Mimicking 'marble' in Roman Mosaics in Conímbriga (Condeixa-a-Velha - Portugal) Discovered Between 1938 and 1941 in the Time of Professor Vergílio Correia (1888-1944): A Reflection

Bu yansımanın konusu olan mermeri taklit eden mozaikler, bizi Roma Çağı'nın bazı dönemlerinde görülen üslup akımlarına geri götürmektedir. Süs/dekor olarak kullanılan bu rudistik kayaya kulak verildiğinde Dünya'nın jeolojik dönemlerine doğru bir yolculuk yapmak mümkündür. Buna ek olarak, mozaik sanatçısının işini yapma şekli, en özenli ve ayrıntılı geometrik motifleri seçmesi, "fosil imza" ile dekoratif bir taşı taklit etmesi anlaşılabileceği gibi, bağlantıları, etkileşimleri ve sadece bir Sanat Okulu'nun sağlayabileceği teknik imkanları da gözlemlemek mümkündür. Bu müzecilik hareketi Conímbriga'nın Unesco Dünya Mirası Listesi'ne eklenmesi hareketini destekleme girişimi olup, Conímbriga, Alcabideque, Chão de Lamas, Rabaçal, Santiago da Guarda ve Tomar'ı aynı ilgi alanı altında toplama programıdır. Bu girişim; gönüllülük esasına dayanan ve yerel, ulusal, uluslararası, bölgeler arası işbirliğinin bir sonucudur.

1938-1941 Yılları Arasında Professor Vergílio Correia (1888- 1944) Döneminde Conímbriga'da (Condeixa-a-Velha-Portugal) Keşfedilmiş Roma Mozaiklerindeki 'Mermer' Taklidi: Bir Yansıma

Mosaic that imitates marble, which is the subject of this reflection, is evidence that takes us back to the stylistic currents of several periods of the Roman Era. The representation of this ornamental rock containing rudists harks back to remote geological periods of the Earth's history. In addition, the way the mosaicist goes about his work, choosing the most elaborate geometric motifs and imitating a kind of ornamental rock with a 'fossil signature', reveals contacts, influences and technical resources that only a College of Arts can provide. This museological action is an initiative of the Movement to Promote the Candidature of Conímbriga for inclusion on the UNESCO World Heritage List, under the programme to link up Conímbriga, Alcabideque, Chão de Lamas, Rabaçal, Santiago da Guarda and Tomar in a single area of interest. This initiative is the outcome of local, national, international and intergenerational cooperation, on a volunteer basis.

___

  • Abad Casal 1977 - 1978 L. Abad Casal, "Les imitationes de Crustae en la pintura mural romana en Espanã", Archivo Espanhol de Arqueologia - AEA, n.º 50 - 51, 189-208.
  • Abraços 2005 M. F. Abraços, Para a História da Conservação e Restauro do Mosaico Romano de Portugal, Tese de Doutoramento, Faculdade de Letras, Universidade de Lisboa (Inventário do Mosaico Romano em Portugal: Anexo I - Inventário por Sítios; Anexo II - Catálogo dos Mosaicos Romanos das Colecções de Museus em Portugal).
  • Aires-Barros 2001 L. Aires-Barros, As rochas dos monumentos portugueses - tipologias e patologias, Volume I, Ministério da Cultura - Instituto Português do Património Arquitectónico, IPPAR, Lisboa.
  • Alarcão - Ponte 1994 A. Alarcão - S. Ponte, Colecções. Museu Monográfico de Conímbriga, Instituto Português de Museus, Lisboa.
  • Alarcão 1972 J. Alarcão, Vergílio Correia, Obras, Estudos Arqueológicos, Volume IV, Faculdades de Letras, Universidade de Coimbra, Imprensa da Universidade, Coimbra.
  • Alarcão - Étienne 1977 J. Alarcão - R. Étienne, L' Architecture, Fouilles de Conimbriga, I, Paris, De Boccard.
  • Alarcão - Étienne - Alarcão - Moutinho - Ponte 1979 J. Alarcão - R. Étienne -A.M. Alarcão - S. Ponte, Trouvailles Diverses - Conclusions Générales, Fouilles de Conimbriga, VII, Paris, De Boccard.
