Turgay HAN, Gencer ELKILIÇ, Nilüfer AYBİRDİ, Tazegül ATALAY DEMİR, Turan ÖZgür GÜNGÖR

KARS YÖRESİNDE BEBEK VE ÇOCUKLARA HİTAP ETME İFADELERİ: SOSYAL VE ANLAMSAL DEĞİŞİMLERE PEDAGOJİK BİR YAKLAŞIM1

Günümüzde söz eylem ile ilgili olarak yapılan çalışmaların çoğu cinsiyet, stil çalışması, argo kullanımı, standart dil kullanımı ve şive üzerinde odaklanmıştır. Ancak, Türkiye'de bağlam ilişkisine bağlı olarak toplumsal anlamsal değişiklikler bazında sınırlı sayıda çalışma yapılmıştır. Çalışmada Türkiye'nin bir doğu ili olan Kars'ta ebeveynlerin çocuklarıyla olan iletişimlerinde en çok kullandıkları reddetme ve takdir etme söz eylemlerini inceleyerek korpus oluşturulmuştur. Veriler otantik kültürün çok yoğun yaşandığı köylerde yaşayan ve çocukları ilkokul veya ortaokula giden 145 ebeveynden toplanmıştır. Katılımcılara 12 adet farklı bağlamlara göre hazırlanmış duruma uygun olarak çocuklarının isteğini nasıl reddedecekleri veya başarılarını nasıl takdir edeceklerini içeren yazılı söylem tamamlama testi verilmiştir. Verilerin analiz edilmesinde hem nitel, hem de nicel araştırma yönteminden yararlanılmıştır. Nitel araştırma amacıyla içerik analizi yapılmış, nicel analiz için ise tanımlayıcı ve çıkarımsal istatistikler yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda ebeveynlerin değişik oranlarda nezaket içeren çeşitli doğrudan ve dolaylı reddetme söz eylem kullandıkları tespit edilmiştir. Yine övgü söz eylemlerinde farklı ortamlarda farklı derecede kullanıldığı da saptanmıştır. Bu çalışmanın Kars yöresindeki anaokulu veya ilkokulda görev yapan öğretmenler için öğretmen-ebeveynçocuk iletişimi oryantasyonu açısından bir rehber niteliği taşıyabileceği öngörülmektedir. Bu bağlamda anne-baba-çocuk arasındaki iletişim biçimlerinin öğretmen tarafından bilinmesi olası önyargı ve yanlış anlaşılmaları ortadan kaldırmada faydalı olacağı gibi, çalışma, yöresel kültürü yaşayan ebeveynlerin çocuklarının yaş, davranış iletişim bağlamına ilişkin olarak kullandıkları iletişim teknik ve stillerine odaklandığı için, öğretmenlerin bu söylem analizi sayesinde öğrencileriyle olan etkileşimlerini yenilemelerini hızlandırmalarına ve onlarla iletişimlerini geliştirmeye yardımcı olacağı tahmin edilmektedir.

Speech Acts of Refusals and Compliment Strategies Used by Parents in the Local Culture of Kars Province to their Children: A Pedagogical Implication for the Social and Semantics Variations

Sociolinguistic studies indicate social factors, linguistic relations and social changes. Today, most of the studies on speech acts have focused on gender, styles, slang uses and standard and dialectic uses. However, in Turkish context, a limited number of studies have examined the social semantic changes related to context and meaning. In this study, a corpus was created by examining frequently used speech acts of refusals and compliment strategies that are used in communication with school children in an eastern city in Turkey. Data were obtained from 145 parents who have a child that attends either primary or secondary school and who live in the villages where local authentic culture is intense. They took 13 discourse completion tasks. The tasks include complement and refusal situations in the communication between parents and their school children under different situations. A coding and classifying approach was used to analyze the data. The findings showed that parents employ several direct and indirect speech acts of refusal strategies on varying degree of politeness. Further, they also use several different complementation strategies in different situations. It is anticipated that this study might be a guide for the teacher-parent-student orientation for primary school teachers who work in that region. The recognition of the styles used in the communication among mother-fatherchild in a rural region in Turkey might eliminate potential prejudices and misunderstandings. Thus, findings of the study may allow primary school teachers form real meanings in their parent-student-teacher perception styles. Furthermore, as thistechniques/styles that parents living with local culture direct to their children according to age, behavior and the context of interaction, teachers can facilitate from the discourse analysis to refine their interactions with students and to improve communication with them.

