Engelliler İçin Destek Programı Öğrencilerinin Akademik Motivasyon ve Mesleki Motivasyonlarının İncelenmesi

Bu araştırma; Türkiye’de ilk kez 2020-2021 eğitim öğretim yılında bir önlisans programı olarak açılan “Engelliler İçin Destek Programı” (Gölge Öğreticilik) öğrencilerinin bu programı seçmedeki motivasyonlarını incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Akademik motivasyon ve mesleki motivasyonlarının “Meslek ve Alan Seçiminde Motivasyon Ölçeği” ve “Akademik Motivasyon Ölçeği” kullanılarak ölçüldüğü bu araştırmada, katılımcıların demografik özellikleri araştırmacılar tarafından oluşturulan demografik bilgi formu aracılığıyla alınmıştır. Türkiye genelindeki toplam 25 öğrenci ile yapılan araştırmada verilerin analizi SPSS 25.0 programında yapılmış olup Kruskal Wallis ve Mann Whitney U testleri uygulanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu evrenin tamamıdır. Cinsiyetin akademik ve meslek alan seçimi motivasyonlarında istatistiki olarak anlamlı çıkmasa da ortalama değerleri bağlamında farklı sonuçlar verdiği ortaya konmuştur. Araştırmada yaşın meslek ve alan seçimi motivasyonunda etkili olduğu bulunmuştur. İlk programın öğrencilerinin toplamının katılım gösterdiği araştırmada öğrencilerin Engelliler için Destek (gölge öğreticilik) programını seçme motivasyonları literatür ışığında incelenmiştir.

___

  • Atav, E., & Altunoğlu, B. D. (2013). Meslek ve alan seçiminde motivasyon ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Hacettepe University Journal of Education], 28(2), 58-70. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7790/101867
  • Bennell, P. (2004). Teacher motivation and incentives in sub-Saharan Africa and Asia. Knowledge and Skills for development, Brighton.
  • Bishay, A. (1996). Teacher motivation and job satisfaction: A study employing the experience sampling method. Journal of undergraduate Sciences, 3(3), 147-155.
  • Bozgedik, A. (2017). Eğitimde yeni bir model olan temel lise öğrencilerinin üniversite ve meslek seçimini etkileyen faktörler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Brookhart, S. M., & Freeman, D. J. (1992). Characteristics of Entering Teacher Candidates. Review of Educational Research, 62(1), 37–60. https://doi.org/10.3102/00346543062001037
  • Buldur, S., & Bursal, M. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının meslek tercih nedenlerinin etki düzeyleri ve mesleki geleceklerine yönelik beklentileri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(1), 81-107. doi: 10.17522/nefefmed.89578
  • Bursal, M., & Buldur, S. (2013). Fen bilgisi öğretmen adayları için öğretmenlik tercih nedenlerini derecelendirme ve geleceğe yönelik beklentiler ölçekleri geliştirme çalışması. Turkish Journal of Teacher Education, 2(1), 47–64. ISSN: 2147-5156
  • Bye, D., Pushkar, D., & Conway, M. (2007). Motivation, interest, and positive affect in traditional and nontraditional undergraduate students. Adult education quarterly. 57(2), 141-158. doi: 10.1177/0741713606294235
  • Chuan, C. L. (2013). Pre-service teachers’ motivation for choosing teaching as a career. Jurnal Penyelidikan IPG KBL, 11, 1-18.
  • Coşkun, F. (2010). Üniversite giriş sınavına hazırlanan adaylarda umutsuzluk ve öğrenilmiş güçlülük. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Çakır, M. A. (2004). Mesleki karar envanterinin geliştirilmesi (The development of career decision inventory). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 1-14. doi: 10.1501/Egifak_0000000098
  • Çeli̇k, N., & Üzmez, U. (2014). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi: çağrı merkezi hizmetleri örneği. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 2(1), 94-105. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ejoir/issue/5376/72962
  • Deci, E., & Ryan, R. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York: NY Plenum Press.
