Castulo Roma Mozaiğinin Teknik ve Sanatsal Açılardan İncelenmesi (Jaén, İspanya)

Bu makale, 2012 yılında Cástulo’da (Jaén, İspanya) bulunan ve in situ olarak korunan “Aşklar” adlı Roma mozaiğinin kapsamlı bir çalışmasıdır.Mozaik döşeme, Baetica’nın mozaik sanatında çok beğenilen ve pusula adı verilen tasarımın bir varyasyonundan oluşmaktadır. Burada, bir tane yerine iki merkezi daire yer almaktadır ve etrafına altı tane yarım daire, dört tane çeyrek daire ve içbükey kenarları olan altı tane kare yerleştirilmiştir. Sahnelerdeki repertuvar alegorik temsillerden oluşmaktadır. Mozaiğin köşelerinde bulunan dört dairenin içine zamanın akışını ve yılın bereketliliğini temsil eden karakteristik atribüleri ile birlikte verilmiş olan mevsim tasvirleri yerleştirilmiştir. Bu motifler, Roma mozaiklerinde ve özellikle Baetica’da yaygın olarak kullanılmıştır. İçbükey kenarları olan altı kare, hem otçullar hem de etçiller gibi memelilerin temsillerini göstermektedir. Yarım çemberler içinde farklı pozlarda sazan balıkları görülürken, İS 2. yüzyılda Baetica’nın mozaik üretimindeki modaya uygun olacak şekilde hiçbirinin boyunları görülmemektedir.Mozaiğin merkez çemberlerinden biri, iki düzlemde temsil edilen Paris’in Yargısı sahnesini içermektedir. Diğer daire içinde ise Selene ve Endymion efsanesi yer almaktadır. Burada tanrıça, iki at tarafından çekilen arabanın yanında görülmektedir ki bu sahne repertuvar içerisinde istisna teşkil eden bir ikonografidir.Mozaiğin tekniği özellikle mitolojik sahneler göz önünde bulundurulduğunda yüksek kalitededir. Arka plan oluşturmak ve farklı düzlemleri işaretlemek için farklı renklerin kullanılması da niteliklidir.

Technical and Artistic Aspects of the Roman Mosaic of Castulo (Jaén, Spain)

This paper is a comprehensive study of the Roman mosaic named “the Loves” found in Cástulo (Jaén, Spain) in 2012, which is conserved in situ.The pavement shows a known variation of the so called compass design, much appreciated in the mosaic art of Baetica. Here it consists of two central circles instead of one, around which six half circles, four quarter circles and six squares with concave sides are placed. The repertoire of scenes consists of allegoric representations. Placed inside the four circles in the corners of the mosaic, are the busts of the Seasons with their characteristic attributes as symbols of the passing of time and the fertility of the year. This is a motif widely spread among Roman mosaics and especially in Baetica. The six squares with concave sides show representations of mammals, both herbivores and carnivores. While the half circles show putties in different poses, all with the peculiarity that their necks are invisible according to a fashion in the mosaic production of Baetica in the second century AD.One of the central circles of the mosaic shows the Judgement of Paris, which is represented in two planes. The other circle shows the myth of Selene and Endymion. Here the goddess appears at the side of her carriage drawn by two horses; an iconography which constitutes an exception in this series of representations.The technique of the pavement is of high quality, particularly concerning the mythological scenes; the use of colour to create background and mark the different planes is eminent.

