MÖ 4. binyılda Mezopotamya’nın güneyine gelen Sumerler bölgeye yerleşmiş ve burada şehir devletleri kurmuşlardır. Sumerler MÖ 3200 yıllarında ise çivi yazısını icat ederek uygarlık tarihine en önemli katkıyı yapmışlardır. Zaman içerisinde gelişerek hayatın her alanına yayılan ve giderek sadeleşen bu yazı sistemi ile ilk yazılı vesikalar oluşturulmuştur. Daha sonra Mezopotamya’ya gelen Sami toplumları da bu yazı sistemini alarak kendi dillerine uygulamışlardır. Aynı zamanda yazının keşfi, günümüz gelişmiş sistematik arşivlerinin en eski şekli olan arşiv kurumunun da ortaya çıkmasını sağlamıştır. Yapılan araştırmalar sonucu oldukça önemli bir yere sahip olan arşiv kurumunun ilk örneklerine Mezopotamya coğrafyasının çeşitli yerlerinde kurulmuş olan yerleşim alanlarında rastlanılmıştır. Bu çalışmada arkeolojik bulgulardan yola çıkılarak Mezopotamya’da bulunan bazı önemli eskiçağ yerleşimlerinde çeşitli yapılar içerisinde ortaya çıkarılan arşivler ile içerdikleri tabletlerin sayısı, konusu hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır.

The Sumerians, who came to the south of Mesopotamia in the 4th millennium BC, settled in the region and established city states there. Sumerians invented the cuneiform script in 3200 BC and made the most important contribution to the history of civilization. The first written documents were created with this writing system which gradually developed and spread to all areas of life and became more and more simple. Sami societies who came to Mesopotamia later took this writing system and applied it to their own language. At the same time, the discovery of writing has led to the emergence of the archival institution, the oldest form of today's advanced systematic archives. As a result of the researches, the first examples of the archive institution, which has a very important place, were found in the settlements established in various parts of Mesopotamia. In this study, it is tried to give information about the archives and the number of tablets contained in various structures in some important ancient settlements in Mesopotamia based on archaeological findings.