Örgüt Kültürü Oluşturmada Kurucu/Girişimci Kişiliğinin Rolünün Analizi: Steve Jobs – Apple Örneği
Yüksek performanslı şirketlerde kurucunun kişilik özellikleri ile kurum kültürü arasında nasıl bir ilişki vardır? araştırma sorusunu Steve Jobs- Apple örneği üzerinden yanıtlamak araştırmanın birinci amacıdır. Nitel araştırma yöntemiyle elde edilen bulgular, daha önce yapılmış araştırmaların sonuçlarıyla örtüşmekte olup, kurucu kişiliğinin ve değerlerinin örgütsel kültürün temel yapı taşları olduğu görülmektedir. Araştırmanın ikinci amacı, araştırmada kullanılan “Beş Faktör Kişilik Modeli’nin (BFKM)” girişimci kişiliğini ölçmesi ve “Örgüt Kültürü Profili Değerlendirmesi’nin (OCP)” örgüt kültürünü değerlendirmesi bağlamında literatürdeki boşlukları tespit etmektir. Araştırma bulguları BFKM’nin, girişimci kişiliğini ölçmede yetersiz kaldığı yönündedir. Jobs’ın kişilik özellikleri BFKM’den bağımsız ele alındığında, OCP boyutlarının tümü ile örtüşmektedir. Uluslararası yazında, girişimci kişiliğini ölçmede sıklıkla kullanılan BFKM'nin, ülkemizde bu bağlamda yeterince dikkate alınmadığı görülmektedir. Ülkemizde girişimci kişiliğini değerlendirmede BFKM’nin dikkate alındığı, daha spesifik girişimci davranışlarıyla eşleşen, bireysel farklılıkları da içeren yeni bir ölçek geliştirilmesi ihtiyacı olduğu düşünülmektedir. Araştırma, girişimci kişiliğine dair özelliklerin yeniden tanımlanması yönünde bir tartışma açarak, bu bağlamda yapılacak yeni araştırmalar ve geliştirilecek yeni ölçekler için bir kaynak olması açısından önem arz etmektedir. Jobs -Apple örneği özelinde güçlü kurum kültürünün kurucunun kişiliğini bire bir yansıttığı ve şirketin sürdürülebilirliğini olumlu yönde etkilediği söylenebilir. Araştırma sonuçları, Türkiye’deki aile işletmelerinin sürdürülebilirliğinde kurucunun oluşturduğu örgüt kültürünün devam ettirilmesinin etkileri anlamında yeni çalışmalara ihtiyaç olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler:
Kurucu-Girişimci Kişiliği, Örgüt Kültürü Profili Değerlendirmesi, Steve Jobs, Apple, Beş Faktör Kişilik Modeli
Analysis of the Role of the Founder/Entrepreneur Personality in Creating Organizational Culture: The Case of Steve Jobs-Apple
The primary purpose of the research is to answer the relationship between the personality traits of the founder and the corporate culture in high performance companies through the Steve Jobs-Apple example. The findings obtained through the qualitative research method overlap with the search results of previous studies, and it is seen that the founding personality traits and values are the basic building blocks of the organizational culture. The second purpose of the study is to measure the entrepreneurial personality of "The Five-Factor Model of Personality (FFM)", and to identify the gaps of the literature in the context of the evaluation of the organizational culture of the "Organizational Culture Profile Assessment (OCP)". Research findings indicate that FFM is insufficient to measure entrepreneurial personality. When Job’s personality traits are taken independently from FFM, they overlap with all of the OCP dimensions. FFM, which is used frequently to measure the entrepreneurial personality traits used in the international area is not taken into consideration in Turkey in this context. Therefore, it is thought that there needs to develop a new scale in FFM to evaluate the entrepreneurial personality traits which matches with more specific entrepreneurial behaviors including individual differences so that FFM can be taken into consideration more in Turkey. The research is important in terms of opening a new debate about the redefinition of entrepreneurial characteristics as a resource for new researches to be conducted, and new scales to be developed in this context. It can be said that, strong organizational culture is a reflection of the strong personality traits of the founder and it has a positive effect on the sustainability of the organization as it is seen in the Jobs -Apple example. The research results, shows that new researches are needed about the effects of the sustainability of the organizational culture which is created by the founder in the family companies in Turkey.
___
- Aktaş, H. (2011). Sivil havacılık işletmeleri pilotlarının kişilik yapıları ile uçuş ekibi kaynak yönetimi tutumları arasındaki ilişki. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Aykanat, Z. (2010). Karizmatik liderlik ve örgüt kültürü ilişkisi üzerine bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
- Bozkurt, Ö. & Erdurur, K. (2013). Girişimci kişilik özelliklerinin girişimcilik eğilimindeki etkisi : Potansiyel girişimciler üzerine bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, (8:2).
- Bıktım, E., (Mayıs 2019). https://www.cnnturk.com/teknoloji/apple-tekrardan-dunyanin-en-degerli-sirketi-oldu. Erişim Tarihi: 18.8.2019.
- Chye Koh, H. (1996). Testing hypotheses of entrepreneurial characteristics: A study of Hong Kong MBA students. Journal of Managerial Psychology. 11(3): 12-25.
- Cuofano, G. (2019 - a). Apple business model. https://fourweekmba.com/apple-business-model/ Erişim Tarihi: 18.8.2019.
- Cuofano, G. (2019- b). Apple vision, mission statement. https://fourweekmba.com/apple-mission-statement-vision-statement/ Erişim Tarihi: 18.8.2019.
- Çetin, F. & Varoğlu, A. K. (2009). Özellikler bağlamında girişimcinin Beş Faktör Kişilik örüntüsü. Savunma Bilimleri Dergisi. 8(2): 51-66.
- Ensari, N., Riggio, R. E., Christian, J. & Carslaw, G. J. P. (2011). Who emerges as a leader? Meta-analyses of individual differences as predictors of leadership emergence. Personality and Individual Differences. 51(4), 532-536.
- Erkmen, T. (2010). Örgüt kültürü. İstanbul: Beta Basım Yayım.
- Erkmen, T. (2019). Yönetim ve davranış. İstanbul: Beta Basım Yayım.
- Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Isaacson, W. (2018). Steve Jobs. (Çev. D. Körpe). İstanbul: Domingo Yayınları.
- Judge, T. A., Bono, J. E., Ilies, J.E., Gerhardt, R. & Megan, W. (2002). Personality and leadership: A qualitative and quantitative review. Journal of Applied Psychology. 87(4), 765-780.
- Kök, S.B. & Özcan, B. (2012). Örgüt kültürünün oluşumunda etkili olan faktörler ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, (7:2).
- Kurtuluş, K., (2010). Araştırma yöntemleri. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
- Kyser, D.C. & Hill, T.L. (2016). Through the looking glass: Company culture as a reflection of founder personality in entrepreneurial organizations. The Sixth International Conference on Engaged Management Scholarship. Temple University EMS.
- Leutner, F., Ahmetoglu, G., Akhtar, R. & Chamorro-Premuzic, T. (2014). The relationship between the entrepreneurial personality and the Big Five personality traits. Personality and Individual Differences 63: 58-63.
- McShane, S.L. & Von Glinow, M.A., (2016). Örgütsel davranış (Çev. A. Günsel ve S. Bozkurt). İstanbul: Nobel Yayıncılık.
- Ordun, G. (2004-a). Kişilik. C. Baysal ve E. Tekarslan, E. (Ed). Davranış bilimleri, (ss. 101-141). İstanbul: Avcıol Basım Yayın.
- Ordun, G. (2004-b). Beş temel kişilik özelliği ve alt faktörlerinin analizine ilişkin bir çalışma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi 33(2): 47-71.
- Ordun, G. (2005). Kişilik faktörleri ve satış temsilcilerinin performansı arasındaki ilişkiler üzerine bir çalışma. İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi. 16(51): 56-68
- O’Reilly, C.A., Chatman, J.A. & Caldwell, D.F. (1991). People and organizational culture: A profile comparison approach to assessing person organization fit. Academy of Management Journal. 34(3) 487-516
- O’Reilly, C.A., Caldwell, D.F., Chatman, J.A., & Doerr, B. (2014). The promise and problems of organizational culture: CEO personality, culture, and firm performance. Group & Organization Management, 39(6) 595– 625
- Ouchi, W. G. & Wilkins, A. L. (1985). Organizational culture. Annual Review of Sociology 11(1): 457-483.
- Robbins, S.P. & Judge, T.A. (2017). Örgütsel davranış (Çev. İ. Erdem). İstanbul: Nobel Yayıncılık.
- Schein, E.H. (1990). Organizational culture. American Psychological Association, 45(2), p. 109
- Sığrı, Ü. (2018). Nitel araştırma yöntemleri. İstanbul: Beta Basım Yayım ve Dağıtım.
- Somer, O., Korkmaz, M., & Tatar, A. (2002). Beş Faktör Kişilik Envanteri’nin Geliştirilmesi-I: Ölçek ve alt ölçeklerin oluşturulması, kuramdan uygulamaya Beş Faktör Kişilik Modeli ve Beş Faktör Kişilik Envanteri. Türk Psikoloji Dergisi. 17 (49), 21 – 33.
- Zhao, H. & Seibert, S.E. (2006). The big five personality dimensions and entrepreneurial status: A meta-analytical review. Journal of Applied Psychology. 91(2): 259.
- https://www.apple.com/newsroom/2019/07/apple-reports-third-quarter-results/ Erişim Tarihi: 18.8.2019.
- https://www.apple.com/tr/accessibility/ Erişim Tarihi: 18.8.2019.
- https://www.apple.com/tr/environment/ Erişim Tarihi: 18.8.2019.
- https://www.apple.com/tr/privacy/ Erişim Tarihi: 18.8.2019.
- https://www.apple.com/tr/supplier-responsibility/ Erişim Tarihi: 18.8.2019.
- ISSN: 2687-2609
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: Sema POLATCI
Sayıdaki Diğer Makaleler
Karanlık ve Aydınlık Kişilik Özelliklerinin Girişimcilik Niyeti Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi
Sema POLATCI, Hakkı Okan YELOĞLU
Örgüt Kültürü Oluşturmada Kurucu/Girişimci Kişiliğinin Rolünün Analizi: Steve Jobs – Apple Örneği
Hizmet Sektöründe Pozitif Liderlik Ölçeği Geliştirme Çalışması
Nisa EKŞİLİ, Ali Murat ALPARSLAN
Sağlık Çalışanlarında Etik Lider Algısının Bireysel Yenilikçilik Düzeyi Üzerindeki Etkisi
Güney ÇETİN GÜRKAN, Duygu AKAY