  • Dursun, F. (2008). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin akademik başarı düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu
  • Ekinci, N. (2017). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği ve alan seçiminde etkili olan motivasyonel etkenler. Elementary Education Online, 16(2). doi: 10.17051/ilkonline.2017.304706
  • Gülücü, H., & Taslak, S. (2019). Meslek seçimi ile kişilik özellikleri arasındaki ilişki: iktisadi ve idari bilimler fakültesi öğrencileri üzerine bir araştırma. International Social Sciences Studies Journal, 5(29), 13-26. doi:10.26449/sssj.1148
  • Hellsten, L. A. M., & Prytula, M. P. (2011). Why teaching? Motivations influencing beginning teachers' choice of profession and teaching practice. Research in Higher Education Journal, 13, 1-19.
  • Huang, Y., Lv, W., & Wu, J. (2016). Relationship between ıntrinsic motivation and undergraduate students’ depression and stress: The moderating effect of interpersonal conflict. Psychological Reports, 119(2), 527-538. doi: 10.1177/0033294116661512
  • Kars, V. (2012). Meslek seçiminde öğrencinin karşılaştığı sorunlar ve farkındalık. Yayınlanmamış tıpta uzmanlık tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Van.
  • Kleiman, T., Petterson, G., Sampson, J., & Reardor, R. (2004). Dysfunctional thinking and difficulties in career decision making. Journal of Career Assesment, 12, 312-331. doi: 10.1177/1069072704266673
  • Korkut-Owen, F., Kepir, D. D., Özdemir, S., Ulaş, Ö., & Yılmaz, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin bölüm seçme nedenleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 135-151. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mersinefd/issue/17381/181529
  • Kuzgun, Y. (2000). Mesleki rehberliğin kuram ve uygulamaları. Ankara: Nobel Yayınları
  • Kuzgun, Y. (2002). Rehberlik ve psikolojik danışma (7.baskı). Ankara: ÖSYM Yayınları
  • Manuel, J., & Hughes, J. (2006). ‘It has always been my dream’: Exploring pre‐service teachers’ motivations for choosing to teach. Teacher Development, 10(1), 5-24. doi: 10.1080/13664530600587311
  • Matuga, J. M. (2009). Self-Regulation, goal orientation, and academic achievement of secondary students in online university courses. Educational Technology & Society, 12(3), 4–11.
  • Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü 04.01.2020 tarih ve 230243 sayılı "Kolaylaştırıcı Kişi" konulu bakanlık oluru http://ghkkizilcaoo.meb.k12.tr/icerikler/otizmli-cocuklarin-oldugu-siniflarda-kolaylastirici-kisi-bulunacak_9063188.html adresinden 20 Ocak 2021 tarihinde ulaşılmıştır.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Türkiye’de Mesleki ve Teknik Eğitimin Görünümü (Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi No:1). MEB. Ankara
  • Montebon, D. R. T. (2015). Shadow education: Effects on students’ self-efficacy in science. International Journal of Research Studies in Education, 4(5), 31-40. doi: 10.5861/ijrse.2015.1212
  • Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere Yönelik Ulusal Eylem Planı (OSBUEP) [National Action Plan for Individuals with Autism Spectrum Disorder]. (2016). Retrieved from http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/12/20161203-16.htm adresinden 20.01.2021 tarihinde ulaşılmıştır
  • Özaydın, L. (2020). Kaynaştırma uygulamalarında öğretmen yardımcısının görevlerine ilişkin paydaş görüşleri: Karma yöntem çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi
  • Özel Eğitim Dergisi, 21(3), 561- 587. doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.563242
  • Özder, H., Konedrali, G., & Zeki, C. P. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(2), 253-275. ISSN: 1300-4832/2148-2403
  • Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği [Special Education Services Regulation]. (2018). Retrieved from https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.htm adresinden 20.01.2021 tarihinde ulaşılmıştır.
  • Öztemel, K. (2013). Lise öğrencilerinin kariyer karar verme güçlüklerinin yordayıcıları olarak algılanan sosyal destek ve cinsiyet. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(3), 241-257. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26091/274938
  • Pintrich, P. R., & Schunk, D. H. (2002). Motivation in education: Theory, research, and applications. Prentice Hall.