  • Alarcão - Madeira 2010 J. Alarcão - J.L. Madeira, As Casas da Zona B de Conímbriga, Centro de Estudos Arqueológicos das Universidades de Coimbra e Porto.
  • Blanchard et al. 1973 M. Blanchard - J. Christophe - J.P. Darmon - H. Lavagne - R. Prudhomme - H. Stern, Répertoire graphique du décor géométrique dans la mosaïque antique, BullAIEMA, 4e Fascícule, Paris.
  • Blazquez et al. 1993 J.M. Blazquez - G. López Monteagudo - T. Mañanes - C. Fernandez Ochoa, Mosaicos Romanos de Leon y Astúrias, Corpus España X, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, Centro de Estudios Históricos, Departamento de Historia Antigua y Arqueología, Madrid.
  • Catarino 2011 L. Catarino, "A Geologia e a Villa Romana do Rabaçal: Algumas Considerações", Actas do Encontro Internacional sobre Ciências e Novas Tecnologias Aplicadas à Arqueologia na Villa Romana do Rabaçal, Rede Portuguesa de Museus, Município de Penela, 72-82.
  • Cosh - Neal 2005 S.R. Cosh - D. Neal, Roman Mosaics in Britain, South-West Britain, Vol. II, The Society of the Antiquaries of London, 236, nº 229.
  • Cimok 2005 F. Cimok, Mosaics of Antioch, İstanbul, A Turizm Yayınları.
  • Correia 1938 V. Correia, Conímbriga. Notícia do Oppidum e das escavações nele realizadas, Folheto do Curso de Férias da Faculdade de Letras da Universidade de Coimbra (reeditado em 1941 e 1942).
  • Correia 1941 V. Correia, "Las mas recientes excavaciones romanas de interes en Portugal. La ciudad de Conímbriga",AEspA, CSIC, 43, 257-267.
  • Correia 2001 V.H. Correia, "Conímbriga, casa atribuída a Cantaber. Trabalhos Arqueológicos 1995-1998", Conimbriga 40,83-140.
  • Correia 2003 V.H. Correia, Mosaicos de Conímbriga (CD-Rom), ICAM, Ministério da Cultura, Lisboa.
  • Coutinho 2010 M.J.F.P. Coutinho, A Produção Portuguesa de Obras de Embutidos de Pedraria Policroma (1670-1720), Volume 1 / Volume 2, Doutoramento em História - Especialidade em Arte, Património e Restauro, Instituto de História da Arte, Faculdade de Letras, Universidade de Lisboa.
  • Cunha 1990 L. Cunha, As Serras Calcárias de Condeixa-Sicó-Alvaiázere, Instituto Nacional de Investigação Científica, Coimbra.
  • Darmon 1976 J.P. Darmon, "L'Italie ou...le disciple devenu maître", DossAlet 15, 26-41.
  • Darmon 2011 J.P. Darmon, "Faux marbres em mosaïque, autant d'hommages rendus à l'opus sectile", Marmoribus Vestita. Miscelania in onore di Federico Guidobaldi, I, a cura di Olof Brandt e Philippe Percola, Cittá del Vaticano, 409-434.
  • DGEMN 1948 Boletim da Direcção-Geral dos Edifícios e Monumentos Nacionais, 52-53, Ruínas de Conímbriga. Eristov 1979 H. Eristov, "Corpus des faux marbres à Pompei", MEFRA 91, 693-771.
  • Felix et al. 1992 M.H. Felix - P.S. Barbara, R. Pedroso, S. Ponte, "A pintura mural de Villa rústica de Caldelas (Tomar): metodologia e técnica usadas in situ e no laboratório", I Coloquio de Pintura Mural Romana en España, València-Alicante, 1989, Ministerio de Cultura, Instituto de Conservación y Restauración de Bienes Culturales, 173-180.
  • Ferro 1986 G. Ferro, Sociedade humana e ambiente, no tempo. Temas e problemas de geografia histórica. Prefácio de Orlando Ribeiro, tradução de Carminda Cavaco, Fundação Calouste Gulbenkian, Lisboa.
  • Gnoli 1971 R. Gnoli, Marmora Romana, Edizioni dell'Elefante, Roma.
