İslâm Düşüncesinde Ontolojik Yabancılaşma

Yabancılaşma olgusu içsel bir değişim veya dönüşümü ifade etmektedir. Bu ise insanın, özü veya özüne dair var oluşsal bir gerekliliği bir başka insan, şey veya niteliğe aktardıktan sonra, ona boyun eğip, teslim olmasıyla gerçeğe dönüşmektedir. Böylece yabancılaşmayla birlikte insan, ruhsal veya zihinsel olarak sahip olduğu doğal durum veya halden ayrılarak, yabancısı olduğu bir başka alanın kontrolüne girerek, onun tarafından yönetilir hale gelmektedir. Yabancılaşma olgusunun merkezinde yer alan insanın ise, ontolojik ve aksiyolojik olmak üzere iki temel boyut üzerinden yabancılaşmaya maruz kaldığı müşahede edilmektedir. İşte biz bu çalışmamızda bu boyutlardan ilki olan ontolojik yabancılaşma ve onun İslâm düşünce geleneğindeki izdüşümlerini ele aldık.

Anahtar Kelimeler:

İslam Felsefesi, yabancılaşma, insan, İslam düşüncesi, ontolojik yabancılaşma, aksiyolojik yabancılaşma

Ontological Alienation in Islamic Thought

The phenomenon of alienation refers to an internal change or transformation. Such a phenomenon effectively manifests itself in the submission and surrender of human after transferring his essence or his existential necessity to another person, thing or quality. Thus, with alienation, the human is spiritually or mentally separated from the natural state or situation and by coming under the control of another area in which he is an alien, he becomes to be manageable by this area. It is observed that the human being at the center of the alienation phenomenon can be subjected to alienation through two basic dimensions: ontological and axiological. In this study, we deal with the first of these dimensions, the ontological one and its projections in Islamic tradition

Keywords:

Islamic Philosophy, alienation, human, Islamic thought, ontological alienation, axiological alienation,

PDF

___

Akseki, Ahmet Hamdi. Ahlâk İlmi ve İslâm Ahlâkı. sad. Ali Arslan Aydın. Ankara: Nur Yayınları,ts. Aydın, Mehmet. Din Felsefesi. İzmir: İzmir İlâhiyat Vakfı Yayınları, 2012.
Bell, Daniel.“The Scholar Cornered: Sociodicy: A Guide to Modern Usage”. The American Scholar 35/4 (1966): 696-714.
Cevizci, Ahmet. Felsefe Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2000.
Çetintaş, İbrahim. İslam Düşüncesinde Değerler Metafiziği. Ankara: Elis Yayınları, 2014.
Çetintaş, İbrahim. İslam Kültüründe Kurucu Paradigmanın Değişimi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2020.
Fârâbî. “Fârâbî’nin İki Yapıtı”. çev. Mehmet Dağ. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14 (2003), 17-87.
Fârâbî, Fususü’l-Hikme ve Şerhuhû. şerh. İsmail Hüseyni Şeneb Gazani. Tahran, 1381.
Gazâlî. İhyâu ulûmi’d-dîn. I. Cilt. Beyrût: Dâru’l-Mârife, 1982.
İbn Miskeveyh. Ahlak Eğitimi (Tehzîbu’l-Ahlâk). çev. Abdülkadîr Şener, İsmet Kayaoğlu, Cihat Tunç. İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2013.
İbn Ebi Usaybia. Uyunu'l-enba fi tabakati'l etibba. nşr. Nizâr Rıza. Beyrut: b.y., ts.
Jaeggi, Rahel. Alienation. New York: Columbia University Press, 2014.
McQuail, Josephine A. “Alienation in Aldous Huxley’s Brave New World”. Bloom's Literary Themes: Alienation. ed. Blake Hobby. 31-39. New York: Infobase Publishing, 2009.
Özbudun, Sibel & Demirer, Temel. "Yabancılaşma". Yabancılaşma Ve… Ankara: Ütopya Yayınevi, 2008.
Petrović, Gajo. "Alienation". Encyclopedia of Philosopy. ed. Donald M. Borchert vd. 9/120-127. USA: Macmillan Reference, 2006.
Schact, Richard. Alienation. New York: Doubleday & Company, 1970.
Schmitt, Richard. Alienation and Freedom. Colorado: Westviev Press, 2003.
Seeman, Melvin. "On the meaning of alienation". American Sociological Association 24/6 (Aralık 1959), 783-791.
Sunar, Cavit. “İnsan Olma Yolu”. AÜ İlâhîyat Fak. Dergisi 24/1 (1981), 93-126.
Tatar, Burhanettin. "Yabancılaşma Sorununun Kısa Bir Öyküsü". Diyanet Aylık Dergisi 148/4 (Nisan 2003), 22-24.
Tûsi, Nasîruddin. Ahlâk-ı Nasıri. çev. Anar Gafarov, Zair Şükürov, İstanbul: Litera Yayıncılık, 2007.
Ülken, Hilmi Ziya. “Tarih Boyunca İnsan İdeali”. İnsani Vatanseverlik. İstanbul: Ülken Yayınları, 1998.
Wood, Allen William. "Alienation". the shorter routledge encyclopedia of Philosophy. ed. Edward Craig. London: Taylor & Francis Group, 2005.