  • Richardson, P. W., & Watt, H. M. (2006). Who chooses teaching and why? Profiling characteristics and motivations across three Australian universities. Asia‐Pacific Journal of Teacher
  • Education, 34(1), 27-56. doi: 10.1080/13598660500480290
  • Ryan, R., & Deci, E. (2000). Intrinsic and Extrinsic Motivations: Classic Definitions and New Directions. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 54-67. doi: 10.1006/ceps.1999.1020
  • Sansone, C., & Smith, J. L. (2000). Interest and self-regulation: The relation between having to and wanting to. In Intrinsic and extrinsic motivation (pp. 341-372). Academic Press.
  • Saraç, I. H. (2018). Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Sinclair, C. (2008). Initial and changing student teacher motivation and commitment to teaching. Asia‐Pacific Journal of Teacher Education, 36(2), 79-104. doi: 10.1080/13598660801971658
  • Sinclair, C., Dowson, M., & McInerney, D. M. (2006). Motivations to teach: Psychometric perspectives across the first semester of teacher education. Teachers College Record, 108(6), 1132. doi: 10.1111/j.1467-9620.2006.00688.x
  • Sözbilir, M. (2009). Nitel veri analizi. https://verianalizi.net/ adresinden 12.01.2021 tarihinde ulaşılmıştır.
  • Tekin, S. (2019). Genç işsizliğin potansiyel sebeplerinden biri: Ara eleman problemi ve meslek seçimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
  • Türk Dil Kurumu (TDK). (2020). Genel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr adresinden 10 Ocak 2021 tarihinde edinilmiştir.
  • Vallerand, R. J., Pelletier, L. G., Blais, M. R., Briere, N. M., Senecal, C., & Vallieres, E. F. (1992). The Academic Motivation Scale: A measure of intrinsic, extrinsic, and amotivation in education. Educational and psychological measurement, 52(4), 1003-1017. doi: 10.1177/001316442052004025
  • Vallerand, R. J., Pelletier, L. G., Blais, M. R., Brière, N. M., Senecal, C., & Vallières, É. F. (1993). On the assessment of intrinsic, extrinsic, and amotivation in education: Evidence on the concurrent and construct validity of the Academic Motivation Scale. Educational and Psychological Measurement, 53(1), 159-172. doi: 10.1177/0013164493053001018
  • WEF (2020). http://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2020.pdf. adresinden 20 Ocak 2021 tarihinde ulaşılmıştır.
  • Winne, P. H. (2001). Self-regulated learning viewed from models of information processing. In B. J. Zimmerman & D. H. Sc- hunk (Eds.), Self-regulated learning and academic achievement: Theoretical perspectives (pp. 153-190). New Jersey: Erlbaum. https://books.google.com.tr/
  • Wong, R. (2020). Becoming on EFL teacher: A Re-Investigation of student teachers’ motivation. English Language Teaching 13(5), 65-79. doi: 10.5539/elt.v13n5p64
  • Woolfolk, A. E. (2004). Educational psychology (9th ed.) New York: Pearson.
  • Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumlar: Kuramsal bir bakış. Kastamonu Education Journal, 17(1), 33-46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/49070/626125
  • Yeşilyaprak, B. (2005). Eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel Yayınları
  • Yeşilyaprak, B. (2007). Türkiye’de PDR alanının gelişiminde Türk PDR derneğinin yeri ve önemi. R. Özyürek ve F. Okur (Ed.) Gelişen Psikolojik Danışma ve Rehberlik. Ankara: Nobel Yayınları
  • Yin, H., & Wang, W. (2016). Undergraduate students’ motivation and engagement in China: an exploratory study. Assessment & Evaluation in Higher Education, 41(4), 601-621. doi: 10.1080/02602938.2015.1037240
  • Yong, B. C. S. (1995). Teacher trainees' motives for entering into a teaching career in Brunei Darussalam. Teaching and Teacher Education, 11(3), 275-280. https://doi.org/10.1016/0742-051X(94)00023-Y
  • Young, B. J. (1995). Career plans and work perception of pre-service teachers. Teaching and Teacher Education, 11, 281-292. https://doi.org/10.1016/0742-051X(94)00024-Z
  • Zimmerman, B. J., & Schunk, D. H. (Eds.). (2001). Self-regulated learning and academic achievement: Theoretical perspectives. Routledge.