  • Gonçalves 1903 A.A. Gonçalves, "Excavações nas Ruínas de Conímbriga (Condeixa-a-Velha)", Portugália, Tomo I, Fasc. 1-4,359-365.
  • Guidobaldi 2003 F. Guidobaldi, "Sectilia pavimenta e incrustationes: i rivestimenti policrimi pavimentali e parietali", Eternita e Nobiliat di Materia - Itinerario artistico fra le pietre policrome, Edizione Polistampa, Firenze, 15-75.
  • Lancha - André 2000 J. Lancha, P. André, 1 - A Villa de Torre de Palma. II - Conuentus Pacensis. Corpus dos Mosaicos de Portugal, CMRP, Instituto Português de Museus, Ministério da Cultura, Lisboa.
  • Lavagne 1977 H. Lavagne, "Deux Mosaïques de Style Orientalisant à Loupian (Hérault)", Extrait de Monuments et Mémoires, Fondation Eugène Piot, Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 61-86.
  • Lima - Vilarigues 2011 A.M. Lima - M. Vilarigues, "Estudo da policromia de baixos-relevos de mármore da Villa romana do Rabaçal", Actas do Encontro Internacional sobre Ciência e Novas Tecnologias Aplicadas à Arqueologia na Villa Romana do Rabaçal 2009 - AEIVRR, 66-68.
  • Lima 2012 A.M.C. Lima, Os mosaicos da Igreja de Santa Maria do Freixo e a ecclesia de Tongobriga, paróquia da diocese portucalense no século VI, Cadernos de Tongobriga 1, Estação Arqueológica do Freixo, Direcção Regional da Cultura do Norte.
  • Limão 2011 F. Limão, "The Vases representation (Cantharus, Crater) on the Roman Mosaic in Portugal: a Significant Formal and Iconografic Path from Classical Antiquity", 11th International Colloquium on Ancient Mosaics - AIEMA, 2009, Bursa - Turkey, 566-583.
  • Lopes 2008 V. Lopes, "A Arquitectura e os Mosaicos do Complexo da Basílica Baptismal de Mértola", Actas do Ciclo Internacional de Palestras sobre Arquitectura, Mosaicos e Sociedade da Antiguidade Tardia e Bizantina, a Ocidente e Oriente. Estudos e Planos de Salvaguarda - Lisboa, Mértola, Rabaçal, 2008, Revista de História da Arte, 6, Faculdade de Ciências Sociais e Humanas, I.H.A., Universidade Nova de Lisboa, Associação Portuguesa para o Estudo e Conservação do Mosaico Antigo - APECMA, 32-41.
  • López Monteagudo et al. 1998 G. López Monteagudo - R. Navarro Sáez - P. Palol Salellas, Mosaicos Romanos de Burgos, Corpus España XII, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, Centro de Estudios Históricos, Departamento de Historia Antigua y Arqueología, Madrid.
  • Maciel 1995a J. Maciel, "A Arte da Época Clássica (Séculos II a.C. - II d.C.)", História da Arte Portuguesa, Volume I, Da Pré-história ao «Modo Gótico», 76-101.
  • Maciel 1995b J. Maciel, "A Arte da Antiguidade Tardia (Séculos II - III - Ano de 711)", História da Arte Portuguesa, Volume I, Da Pré-história ao «Modo Gótico», 102-149.
  • Maciel 1996 J. Maciel, Antiguidade Tardia e Paleocristianismo em Portugal, Colibri, Faculdade de Ciências Sociais e Humanas, Universidade Nova de Lisboa.
  • Maciel 2006 J. Maciel, Vitrúvio - Tratado de Arquitectura: Tradução do Latim, Introdução e Notas, Instituto Superior Técnico, Lisboa.
  • Maciel 2011 J. Maciel, "O mosaico no contexto da expolitio vitruviana", Actas do X Colóquio da Associação Internacional para o Estudo do Mosaico Antigo - AIEMA, Conímbriga, 2005, 35-40.
  • Marques 2006 R. Marques, "Residência Senhorial dos Condes de Castelo Melhor. A Campanha Arqueológica - 2002 a 2005". Villa Romana do Santiago da Guarda, Ansião, Monumentos 25, Revista Semestral de Edifícios e Monumentos, Direcção-Geral dos Edifícios e Monumentos Nacionais, Lisboa, 218-221.
