Nail Tekin ÖNDER, Derya DELİ, Taygun GÖKDEMİR, Muhammet Can KILIÇ, Oğuzhan ŞAHİN, Savaş YILDIZ, Necdet Cankat LEHİMCİOĞLU, Yavuz ÖZTÜRKLER

Kars Bölgesinde Yetiştirilen Linda Irkı Kazlarda Nisan-Haziran Ayları Arasında Spermatolojik Verilerin Değerlendirilmesi

Sunulan çalışmada Kars ilinde yetiştiriciliği gerçekleştirilen Linda ırkı kazlarda Nisan ve Haziran ayları arasında sezona bağlı spermatolojik değişimler izlenmiştir. Ülkemizde yoğun olarak Kars, Ardahan ve Muş illerinde yetiştiriciliği gerçekleştirilen kazların; genellikle etinden, tüyünden ve karaciğer gibi yan ürünlerinden faydalanılmaktadır. Kaz yetiştiriciliği karlı ve avantajlı olmasına rağmen, kazların sezona bağlı üreme faaliyetlerinde görülen düşüşler ise yetiştiriciliği kısıtlamaktadır. Etkin bir şekilde yardımcı üreme tekniklerinden faydalanılabilmek için, öncelikle mevsimin üreme üzerine etkilerinin incelenmesi gerekmektedir. Bu amaçla çalışmamızda üç yaşında beş kaz sperma alınması için materyal olarak kullanıldı. Kazlardan sperma, haftada iki kez olmak üzere dorsoabdominal masaj yöntemiyle alındı. Alınan taze sperma motilite yönünden incelendi. İncelemede ısıtıcı tabla üzerinde daha önceden ısıtılmış lam üzerine bir damla serum fizyolojik ve bir damla sperma örneği damlatılarak karıştırıldı ve üzeri lamel ile kapatılarak en az üç farklı alan incelenerek, sonuç % olarak değerlendirildi. Değerlendirmelerde, hızlı ve güçlü bir şekilde, başı yönünde herhangi bir yöne doğru giden spermatozoonlar motil olarak kabul edildi. Taze sperma örneklerinin aylara göre ortalama motilite değerleri sırasıyla 16.1±5.48, 1.09±0.99, 0.0±0.0 olarak bulundu. Motilite değerlerinin Nisan ayından sonra aniden düştüğü görüldü (P0.05). Sonuç olarak Kars bölgesinde yetiştiriciliği yapılan Linda ırkı kazlarda, Nisan ayı itibariyle spermatolojik verilerin kalitesinde bir düşüş olduğu ve üreme döneminin gerilemeye girdiği tespit edildi. Bu bölgede kazlarda üreme sezonunun daha iyi anlaşılabilmesi için sene içerisinde daha detaylı analizlerin yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kaz, Sperma, Üreme

Evaluation of Spermatological Data in Linda Breed Geese Raised in Kars Region Between April and June

In the present study, seasonal spermatological changes were observed in Linda breed gander bred in Kars province between April and June. Of the geese, which are intensively bred in Kars, Ardahan and Muş provinces in our country; Generally, meat, feathers and by-products such as liver are used. Although goose breeding is profitable and advantageous, decreases in seasonal breeding activities of geese restrict breeding. In order to benefit from assisted reproductive techniques effectively, first of all, the effects of the season on reproduction should be examined. For this purpose, in our study, five three-year-old ganders were used as material for semen collection. The semen from the geese was collected by dorsoabdominal massage method twice a week. Fresh semen taken were examined for motility. In the examination, a drop of physiological saline and a drop of semen sample were mixed by dripping onto a previously heated slide on the heating plate, and at least three different areas were examined by covering it with a coverslip, and the result was evaluated as %. In the evaluations, spermatozoa that moved rapidly and strongly in any direction in the direction of the head were considered as motile. The mean motility values of fresh semen samples by months were found to be 16.1±5.48, 1.09±0.99 and 0.0±0.0, respectively. It was observed that the motility values suddenly decreased after April (P0.05). As a result, it was determined that there was a decrease in the quality of spermatological data in Linda breed geese bred in the Kars region as of April, and the reproductive period began to decline. In order to better understand the breeding season of geese in this region, more detailed analyzes should be made during the year.

Keywords:

Gander, Semen, Reproduction,

PDF

___

KAYNAKLAR 1- Demir P, Kırmızıbayrak T, Yazıcı K. Kaz Yetiştiriciliğinin Sosyo-Ekonomik Önemi. Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 2013;60:129-134.
2- Kırmızıbayrak T. Kazların Ekstansif, Yarı Entansif ve Entensif Üretim Sistemlerine Göre Belirlenmesi. 3. Türkiye Kaz Yetiştiriciliği Çalıştayı ve Kaz Günü Etkinliği Sonuç Raporu, 40-50, 2018.
3- Aydın E, Demir PA. Kazların Ekstansif, Yarı Entansif ve Entensif Üretim Sistemlerine Göre Belirlenmesi. 3. Türkiye Kaz Yetiştiriciliği Çalıştayı ve Kaz Günü Etkinliği Sonuç Raporu, 2018:83-88.
4- Saatcı M, Tilki M, Sarı M, Şahan-Yapıcıer Ö. Her Yönüyle Kaz Yetiştiriciliği. Kutlu ve Avcı Ofset. Antalya-Türkiye; 2021.
5- Boz MA, Sarıca M, Yamak US. Kazların Ekstansif, Yarı Entansif ve Entensif Üretim Sistemlerine Göre Belirlenmesi. 3. Türkiye Kaz Yetiştiriciliği Çalıştayı ve Kaz Günü Etkinliği Sonuç Raporu, 2018:51-55.
6- Froome, S. Geese-Some notes on breeding, feeding and management. Journal of the Department of Agriculture, 1955;4(5): 533-548.
7- Kırmızıbayrak T, Boğa Kuru B, Yazıcı K. Kazlarda Yumurta Verimi ve Kalite Özellikleri ile Kuluçka Özellikleri. Turkiye Klinikleri J Reprod Artif Insemin-Special Topics, 2016;2(1):42-47.
8- Mehrotra PN. Cyclical changes in the epididymis of the goose, Anser melanotus. Journal of Cell Science, 1962;3(63):377-383.
9- Kowalczyk A, Lukaszewicz E. The possibility of obtaining intergeneric hybrids via White Kołuda (Anser anser L.) goose insemination with fresh and frozen-thawed Canada goose (Branta canadensis L) gander semen. Theriogenology, 2012;77: 507–513.
10- Onder NT, Alcay S, Nur Z. Effects of alpha‐lipoic acid on ram semen cryopreservation and post‐thaw life span. Andrologia, 2022;54(1):e14249.
11- Dawson A, King VM, Bentley GE, Ball GF. Photoperiodic control of seasonality in birds. J Biol Rhythms. 2001;16:365–380.
12- Yoshimura T. Molecular mechanism of the photoperiodic response of gonads in birds and mammals. Comp Biochem Physiol A Mol Integr Physiol. 2006;144:345–350.
13- Zhuang ZX, Chang SC, Chen CJ, Chan HL, Lin MJ, Liao HY, Huang SY. Effect of Seasonal Change on Testicular Protein Expression in White Roman Geese. Animal biotechnology, 2019;30(1): 43-56.