CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ FİNANSMAN KAYNAKLARININ KULLANILABİLİRLİĞİ VE ETKİNLİĞİ

Bu çalışmanın amacı 2006 ile 2018 yılları arası Türkiye ekonomisinde cari işlemler açığını sürdürülebilirlik koşullarını dikkate alarak finansman kaynakları üzerinden analiz etmektir. Bu amaç doğrultusunda cari işlemler açığı tek bir göstergeyle sınırlandırılmayıp dört farklı değişkenle daha tutarlı bilgiler elde edebilmek için analiz edilmiştir. Dört ayrı Vektör Otoregresif Model’in oluşturulduğu çalışmada ilgili dönemdeki yapısal değişmelerin etkisini görebilmek için Zivot-Andrews birim kök testi kullanılmıştır. Oluşturulan modellerde cari işlemler açığının sürdürülebilirliğinin sağlanmasına etki eden finansman kaynaklarının politika aracı olarak kullanılabilirliği ve etkinliği Etki-Tepki ve Varyans Ayrıştırması yöntemiyle araştırılmıştır. Ampirik bulgular, 2006 ile 2018 yılları arası Türkiye ekonomisinde cari işlemler açığının daha çok spekülatif ve kırılgan bir yapıya sahip olan sıcak para hareketleri ve kısa vadeli dış borçlar ile finanse edildiğini göstermiştir. Bu sonuçlar, Türkiye ekonomisinin cari işlemler açığının sürdürülebilir seviyelere indirebilmesi için büyümeyi göz ardı etmesi gerektiğini göstermektedir.

THE AVAILABILITY AND EFFICIENCY OF FINANCIAL RESOURCES OF CURRENT ACCOUNT DEFICITS

The research seeks toanalyze the current account deficit in Turkisheconomy between 2006 and 2018 on the financialresources by taking into account the sustainabilityconditions. To this end, we have not restricted thecurrent account deficit with a single indicator. In theresearch, where four different Vector AutoregressiveModels have been created, Zivot-Andrews unit roottest has been utilized to see the impact of structuralchanges in the relevant period. The availability andeffectiveness of the financing sources that impact thesustainability of the current account deficit as apolicy tool have been analyzed by utilizing themethod of Impulse-Response and VarianceDecomposition in these models. The empiricalfindings have indicated that the current accountdeficit in Turkish economy between 2006-2018 wasfinanced by rather hot money movements and shortterm external debt that have speculative and fragilestructure. These results indicate that growth shouldbe disregarded for reducing current account deficitto sustainable level for Turkish economy.

PDF

___

Barışık, S. & Kesikoğlu, F. (2006). Türkiye’de bütçe açıklarının temel makroekonomik değişkenler üzerine etkisi (1987-2003) VAR, EtkiTepki analizi, Varyans ayrıştırması). Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 61 (4), 59-82.
Berument, H. & Togan, S. (2011). Cari işlemler dengesi, sermaye hareketleri ve krediler. Bankacılar Dergisi, 78 (1), 3-21.
Çekerol, K., & Gürbüz, H. (2003). Reel Döviz Kuru Değişimleri ile Sektörel Dış Ticaret Fiyatları Arasındaki Uzun Dönem İlişki. ODTÜ Ekonomi Kongresi, 6-9.
Dias, F. C. (2013), Oil price shocks and their effects on economic activity and prices: an application for portugal. Banco de Portugal Economic Bulletin, 19 (2): 39-67.
Enders, W. (1995). Applied econometric time series. New York: John Wiles & Sons.
Erbaykal, E. (2007). Türkiye’de ekonomik büyüme ve döviz kuru cari açık üzerinde etkili midir? Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (6), 81-88.
Gujarati, D.N. (2003). Basic econometrics (fourth edition). New York: McGraw Hill.
Huntington, H. G. (2015). Crude oil trade and current account deficits. Energy Economics, 50 (1), 70-79.
Hotunluoğlu, H. & Peker, O. (2009). Türkiye’de cari açığın nedenlerinin ekonometrik analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23 (3), 221-237.
Ju, J., Shi, K., & Wei, S. J. (2012). Trade reforms and current account imbalances: when does the general equilibrium effect overturn a partial equilibrium intuition?. National Bureau of Economic Research.
Kaminsky, G., Lizondo, S., & Reinhart, C.M. (1998). Leading indicators of currency crises. IMF Staff Papers, 45 (1), 1-48.
Karagöz, K. (2007). Türkiye’de doğrudan yabancı yatırım girişlerini belirleyen faktörler: 1970 – 2005. Journal of Yaşar University, 2 (8), 927 – 948.
Kaymak, H. (2005). Yabancı doğrudan yatırımları arttırmak için teşvikler gerekli ve / veya yeterli mi? Maliye Dergisi, 149 (1), 74-104.
Korkmaz, T., Zaman, S., & Çevik, E. İ. (2008). Türkiye’nin Avrupa Birliği ve yüksek dış ticaret hacmine sahip ülke borsaları ile entegrasyon ilişkisi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (8), 14-44.
Kumar, V., P.L. Robert, N.G. John (1995). Aggregate and disaggregate sector forecasting using consumer confidence measures. International Journal of Forecasting Elsevier, 11 (3), 361-377.
Lovrinovic, I. & Benazic, M. (2004). A VAR analysis of monetary transmission mechanism in the european union. Zagreb International Review of Economics - Business, 7 (2), 27-42.
Özgen, F. B. & Güloglu, B. (2004). Türkiye'de iç borçların iktisadi etkilerinin VAR tekniği ile analizi. METU Studies in Development, 3 (1), 93-114.
Polak, J. (1997). The IMF monetary model at forty. Retrieved from https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/wp9749.pdf.
Radelet, S. & Sachs, J. (2000). The onset of the east Asian financial crisis Retrieved from https://www.nber.org/papers/w6680.
Razin, E. (2002). Conclusion the economic context, embeddedness and immigrant entrepreneurs. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 8 (1/2), 162-167.
Sevüktekin, M. & Nargeleçekenler, M. (2010). Ekonometrik zaman serileri analizi (Third Edition). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Şahin, B.E. (2011). Türkiye’nin cari açık sorunu. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3 (2), 47-56.
Telatar, E. (2011). Türkiye’de cari açık belirleyicileri ve cari açık – krediler ilişkisi. Bankacılar Dergisi, 78 (1), 22-34.
Telatar, O.M. & Terzi, H. (2009). Türkiye’de ekonomik büyüme ve cari işlemler dengesi ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23 (2), 119-134.
Temurlenk, M. S., & Oltulular, S. (2007). Türkiye’nin temel makro ekonomik değişkenlerinin bütünleşme dereceleri üzerine bir araştırma. 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, Malatya: İnönü Üniversitesi.
Yamak, R. & Tanrıöver, B. (2009). Faiz oranı, getiri farkı ve ekonomik büyüme: Türkiye örneği (1990-2006). Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24 (1), 43-58.
Yao, S., K, Wei. (2007). Economic growth in the presence of fdi: the perspective of newly industrialising economies. Journal of Comparative Economics, 35 (1), 211-234.
Yentürk, N. (2005), Körlerin yürüyüşü: Türkiye ekonomisi ve 1990 sonrası krizler, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Yılmazer, M. (2010). Doğrudan yabancı yatırımlar, dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye üzerine bir deneme. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstirüsü Dergisi, 8 (1), 241 – 260.
Walter, T. (2002). Dünya ekonomisi. İstanbul: Alfa Yayınları.
Zivot, E., & Andrews, D. W. K. (2002). Further evidence on the great crash, the oil-price shock, and the unit-root hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics, 20 (1), 25-44.