EĞİTİM, BİLİM, SOSYAL GÜVENLİK VE SAĞLIK HARCAMALARININ EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİ: AZERBAYCAN ÖRNEĞİ

Bu çalışmanın amacı, Azerbaycan ülkesi için kamu tarafından yapılan eğitim, bilim, sosyal güvenlik ve sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisini analiz etmektir. Bağımsızlık ilanından sonra ekonomik alanda yapılan politikalar Azerbaycan ekonomisinin önemli ölçüde ilerleme kaydetmesine sebep olmuştur. Kamu harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisinin analiz etmek amacı ile Azerbaycan Cumhuriyetinin bütçesi içerisinde yer alan eğitim, bilim, sosyal güvenlik, sağlık harcamaları tespit edilerek değişken olarak kullanılmıştır. Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet İstatistik Komitesinin 1990-2021 dönemine ait maliye ve bütçe verileri kullanılarak Rassal Orman regresyonu, ARDL sınır testi ve Toda - Yamamoto testi uygulanmıştır. Sonuç olarak bu harcamaların ekonomik büyüme üzerine belli ölçüde etkili olduğu ortaya çıkmış ve birçoğunda hem Wagner yasası hem de Keynes hipotezi, bazılarında ise bu hipotezlerden yalnızca biri doğrulanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Azerbaycan, Büyüme, Sosyal Harcamalar

THE EFFECT OF EDUCATION, SCIENCE, SOCIAL SECURITY AND HEALTH EXPENDITURES ON ECONOMIC GROWTH: A CASE OF AZERBAIJAN

The aim of this study is to analyze the effect of public education, science, social security and health expenditures on economic growth for the country of Azerbaijan. After the declaration of independence, the policies made in the economic field caused the Azerbaijani economy to make significant progress. In order to analyze the effect of public expenditures on economic growth, education, science, social security and health expenditures included in the budget of the Republic of Azerbaijan were determined and used as variables. Random Forest regression, ARDL boundary test and Toda - Yamamoto test were applied by using the fiscal and budget data of the State Statistics Committee of the Azerbaijan Republic for the period 1990-2021. As a result, it has emerged that these expenditures have a certain effect on economic growth, and both Wagner's law and Keynes hypothesis have been confirmed in many of them, and only one of these hypotheses has been confirmed in some.

Keywords:

