Türkiye’de Askeri Darbeler Karşısında Siyaset Kurumunun Tutumu
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde 27 Mayıs 1960 darbesiyle başlayan darbecigelenek, darbe yapanların amaçlarına ulaşmaları ve herhangi bir yaptırımlakarşılaşmamaları sonucu, günümüze kadar devam etmiştir. Her seferinde farklıgerekçelere dayandırılan darbelerin çoğunluğunun ortak yanı ABD desteği ilegerçekleştirilmiş olmalarıdır. Sivil siyasi liderlerin çoğunluğu darbe veya darbegirişimlerinin ardından askerlerin gölgesinde ve onların sınırları dahilindesiyaset yaparak askerlere övgüler dizmişlerdir. Her darbeden sonra siviller,gelenin kendisi gibi düşünüp düşünmediği üzerine odaklanarak, darbenintemelden yanlış olduğu gerçeğini görmezden gelmişlerdir. 15 Temmuz 2016’ dagerçekleştirilen darbe teşebbüsünde bu durum tersine dönmüş, Cumhurbaşkanı,siyasi partiler ve toplum kesimlerinin önemli bölümü darbe karşıtı bir tavırsergilemişlerdir. 15 Temmuz kalkışmasında Cumhurbaşkanı’nın kararlı tutumu,halkın darbecilere karşı direnişi, darbecilerin cezalandırılmaları ve darbeye karşısivil siyasetçilerin toplu tavır almalarının Türkiye’deki darbeci geleneği büyükölçüde ortadan kaldırdığı söylenebilir. Bu çalışma Türkiye’de darbelerinbaşarısız olması ve darbecilerin cezalandırılarak bir daha darbeye teşebbüsedememelerini sağlamak noktasında 15 Temmuz girişimine kadar siyasetkurumunun üzerine düşen görevi yerine getirmediği denencesine dayalı olarakhazırlanmıştır. Darbeler karşısında siyasi aktörlerin tutumlarını irdeleyen buçalışmada; darbelerin neden ve sonuçları konusunda ayrıntılı bir bilgivermekten ziyade askeri darbeler ve darbe girişimleri karşısında siyasetkurumunun tutumunu incelemeye odaklanılmıştır.
The Reactions of Politicians For Military Coups in Turkey
The military coups which started with the coup of May 27, 1960 in the history of the Republic of Turkey continued until the day. The common denominator of the majority of the bases, which are based on different grounds each time, is the US support. The majority of civilian political leaders have praised the soldiers after every coup, so the military coups have become a tradition. After every coup, the civilians have forgotten that the coup is basically wrong and they considered their own interests. In the coup attempt on July 15, 2016, this situation reversed because of president, political parties and community members had an anti-coup attitude. The invitation of the people to the streets with the decisive attitude of the President in the 15th of July, people had responsed. This study prepared based on the hypothesis that political institution does not fulfill its duty after military coups. This study aims examines the attitudes of civilian political actors against the military coups in Turkey.
