Borsa İstanbul havayolu yolcu taşımacılığı şirketlerinin döviz kuru risklerinin incelenmesi

Son dönemde Türkiye’deki döviz kurlarında yaşanan yüksek oynaklık, reel sektördeki işletmelerde döviz kuru riskine yönelik önlem alınmasının önemini gündeme getirmiştir. Faaliyetlerinde yabancı para kullanan, gelir veya giderleri yabancı para cinsinden olan sektörlerde döviz kurundaki değişimlerin etkisi daha büyük olabilmektedir. Bu sektörlerden biri olan turizm sektöründe özellikle havayolu yolcu taşımacılığı şirketlerinin uluslararası faaliyetlerde bulunması nedeniyle gelir-giderlerinin dövize dayalı olması, bu şirketlerin kur riskine maruz kalmasına yol açabilecek önemli bir etmendir. Bu çalışmanın amacı, payları Borsa İstanbul’da işlem gören havayolu yolcu taşımacılığı şirketlerinin yayınladıkları finansal raporlar ve kur riski yönetimiyle ilgili beyanları üzerinden inceleyerek döviz kuru risklerini ve buna yönelik hangi önlemlerin alındığını değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda payları Borsa İstanbul’da işlem gören ve havayolu yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunan iki şirketin 2017 yılına ait finansal raporları incelenmiştir. Çalışma neticesinde Borsa İstanbul havayolu yolcu taşımacılığı şirketlerinin ABD Doları, Avro, Türk Lirası, İngiliz Sterlini ve Japon Yeni para birimlerinden dövize sahip olduğu ve her iki şirketin de kur riskine maruz kaldığı tespit edilmiştir. Çalışmada, 2018 yılı 8 aylık ortalama verilere göre, A şirketinin varlıklarının döviz kurlarındaki değişimden etkilenerek değer kaybettiği, B şirketinin ise varlıklarının değer kazandığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca çalışmada A şirketinin az miktarda dövize dayalı türev ürüne sahip olduğu, B şirketinin ise dövize dayalı herhangi bir türev ürüne sahip olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Döviz Kurları, Döviz Kuru Riski, Havayolu Şirketleri, Borsa İstanbul

Investigation of foreign exchange rate risks of Borsa Istanbul airline passenger transportation companies

Recently, the high volatility in the exchange rates in Turkey have brought the importance of taking measures to exchange rate risk for the companies in real sector. The effect of exchange rate changes can be higher in sectors that income or expenses are in foreign currencies or that use foreign currency in their activities. In the tourism sector, the fact that the airline passenger transportation companies are operated in international activities due to their income and expenditure based on currency is an important factor that could exposed to exchange rate risk. The purpose of this study is to evaluate the exchange rate risks by examining the financial reports that published by the airline passenger transportation companies whose shares are traded in the Borsa Istanbul. In accordance with this purpose the financial reports of two airline passenger transportation companies whose shares are traded in the Borsa Istanbul were examined for 2017. As a result of the study, it was determined that the publicly traded airline passenger transportation companies in Borsa Istanbul had currencies that US Dollar, Euro, Turkish Lira, British Pound and Japanese Yen and both companies have been exposed to exchange rate risk. In the study, it has determined that according to the 8-month average of the year 2018, assets of company A has lost value and assets of company B has gained value, affected by the change in foreign exchange rates. In addition, in the study it has been determined that a company has a small amount of derivative products based on currency and the other does not have any derivative products based on currency.

Keywords:

Exchange Rates, Exchange Rate Risk, Airline Companies, Borsa Istanbul,

PDF

___

Akkaş, M.E. (2015). Finansal Olmayan Şirketlerde Döviz Kuru Riski Yönetimi: Borsa İstanbul Şirketleri Üzerine Ampirik Bir Çalışma (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi.
Altay, E. (2014), Bankacılıkta risk, İstanbul: Derin Yayınları.
Businessht (2018). https://www.businessht.com.tr/piyasalar/haber/2062204-reel-sektorun-kisa-vadeli-dis-borc-stoku-tarihi-zirvede adresinden 17.07.2018 tarihinde erişildi.
Büberkökü, Ö. (2014). Kur riski duyarlılığı, kur riski ölçümü ve türev ürün-kur riski ilişkisi: Türk mevduat bankaları üzerine bir uygulama (Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi.
Doğanay, M. (2016). Döviz kuru riski yönetimine sektörel bir yaklaşım. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 2(Special Issue 1), 149-164.
Doğukanlı, H., Özmen, M. ve Yücel, E. (2010). İMKB’de sektörel açıdan döviz kuru duyarlılığının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 63-86.
Gökçe, A. ve Sarıtaş, H. (2017). Döviz kurlarındaki değişmelerin Türkiye'deki özel sermayeli bankaların bilançoları üzerine etkileri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (28), 1-18.
Helleiner, E. (1996), States and the reemergence of global finance: From Bretton Woods to the 1990s. London: Cornell University Press.
Kamuyu Aydınlatma Platformu (2018). https://www.kap.org.tr/tr/Sektorler/ adresinden 15.07.2018 tarihinde erişildi.
Kiliç, C. ve Bayar, Y. (2014). Effects of real exchange rate volatility on tourism receipts and expenditures in Turkey. Advances in Management and Applied Economics, 4(1), 89-101.
Kutukız, D. (2005). Turizm sektöründe döviz riski ve korunma yöntemleri. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (28), 198-207.
Mutluay, A. H. ve Turaboğlu, T.T. (2013). Döviz kuru değişimlerinin firma performansına etkileri: Türkiye örneği. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 7(1), 59-78.Shapiro, A. C. 2013. Multinational financial management, 10th Edition, New Jersey: John Wiles and Sons Inc.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (2018), http://www.tcmb.gov.tr/ 02.08.2018 adresinden tarihinde erişildi.
Ünal, O. ve Altın, H. (2010). Döviz kur riski ile şirket değeri arasındaki ilişkinin İMKB otomotiv sektöründe analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (26), 1-11.