  • Mendes 1970 M.T.P. Mendes, Bibliografia: Vergílio Correia 1909-1944, II Congresso Nacional de Arqueologia, Biblioteca Geral da Universidade de Coimbra.
  • Michaelides 1983 D. Michaelides, "Some aspects of marble imitation in mosaic", StudMisc 26, Seminario di Archeologia e Storia dell'Arte Grega e Romana dell'Università di Roma «La Sapienza» - Marmi antichi: problemi d'impiego, di restauro e d'identificazione, Anni Accademici 1981-1983, «L'Erma» di Bretschneider, Roma.
  • Mouráo 2008 C. Mouráo, Mirabilia Aquarum. Motivos aquáticos em mosaicos da Antiguidade no território português, EPAL- Empresa Portuguesa das Águas Livres, S. A., Lisboa.
  • Oleiro 1973 J.M.B. Oleiro, "Mosaicos de Conímbriga encontrados durante as sondagens de 1899", Conimbriga, 12, 67-158.
  • Oleiro et al. 1973 J.M.B. Oleiro - A. Alarcáo - J. Alarcáo, Conímbriga - Roteiro do Museu e das Ruínas. Museu Monográfico de Conímbriga, 1.ª edição 1963.
  • Oleiro 1986 J.M.B. Oleiro, "Mosaico Romano", História da Arte em Portugal - Do Paleolítico à Arte Visigótica, Volume I, Direcção de Jorge de Alarcão, Alfa, Lisboa, 110-127.
  • Oleiro 1992 J.M.B. Oleiro, Corpus Portugal I - Conventus Scallabitanus. 1 - Conimbriga, Casa dos Repuxos, Lisboa, Fundação Calouste Gulbenkian, Instituto Português de Museus, Museu Monográfico de Conímbriga.
  • Oliveira 2005 C. Oliveira, Mosaicos de Conímbriga. Guia. X Colóquio da Associação Internacional para o Estudo e Conservação do Mosaico Antigo, AIEMA. Conímbriga.
  • Oliveira 2006 C. Oliveira, "Mosaicos romanos: balanço de uma década de investigação em Portugal (1995-2005)", Revista Conimbriga, Faculdade de Letras, Universidade de Coimbra, 275-299.
  • Önal et al. 2007 M. Önal - F. Bulgan - H. Güllüce, Belkis / Zeugma and its Mosaics, Promat, Istanbul.
  • Pedroso 1992 R. Pedroso, "As Pinturas Murais in Situ", Corpus Portugal I - Conuentus Scallabitanus, 1 - Conimbriga, Casa dos Repuxos, Lisboa, Instituto Português de Museus, Museu Monográfico de Conímbriga, 159-166.
  • Pérez Chivite - Sanchéz Barrero 2008 M.P. Pérez Chivite - P.B. Sanchéz Barrero, El Mosaico de las Medusas. Descubrimento, Conservación y Puesta en Valor - Ultimo Mosaico con Temas Figurativos hallado en Mérida, Poster, Asamblea de Extremadura en Mérida.
  • Pessoa 1991 M. Pessoa, A muralha augustana de Conímbriga. Elementos de estudo. Edição do autor. Conímbriga.
  • Pessoa 2005 M. Pessoa, "Contributo para o estudo dos mosaicos romanos no território das ciuitates de Aeminium e de Conimbriga, Portugal", RPortA 8/2, 363-401.
  • Pessoa 2011 M. Pessoa, Villa romana do Rabaçal, Penela, Portugal. Um centro na periferia do Império e do Território da Ciuitas de Conímbriga. Função e contexto no âmbito da Arte e Sociedade da Antiguidade Tardia. Estudo de Mosaicos, Tese de Doutoramento, phd, História da Arte, Especialidade de História da Arte da Antiguidade, Faculdade de Ciências Sociais e Humanas, Universidade Nova de Lisboa.
  • Pessoa 2013 M. Pessoa, "Apontamento sobre Armas, Equipamento e presença Militar em Conímbriga", Revista Almadan, II Série, 18, Centro de Arqueologia de Almada, 40-50.
