltında yetiştirilen domateslerdeki varlığı ve popülasyon değişimi. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25 (4): 27-29.
- Başlangıç: 1997
- Yayıncı: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniv.