Yelda Donmez, Fatma Demir Korkmaz, Tuğçe Yeşilyaprak

AMELİYATHANE HEMŞİRELERİNDE UYKU YOKSUNLUĞUNUN FİZYOLOJİK VE PSİKOLOJİK ETKİLERİ

ÖZETAmaç: Çalışma ameliyathanelerde çalışan hemşirelerde uyku yoksunluğunun psikolojik ve fizyolojik etkilerini incelemek amacıyla gerçekleştirildi.Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan bu çalışma 4 Eylül-4 Ekim 2017 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinin ameliyathanelerinde yürütüldü. Ameliyathane hemşiresi olarak çalışan ve çalışmaya katılmayı kabul eden hemşireler araştırmaya dahil edildi. Verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından oluşturulan 52 sorudan oluşan birey tanılama formu kullanıldı. Hemşirelerin uyku yoksunluğunu değerlendirmek için Uykusuzluk Şiddeti İndeksi (UŞİ) ve Pittsburg Uyku Kalite İndeksi (PUKİ) kullanıldı. Veriler yüzdelik, ortalama ve Mann Whitney U testi ile değerlendirildi. Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin yaş ortalaması 36.6±8.8, ameliyathanede çalışma yılı ortalaması 11.7±9.3; aylık nöbet sayısı ortalaması 4.4±5.9, idi. Hemşirelerin % 67.5’inin gündüz ve nöbet sistemi ile çalıştığı saptandı. Araştırmaya katılan hemşirelerin UŞİ puan ortalamasının 12.4±4.67 (orta düzeyde uyku bozukluğu) ve PUKİ puan ortalamasının ise 2.0±0.0 olduğu (uyku kalitesinin iyi olduğu) saptandı. Gündüz ve nöbet vardiyası ile çalışan hemşirelerin kan basıcının daha düşük olduğu istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p≤0.05). Sonuç: Araştırma sonucunda ameliyathanede çalışan hemşirelerin uyku düzeninin UŞİ ortalamasına göre orta düzeyde olduğu, hemşirelerin yetersiz uyuduklarını düşündükleri, fizyolojik ve psikolojik olarak bu durumdan etkilendikleri saptandı.

Anahtar Kelimeler:

Ameliyathane hemşireliği; uyku kalitesi; uykusuzluk

PDF

___

1. Ağargün MY, Kara H, Anlar Ö. Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksinin Geçerliliği ve Güvenirliliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 1996;7(2):107-15. 2. Boysan M, Güleç M, Beşiroğlu L, Kalafat T. Uykusuzluk Şiddeti İndeksi’nin Türk Örneklemindeki Psikometrik Özellikleri. Anatolian Journal of Psychiatry. 2010;11:248-52. 3. Carley DW, Farabi SS. Physholgy of Sleep. American Diabetes Association. 2016;29(1): 5-10. 4. Chien K, Chen P, Su T, Sung F, Chen M, Lee Y. Habitual Sleep Duration and Insomnia and the Risk of Cardiovascular Events and All-cause Death: Report from a Community-Based Cohort. Sleep and Death Risk. 2010;177-86.
5. De Castro AB. Associations Between Work Schedule Characteristics And Occupational Injury And Illness. Int Nurs Rev 2010;57(2):188-94. 6. Eanes L. The Potantial Effects of Sleep Loss on A Nurse's Health. American Journal Nursing. 2015;34-40. 7. Eberly R, Feldman H. Obesity And Shift Work in The General Population. Internet Journal Of Allied Health Sciences and Practice;8(3). http//İjahsp.Nova.Edu/Articles/Vol8Num3/ Feldman.Htm. 2010. 8. Geiger-Brown J, Rogers V, Trinkoff A, Kane L, Barker Bausell R. Scharf S. Sleep, Sleepiness, Fatigue, and Performance of 12-Hour-Shift Nurses. Chronobiology International. 2012;29(2): 211-19.
9. Gottlieb D, Redline S, Nieto F, Baldwin C, Newman A, Resnick H. Association of Usual Sleep Duration With Hypertension: The Sleep Heart Health. Sleep Duration and Hypertension. 2006;1009-14.
10. Han Y, Yuan Y, Zhang L, Fu Y. Sleep Disorder Status of Nurses in General Hospitals And Its Influencıng Factors. Psychiatria Danubina. 2016;28(2), 176-83.
11. Hans K, Paul M, Rifai N, Regan M, Price N, Dingers D. Effect of Sleep Loss on C-Reactive Protein, an Inflammatory Marker of Cardiovascular Risk. Journal of the American College of Cardiology. 2004;678-86.
12. Johnson, Arlene L. Jung Lorena B. Kathleen C. Weaver, Michael T. Richards Kathy C. Sleep Deprivation and Error in Nurses who Work the Night Shift. Journal of Nursing Administration. 2014;17-22.
13. Johnson, Arlene L. Jung Lorena B. Kathleen C. Weaver, Michael T. Richards Kathy C. Sleep Deprivation and Error in Nurses who Work the Night Shift. Journal of Nursing Administration.2014;17.
14. Joint Commission. Health Care Worker Fatigue and Patient Safety. Sentinel Event Alert. 2011;1(48):1-4.
15. Kivima M, Batty G, Hublin C. Shift Work as a Risk Factor for Future Type 2 Diabetes:Evidence, Mechanisms, Implications, and Future Research Directions. www.plosmedicine.org. 2011.
16. Klar Yaggi H, Araujo A, Mckinlay J. Sleep Duration as a Risk Factor for the Development of Type 2 Diabetes. Diabetes Care. 2006;29(3):657-62.
17. Knutsson A. Health disorders of shift workers. Occupational Medicine.2003;53:103–08.
18. Knutson KL. Does Inadequate Sleep Play A Role in Vulnera¬bility To Obesity? Am J Hum Biol. 2012;24(3):361-71.
19. Knutson K. Impact Of Sleep And Sleep Loss On Glucose Ho¬meostasis And Appetite Regulation. Sleep Med Clin. 2007;(2):187-97.
20. McIntyre R. Sleep and Inflammation: Implications for Domain Approach and Treatment Opportunities. Society of Biological Psychiatry. 2016;80:9-11.
21. Pamidi S, Tasali E. Obstructive Sleep Apnea And Type 2 Dia¬betes: Is There A Link? Front Neurol. 2012;3:126.
22. Roges AE. The Effects of Fatigue and Sleepiness on Nurse Performance and Patient Safety. Patient Safety and Quality: An Evidence-Based Handbook for Nurses. 2010;2:509.
23. Rogers E, Scott L, Aiken L, Dinges D. The Working Hours Of Hospital Staff Nurses And Patient Safety. Patient Safety. 2004;202-10.
24. Shao MF, Chou YV, Yeh MY, Tzeng WC. Sleep Quality and Quality of Life in Female Shift-Working Nurses. Journal of Advance Nursing. 2010;66(7),1565-72.
25. Sharma S, Kavuru M. Sleep And Metabolism: An Overview. Int J Endocrinol. 2010;2010: doi:10.1155/2010/270832.
26. Vyazovskiy VV. Delogu A. NREM and REM Sleep; Complementary Roles in Recorvery After Wakefulness. The Neurosicientists. 2014;20(3):03-219.
27. Watson NF. Twin Study of Sleep Duration And Body Mass Index. J Clin Sleep Med 2010;6(1):11-7.