Azerbaijan, growth, social expenditures,

PDF

___

Akbulut, H., Güran, M. C. (2015). Transfer Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Gelişmekte Olan Ülkelerde 1990-2011 Dönemi İçin Bir Panel Veri Analizi. Maliye Dergisi, 168, 134-153
Ayuba, A. J. (2014). The Relationship between Public Social Expenditure and Economic Growth in Nigeria: An Empirical Analysis. International Journal of Finance and Accounting, 3(3), 185-191
Arısoy, İ., Ünlükaplan, Ergen, Z. (2010). Sosyal Harcamalar ve İktisadi Büyüme arasında İlişkisi: Türkiye Ekonomisinde 1960 – 2005 Dönemine Yönelik Bir Dinamik Analiz. Maliye Dergisi, 158, 398-421
Alam, S., Sultana, A., Butt, M. S. (2010). Does Social Expenditures Promote Economic Growth? A Multivariate Panel Cointegration Analysis for Asian Countries. European Journal of Social Sciences , 14( 1 ), s.45-54
Altındağ, İ. (2020). Karar Ağacı ve Rassal Orman Regresiyon Modeli. Ömer Faruk Rençber (Ed.). Veri Madenciliğinde Kullanılan Regresiyon Modelleri ve R ile Uygulamalı Örnekler içinde (S. 35-54).
Başoğlu, A. (2021). Sosyal Harcamaların Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri: Türkiye Düzey 1 Bölgeleri için Panel Veri Analizi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 7 (1), 21-35.
Barro, R. J. (1991). Economic growth in a cross section of countries. The Quarterly Journal of Economics, 106(2), 407-443. http://dx.doi.org/10.2307/2937943.
Baldacci, E., Clements, B., Gupta, S. and Cu, Q. (2004) Social Spending, Human Capital, and Growth in Developing Countries, Implications for Achieving the MDGs. IMF Working Paper, Fiscal Affairs Department, 1-40, chromeextension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2004/wp04217.pdf
Breiman, L. (2001), Random forests. Machine learning, 45(1), 5-32.
Çetin, İ. (2020). Gelişmekte Olan Ülkelerde Sosyal Harcamaların Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi. BAİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 351-364, https://doi.org/10.11616/basbed.vi.659891.
Demirhan, H. (2020). dLagM: An R package for distributed lag models and ARDL bounds testing. PLoS ONE, 15(2): e0228812, 2020. DOI: 10.1371/journal.pone.0228812., https://CRAN.R-project.org/package=dLagM ,version (2021-08-02) -1.1.6.2.
Demirezen S. ve Çetin M. (2021). Rassal Orman Regresyonu ve Destek Vektör Regresyonu ile Piyasa Takas Fiyatının Tahmini. Nicel Bilimler Dergisi, 3(1), 1-15.
Dickey, D. A. & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74, 427-431. https://doi.org/10.1080/01621459.1979.10482531.
Domar, E. (1946). Capital expansion, rate of growth and employment. ‘Econometrica’, 14 (2), 137–147.
Doğan, S. S., Eryiğit, U. P. (2014). Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7 (3), 13-24.
Dritsaki, C. (2017). Toda-Yamamoto Causality Test between Inflation and Nominal Interest Rates: Evidence from Three Countries of Europe. International Journal of Economics and Financial Issues, 7(6), 120-129.
Ejaz, S. Amır, H. and Shabbir, M. S. (2017). Public Expenditure and its impact on Economic Growth: A case of Pakistan. Kashmir Economic Review, 26 (1), 1-16.
Engle, R.F. ve Granger, C.W.J. (1987). “Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing”. Econometrica, 55(2), 251-276.
Folster, S., Henrekson, M. (2001). Growth effects of government expenditure and taxation in rich countries. European Economic Review, 45(8), 1501-1520.
Göktaş, P. Pekmezçi, A. Bozkurt, K. Ekonometrik Serilerde uzun dönem eşbütünleşme ve kısa dönem Nedensellik. Ankara, Gazi kitapevi, İksan matbaası, 211 s.
Granger, C.W.J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica, 37, 424-438. https://doi.org/10.2307/1912791.
Gyımah-Brempong, K., Paddıson, O., & Workie M. (2006). Higher Education and Economic Growth in Africa. Journal of Development Studies, 42 (3), 509–529.
Gujarati D. (2011). Temel Ekonometri (Çev, Şenesen Ü. ve G:G Şenesen), İstanbul, Literatür Yayıncılık, 709-720.
Hastie, T., Tibshirani, R. and Friedman, J. (2009). The elements of statistical learning: data mining, inference, and prediction. Springer Science & Business Media.
James E. Meade (1960), A Neo-Classical Theory of Economic Growth, 1st Edition, ISBN 9780415621724, Published October 23, 2013 by Routledge p.158.
Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12 (2–3), 231-254, https://doi.org/10.1016/0165-1889(88)90041-3.