___

AL-ERYANI, A. A. 2007: "Refusal Strategies by Yemeni EFL Learners". The Asian EFL Journal, 9(2), 19-34.

ALİAKBARİ, M.-CHANGİZİ, M. 2012: "On the Realization of Refusal Strategies by Persian and Kurdish Speakers". International Journal of Intercultural Relations, 36(5), 659-668.

AL-KAHTANI, S. A. W. 2005: "Refusal Realizations in Three Different Cultures: A Speech Act Theoretically-Based Cross-Cultural Study". Journal of King Saud University, 18, 35-57.

BEEBE, L. M.-TAKAHASHI, T.-ULISS-WELTZ, R. 1990: Pragmatic Transfer in ESL Refusals. Developing communicative competence in a second language, ed. by Robin C. Scarcella, Elaine S. Andersen, and Stephen D. Krashen, 55-74.

DEERING, C. G.-CODY, D. J. 2002: "CE Credit: Communicating with Children and Adolescents". The American Journal of Nursing, 102(3), 34-42.

DOĞAN, G. 1990: Bir Edimbilim Kuramı Olarak Bağıntı. Dilbilim Araştırmaları, Hitit Yayınevi, 63-75.

ELLIS, R. 1997: Second Language Acquisition. Oxford: Oxford university Press.

ERKAN, S.-TORAN, M. 2004: "A Study on the Acceptance and Rejection Behaviors of Mothers from Lower Socio-Economic Levels". Hacettepe Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 27, 91-97.

GASS, S.-NEU, J. (Eds.). 2006: Speech Acts across Cultures: Challenges to Communication in a Second Language (Vol. 11). Walter de Gruyter.

HOLMES, J. 1988: "Compliments and Compliment Responses in New Zealand". Anthropological Linguistics, 2(4), 485-508.

HONGLIN, L. 2007: "A Comparative Study of Refusal Speech Acts in Chinese and American English". Canadian Social Science, 3(4), 64-67.

LIAO, C. C.-BRESNAHAN, M. I. 1996: "A Contrastive Pragmatic Study on American English and Mandarin Refusal Strategies". Language sciences, 18(3), 703-727.

LORENZO-DUS, N. 2001: "Compliment Responses among British and Spanish University Students: A Contrastive Study". Journal of pragmatics, 33(1), 107-127.

MANES, J.-WOLFSON, N. 1981: "The Compliment Formula". Conversational routine: Explorations in standardized communication situations and prepatterned speech, 115-132.

NELSON, G. L.-AL BATAL, M.-EL BAKARY, W. 2002: "Directness vs. Indirectness: Egyptian Arabic and US English Communication Style". International Journal of Intercultural Relations, 26(1), 39-57.

O'DOUGHERTY, M.-STORY, M.-STANG, J. 2006: "Observations of ParentChild Co-Shoppers in Supermarkets: Children's Involvement in Food Selections, Parental Yielding, and Refusal Strategies". Journal of Nutrition Education and Behavior, 38(3), 183-188.

PATRICK, V. M.-HAGTVEDT, H. 2012: ""I don't" Versus "I can't": When Empowered Refusal Motivates Goal-Directed Behavior". Journal of Consumer Research, 39(2), 371-381.

SHISHAVAN, H. B.-SHARIFIAN, F. 2016: "The Refusal Speech Act in a CrossCultural Perspective: A study of Iranian English-Language Learners and Anglo-Australian Speakers". Language & Communication, 47, 75-88.

TAKAHASHI, T.-BEEBE, L. M. 1986: "Transfer and Pragmatic Competence in Second Language Acquisition". In International TESOL convention Anaheim, California.

TANG, C. H.-ZHANG, G. Q. 2009: "A Contrastive Study of Compliment Responses among Australian English and Mandarin Chinese Speakers". Journal of Pragmatics, 41(2), 325-345.

TURNBULL, W.-SAXTON, K. L. 1997: "Modal Expressions as Facework in Refusals to Comply with Requests: I Think I Should Say 'No'Right Now". Journal of Pragmatics, 27(2), 145-181.

YULE, G. 2014: The Study of Language. Cambridge University Press.