___
- AKBULUT, Başak, (2016), 15 Temmuz Darbe Girişimi Gecesi Yaşananlar Dakika Dakika İddianamede,http://www.iha.com.tr/haber-15-temmuzdarbe-girisimi-gecesi-yasananlar - dakika-dakika-iddianamede-605465/, Erişim Tarihi:14.10.2017,
- AKIN, Doğan, (2016), Türkiye'nin Darbe Tarihinde İlklerin Gecesi, http://t24.com.tr/ yazarlar/dogan-akin/turkiyenin-darbe-tarihinde-ilkleringecesi,15044,Erişim Tarihi:19.09.2017,
- ALTUN, Fahrettin, (2015), 27 Nisan Muhtırasının Gerçek Manası, Sabah Gazetesi (27 Nisan 2015)
- ARCAYÜREK, Cüneyt, (1989), Darbeler ve Gizli Servisler, 4. Basım, İstanbul: Bilgi Yayınevi
- AYDIN, Abdullah ve Aziz BELLİ, (2014), “Cumhurbaşkanlığı ve Meşruiyet Tartışmaları, s.87-102, Türkiye Seçim Sistemindeki Değişim, Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve Medya İletişim ve Siyaset Odaklı İncelemeler, Ed. Faruk Temel, Onur Önürmen, Ankara Nobel Yayınları
- BAHARÇİÇEK, Abdulkadir ve Gökhan TUNCEL (2011), “Terörle Mücadelenin Zorlukları ve Bu Zorlukları Aşmada Farklı Bir Yaklaşım: Demokratik Mücadele Yöntemi”,s.1-15, Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi, Cilt: 2, (2),
- BAŞGİL, Ali Fuad, (2008), 27 Mayıs İhtilali ve Sebepleri, İstanbul: Yağmur Yayınevi
- BELLİ Aziz ve Abdullah AYDIN, (2012), “Yerel Demokrasi ve Katılım: Kahramanmaraş ve Hatay İllerinin Karşılaştırılması, s. 136-147, 2. Bölgesel Sorunlar ve Türkiye Sempozyumu Bildiri Kitabı, KSU, 1-2 Ekim 2012
- BİRAND, M. Ali, (1986), Emret Komutanım, İstanbul: Milliyet Yayınları
- BİRAND, M. Ali, (1984), 12 Eylül Saat 04:00, İstanbul: Karacan Yayınları.
- COŞKUN, Mehmet Burhanettin, (2015), “Güvenlik Politikaları Üzerine Bir Değerlendirme: Türkiye ve İran”, ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, Cilt:2, Sayı:4
- DAMA, Nergiz, (2017), Türkiye’de Makbul Vatandaş ve 15 Temmuz, https://www.setav.org /turkiyede -makbul-vatandas-ve-15-temmuz/, Erişim Tarihi:19.09.2017,
- DİKİCİ, Ali, (2014), 27 Mayıs 1960 Askerî Darbesi ve Türk Polisi, http://www.atam.gov.tr /wp-content/uploads/AliD%C4%B0K%C4%B0C%C4%B0-27-May%C4%B1s-1960- Asker%C3%AE-Darbesi-ve-T%C3%BCrk-Polisi.pdf, Erişim Tarihi:19.09.2017
- DİLİPAK, Abdurrahman, (1991), İhtilaller Dönemi, İstanbul: Beyan Yayınları
- DURSUN, Davut. (2005). Türk Demokrasisinde Kurumsallaşma Sorunu ve Krizleri Çözme Yöntemi Olarak Askeri Darbeler, Muhafazakar Düşünce, Yıl 1, Sayı 3, Kış.
- EKİNCİ, Ekrem Buğra, (2016), “Senin Çocuklar İşi Bitirdi 12 Eylül 1980 Darbesi, Türkiye Gazetesi, 19.09.2016
- ERDEM, Fazıl Hüsnü, (2005) Türkiye’nin AB’ye Tam Üyelik Sürecinde Sivil-Asker İlişkilerinin Genel Görünümü, s.751-777, 21. Yüzyıl Eşiğinde Türkiye’de Siyasal Hayat, İstanbul: Cilt: 2, Aktüel Yayınları, Motif Matbaacılık,
- ERDOĞAN, Mustafa, (2005). Türkiye’de Asker ve Siyaset, Adnan Küçük ve diğerleri (Edt.), 21. Yüzyıl Eşiğinde Türkiye’de Siyasal Hayat, İstanbul: Cilt: 2, Aktüel Yayınları, Motif Matbaacılık,