Johansen, S. and Juselius, K. (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration—With Applications to the Demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, 169-210. http://dx.doi.org/10.1111/j.1468-0084.1990.mp52002003.x
Karakaya, C. Şahinoğlu, T. (2021). Türkiye’de Kamu Harcamaları Bileşenlerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(3), 1350-1373, doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.21.08.1524.
Kelly, T. (1997). Public expenditures and growth. The Journal of Development Studies, 34(1), 60-84. http://dx.doi.org/10.1080/00220389708422503.
Landau, D. (1983). Government expenditure and economic growth: A cross-country study. Southern Economic Journal, 49(3), 783-792. http://dx.doi.org/10.2307/1058716.
Lucas, R.E. (1988). On the mechanics of economic development. Journal of Monetary Economics, 22(1), 3-42. http://dx.doi.org/10.1016/0304-3932(88)90168-7.
Mercan, M. (2013). Enflasyon ve Nominal Faiz Oranları Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Fisher Hipotezi Çerçevesinde Test Edilmesi: Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4), 368-384.
Natsiopoulos, K., Tzeremes, N. (2021). ARDL packages for R (≥ 3.2.0). https://CRAN.R-project.org/package=ARDL.
Nkoro E., Uko K. A. (2016). Autoregressive Distributed Lag (ARDL) Cointegration Technique: Application and Interpretation. Journal of Statistical and Econometric Methods, 5(4), 63-91.
Nyasha, S. Odhiambo, N. M. (2019), The Impact Of Publıc Expendıture On Economıc Growth: A Revıew Of Internatıonal Lıterature, Folia Oeconomica Stetinensia, (19)2, 81-101, DOI: 10.2478/foli-2019-0015.
Oladele, M.F., Mah, G., Mongale, I. (2017). The Role Of Government Spendıng On Economıc Growth In A Developıng Country. Risk governance & Control: Financial Markets & İnstitutions , (7) 2, 140-146, Spring http://dx.doi.org/10.22495/rgcv7i2c1p2.
Olaoye, C. O. & Oladipo, O. N. (2019), The Effect of Public Expenditure on the Economic Growth. International Journal of Economics & Business, 4 (1), 1 - 12.
Öztürk, M. (2020). Sosyal Harcama Türleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Sosyal Güvenlik Dergisi, 10 (1), DOI: 10.32331/ sgd.753037.
Pesaran, M. H., Shın, Y., Smıthc R.J. (2001). Bounds Testıng Approaches To The Analysıs Of Level Relatıonshıps. Journal Of Applıed Econometrıcs, Sayı 16, s. 289-326.
Rebelo, S.T. (1991). Long-run policy analysis and long-run growth. Journal of Political Economy, 99(3), 500-521. http://dx.doi.org/10.3386/w3325.
Romer, P.M. (1986). Increasing returns and long run growth. Journal of Political Economy, 94(5), 1002-1037. http://dx.doi.org/10.1086/261420.
Sağdıç, E. N., Yıldız, F. (2021). Türkiye’de Kamu Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, (6) 12, 14-31.
Solow, R.M. and Swan, T.W. (1956) Economic Growth and Capital Accumulation. Economic Record, 32, 334-361. https://doi.org/10.1111/j.1475-4932.1956.tb00434.x.
Solow, R.M. (1956) .A Contribution to the Theory of Economic Growth. The Quarterly Journal of Economics, 70, 65-94. https://www.jstor.org/stable/1884513?seq=1#page_scan_tab_contents https://doi.org/10.2307/1884513.
Samudram, M., Nair, M., Vaithilingam, S. (2009). Keynes and Wagner on government expenditures and economic development: the case of a developing economy. Empir Economy 36, 697–712, Doı 10.1007/s00181-009-0264-z.
Toda, H.Y. Phillips, P.C.B. (1993). Vector autoregressions and causality. Econometrica, 61(6), 1367-1393.
Toda, H.Y. and Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, 66, 225-250. http://dx.doi.org/10.1016/0304-4076(94)01616-8.
Tekbaş, M. (2019). Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: 1990-2017 Türkiye Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(4), 2412-2424, https://doi.org/10.20491/isarder.2019.749.
Ulutürk,S. (2001). Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (1), 131-139.
Yavuz, E., Ergen, E.(2017). Impact of Public Expenditures and Economic Classification on Growth: Turkey Analysis. Research Journal Of Publıc Fınance, Research Journal Of Publıc Fınance, 3(1), 49-61. Yilgör, M., Ertugrul, C., Celepcioğlu M., E (2012), The effect of public expenditure on economic growth: Turkey example. Investment Management and Financial Innovations, 9(2), 192-202.
Yüksel, C., Songur, M. (2011). Kamu Harcamalarının Bileşenleri ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Ampirik Bir Analiz (1980-2010). Maliye Dergisi, 161, 365-380