  • Pessoa - Rodrigo 2005 M. Pessoa - L. Rodrigo, "Conímbriga, Almedina de Condeixa-a-Velha. De cidade a courela, de courela a cidade", Separata do Arquivo Coimbrão. Boletim da Biblioteca Municipal, Volume 38, 183-284.
  • Pessoa - Rodrigo 2011 M. Pessoa - L. Rodrigo, Guia. Villa romana do Rabaçal: um objecto de arte na paisagem serrana, Programa Promuseus - Rede Portuguesa de Museus, Associação de amigos da Villa romana do Rabaçal, Município de Penela.
  • Pessoa et al. 2004 M. Pessoa - L. Rodrigo - S.S. Santos, Villa romana do Rabaçal. Era uma vez..., Catálogo da Exposição Permanente do Espaço-museu do Rabaçal, Câmara Municipal de Penela e Terras de Sicó, Penela.
  • Pessoa et al. 2001 M. Pessoa, S. Vicente, L. Rodrigo, Villa romana de S. Simão, Penela, Relatório de Trabalhos Arqueológicos. Instituto Português de Arqueologia, Museu da Villa Romana Rabaçal, Câmara Municipal de Penela.
  • Real 1997 F.C.S. Real, "A mineração Romana: exploração de materiais não metálicos", Catálogo da Exposição Portugal Romano - A exploração dos Recursos Naturais, Museu Nacional de Arqueologia, Lisboa, 77-82.
  • Rosário 2011 M.A.B. Rosário, "Interacção entre a Pintura e o Mosaico Romanos em Portugal", Actas do X Colóquio da Associação Internacional para o Estudo do Mosaico Antigo - AIEMA, Conímbriga, 2005, 929-936.
  • Sales 2006 P.M.M.L. Sales, A Casa dos Repuxos de Conímbriga. Evolução das Soluções de Reabilitação, Conservação e Restauro, Mestrado em Reabilitação do Património Edificado, Faculdade de Engenharia, Universidade do Porto, 79-81.
  • Sales 2014 P.M.M.L. Sales, "Mosaicos Romanos em Portugal: da Transposição à Conservação in Situ", Actas do Encontro Portugal - Galiza: Mosaicos Romanos, Fragmentos de Cultura nas Proximidades do Atlântico. Museu da Villa Romana do Rabaçal, Penela - Museu D. Diogo de Sousa, Braga, Minho - Museo Provincial de Lugo, Galiza - 6 e 7 de Julho de 2013, Associação Portuguesa para o Estudo e Conservação do Mosaico Antigo - APECMA, Faculdade de Ciências Sociais e Humanas da Universidade Nova de Lisboa, Departamento de História da Universidade de Santiago de Compostela, (no prelo).
  • Silva 2008 C.M. Silva, Fósseis de Rudistas 2, Paleontologia e Geologia Urbanas em Almada, Departamento de Geologia da Faculdade de Ciências de Lisboa. http://paleoliva.fc.pt/almafossil/Radiolit/Radiolit 01.htm - Consultado em 6 de Fevereiro de 2014.
  • Soares et al. 2007 A.F. Soares - J.F. Marques - A.J.D. Sequeira, Notícia explicativa da Folha 19D Coimbra-Lousã, Carta Geológica de Portugal na escala 1/50 000. Instituto Nacional de Engenharia de Tecnologia, Inovação, Departamento de Geologia, Lisboa.
  • Tavares 1977 A. Tavares, "Matériaux de Construction et de Décoration", L'Architecture, FdC I, 271-275.
  • Teichner 2008 F. Teichner, Entre Tierra y Mar. Zwischen Land und Meer Architektur und Wirtschaftsweise ländlicher Siedlungsplätze im Süden der römischen Provinz Lusitanien (Portugal), Studia Lusitania 3, Museo Nacional de Arte Romano, Mérida.
  • Upjhon et al. 1965 E.M. Upjhon - P.S. Wingert - J.G. Mahler, História Mundial da Arte, 2, Bertrand, Lisboa.
  • Vio et al. 2012 E. Vio, Il manto di pietra della basilica San Marco a Venezia - Storia, restauri, geometri del pavimento, Comitato Regionale Celebrazioni Ferdinando Ongania 1911-2011, Cassa di Risparmio de Venezia, Cicero editore, Venezia.