- EREN, Arif Selim, (2016), Teknoloji Yönetimi, Teorik ve Ampirik Yaklaşım, Ankara: Gazi Kitabevi
- DOĞRU, Osman, (1998), 27 Mayıs Rejimi, Ankara: İmge Kitabevi
- FALK, Richard, (2016), İnsan Hakları ve Türkiye’deki Darbe Girişimi, https://www. opendemocracy.net/openglobalrights/richard-falk/nsanhaklar-ve-t-rkiye-deki-darbe-giri-imi, Erişim Tarihi:17.09.2017,
- HALDUN, İbn, (2016), Mukaddime, İstanbul: İlgi Kültür Yayıncılık
- HEYWOOD, Andrew, (2013), Siyaset, Ankara: Liberte Yayınları
- HEPER, Metin, (2011), Türkiye’nin Siyasal Hayatı, İstanbul: Doğan Kitap Hürriyet Gazetesi, (12.09.2015), 12 Eylül Darbesinin Öncesi ve Sonrasında Yaşananlar, http://www.hurriyet.com.tr/12-eylul-darbesinin-oncesi-vesonrasinda-yasananlar-30054684, Erişim Tarihi: 17.10.2017
- KOCABAŞ, Süleyman, (2011), Menderes Dönemi Demokrat Parti İktidarı ve 27 Mayıs 1960 Darbesine Giden Yol, İstanbul: Bayrak Matbaacılık
- KÜÇÜKÖMER, İdris, (2014), Batılılaşma, Düzenin Yabancılaşması, Ankara: Profil Kitap,
- PETEK, Reşat, (2014), 27 Nisan Muhtırası ve Cumhurbaşkanlığı’nın İşgali, http://www.haber7.com/yazarlar/resat-petek/1151921-27-nisanmuhtirasi-ve-cumhurbaskanliginin-isgali, Erişim Tarihi:17.12.2017
- SARP, Emre, (2013), 7. Yıldönümünde E- Muhtıra ve 28 Nisan Duruşu, http://www.sde.org.tr/tr/newsdetail/7-yildonumunde-e-muhtira-ve-28- nisan-durusu/3310, Erişim Tarihi: 17.12.2017
- TEZKAN, Mehmet, (2012), Postmodern Darbe Neydi? http://www.milliyet.com.tr /yazarlar /mehmet-tezkan/postmodern-darbeneydi--1527528/, Erişim Tarihi: 17.10.2017
- TUNCEL, Gökhan ve Selahattin BAKAN, (2013), “Türkiye Demokrasisinin Aksak Ayağı: Muhalefet, s.5341-5370, Journal of Yaşar University, cilt:8 (31),
- TUNÇ, Ahmet, (2017), “Türkiye’de Göç Yönetimi”, s.115-139, Türkiye’de Siyaset ve Uluslar arası İlişkiler Alanında Güncel Tartışmalar, Ed. Osman Ağır, Ankara: Seçkin Yayıncılık
- Türk Dil Kurumu Sözlüğü, (2017), “Darbe”, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option= combts&arama= kelime&guid= TDK.GTS.59c3b5c8413c63.03088917, Erişim Tarihi:17.09.2017
- YAYLA, Atilla, (2015), Siyaset Bilimi, Ankara: Liberte Yayınları http://www.dw.com/tr/6-soruda-15-temmuz-darbe-giri%C5%9Fimi/a19407125, Erişim Tarihi: 17.10.2017
- http://ekonomi.dunyabulteni.net/hayat/133186/27-mayis-darbesinikim-yapti, Erişim Tarihi: 17.10.2017
- http://www.yenisafak.com/dunya/27-mayis-darbesi-cia-belgelerindechp-biliyordu-2599467, Erişim Tarihi: 18.10.2017
- http://darbeler.com/2015/05/18/12-mart-muhtirasi/, Erişim Tarihi: 13.11.2017
- http://www.haber7.com/ic-politika/haber/995704-28-subatpostmodern-darbesinin-oykusu
- http://www.yenisafak.com/gundem/hafizalardaki-28-subat-2424251
- ISSN: 1304-8120
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 2004
- Yayıncı: Kahramanmaraş Sütçü İmam Universitesi