___

  • Alföldi 1979 A. Alföldi, Aion in Mérida und Aphrodisias, Mainz.
  • Babelon 1943 J. Babelon, Le voile d´ Europe, RA XX, 125- 130.
  • Balil 1989 A. Balil, “Algunos mosaicos de tema mitológico”, BSAA LV, 132-144.
  • Baratte 1978 F. Baratte, Catalogue des mosaïques romaines et paléochrétiennes du Musée du Louvre, Paris.
  • Blanco Freijeiro 1978 A. Blanco Freijeiro, Mosaicos romanos de Mérida, CMRE I, Madrid.
  • Blázquez Martínez 1981 J. M. Blázquez Martínez, Mosaicos romanos de Córdoba, Jaén y Málaga, CMRE III, Madrid.
  • Blázquez Martínez 1982 J. M. Blázquez Martínez, Mosaicos romanos de Sevilla, Granada, Cádiz y Murcia, CMRE IV, Madrid.
  • Blázquez Martínez 1985 J. M. Blázquez Martínez, “Mosaicos romanos del Campo de Villavidel (León) y de Casariche (Sevilla)”, AEspA 58, 107-124.
  • Blázquez Martínez 2008 J. M. Blázquez Martínez, “Mosaicos romanos en Castilla-La Mancha”, en G. Carrasco Serrano, La romanización en el territorio de Castilla-La Mancha.
  • Blázquez Martínez 2014 J. M. Blázquez Martínez, “Mitos del mosaico de Cástulo”, Siete esquinas 6, Boletín del Centro de Estudios Linarenses, Jaén, 109-116.
  • Blázquez Martínez et al. 2004 J. M. Blázquez Martínez – G. López Monteagudo – P.San Nicolás Pedraz, “Representaciones mitológicas, leyendas de héroes y retratos de escritores en los mosaicos de época imperial en Siria, Fenicia, Palestina, Arabia, Chipre, Grecia y Asía Menor”, Antigüedad y Cristianismo XXI (Murcia), 277-374.
  • Buero Martínez 1985 M. Buero Martínez, “Excavaciones de urgencia en la provincia de Sevilla”, RAMadrid 58, 59-60.
  • Cantos 1976 A. Cantos, “El mosaico del Nacimiento de Venus de Itálica”, Habis 7, 293-338. Colección Internacional 1993 Colección Internacional, Pompei- Pitture e mosaici, Enciclopedia Italiana, Roma, vol. IV.
  • De Matteis 1993 L. De Matteis, “Il bordo con venationes nel mosaico del Giudizio di Paride di Coo”, XL Corso di cultura sull´arte ravennate e bizantina, Rabenna, Istituto di antichità ravennati e bizantine, 111-124.
  • De Matteis 1999 L. De Matteis, “I mosaici romani dell´area delle Terme occidentali”, LMGR VII, 59-67. De Rueda Roigé 2005 F.-J. de Rueda Roigé, “Iconografía de las Estaciones en la musivaria de La Hispania romana”, O Mosaico Internacional Romano nos centros e nas periferias. Originalidades, influûencias e identidades, Actas X do Colóquio do Mosaico Greco-Romano, Conimbriga, 157-174.
  • Décor II C. Balmelle – M. Blanchard Lemée – J.-P. Darmon – S. Gozlan – M.-P. Raynaud, Le Décor Géométrique de la Mosaïque Romaine II, Paris, 2002.
  • Dunbabin 1978 K. M. D. Dunbabin, The mosaics of romans North Africa. Studies in iconography and patronage, Oxford.
  • Durry 1928 M. Durry, Catalogue du Museé de Cherchel, Suppl., Paris, 40.
  • Ferdi 1986 S. Ferdi, “La legenda de Achille sur une mosaique de Cherchel”, BEH Suppl. XIV, 214-220.
  • Ferdi 2005 S. Ferdi, Corpus des mosaïques de Cherchel, Paris.
  • Fernández Galiano 1980 D. Fernández Galiano, Mosaicos hispanos romanos de esquema de compás, Guadalajara.
  • Fernández Galiano 2010 D. Fernández Galiano, “El triunfo del amor: mosaico de Paris y Helena de Noheda, Cuenca”, M. L. Neira (coord.), Mitología e Historia en los mosaicos romanos, Madrid, 111-136.
  • Gabelmann 1996 H. Gabelmann, “Endymion”, LIMC III, 726-742.
  • Gazda 1992 E. K. Gazda, Roman Art in the Private Sphere, Boston.
  • Gonzebach 1961 V. von Gonzebach, Die römischen Mosaiken der Schweiz, Archäologische Führer der Schweiz 4, 184-194.
  • Gonzebach 1997 V. von Gonzebach, La villa gallo-romaine d´Orbe-Boscéaz et ses mosaïques, Guides archéologiques de la Suisse, Orbe, 38-40.
  • Gury 2006 F. Gury, “La disponibilité á l´Autre : le geste de la séduction passive dans l´art romain”, V. Mehl – L. Bodiou – D. Frère – A. Tourraix, A. (sous la direction de H. Martin – J. Sainclivier), Gestuelles, attitudes, regards. L´expression des corps dans l´imagerie, Rennes, 267-283.
  • Gury 2007 F. Gurry, “Le geste de la disponibilité à l´Autre. Circulation et adaptation d´un schéma grec dans la peinture murale, le relief et la mosäique”, Actas del I Actas del IX Congreso Internacional de la Association Internacionale pour la Peinture Murale Antique (AIPMA), Calatayud, 49-57.
  • Kossatz-Deissman 1994 A. Kossatz-Deissman, “Paridis Iudicium”, LIMC VII, 176-188.
  • Kremer 2005 M. de J. Kremer, “Algumas consideraçoes sobre a representação das estações do ano em mosaicos da Península Ibérica”, O Mosaico Romano nos centros e nas periferias. Originalidades, influûencias e identidades, Actas X do Colóquio Internacional do Mosaico Greco-Romano, Conimbriga, 189-202.
  • Lledó Sandoval 2010 J. L. Lledó Sandoval, Mosaico romano de Noheda (Cuenca): su descubrimiento, Madrid.
  • Lledó Sandoval 2011 J. L. Lledó Sandoval, “Mujeres, mitos y arquetipos femeninos en los mosaicos romanos en Noheda”, M. L. Neira (coord., ed.), Representaciones de mujeres en los mosaicos romanos y su impacto en el imaginario de estereotipos femeninos, Madrid, 225-238.
  • Levi 1947 D. Levi, Antioch Mosaic Pavements, Princeton.
  • López Monteagudo 2004 G. López Monteagudo, “La musivaria romana en época de Trajano”, EspacioHist II, 15, 181-204.
  • López Monteagudo 2006 G. López Monteagudo, “García Bellido y los mosaicos romanos”, M. Bendala Galán et al., (eds.), La Arqueología Clásica Penínsular ante el Tercer Milenio. En el Centenario de A. García Bellido (1903- 1972). Anejos de AEspA XXXIV, 85-91.
  • López Monteagudo 2014 G. López Monteagudo, “El mosaico de los ‘Amores’ de Cástulo”, Siete esquinas 6, Boletín del Centro de Estudios Linarenses, 117-125.
  • López Monteagudo – Blázquez Martínez 2000 G. López Monteagudo - J. M. Blázquez Martínez,“Representaciones del tiempo en los mosaicos romanos de Hispania y del norte de África”, Anas 13, 135-145.
  • López Monteagudo – Neira Jeménez 2010 G. López Monteagudo – L. Neira Jeménez, “Mosaicos romanos de la Bética”, P. León Alonso (dir.), Arte Romano de la Bética, 1-189.
  • López Monteagudo – San Nicolás Pedraz 2012-2013 G. López Monteagudo – P. San Nicolás Pedraz, “Afrodita Venus en el sur de Hispania. A propósito de un nuevo mosaico descubierto en Cástulo”, Saitabi, 62-65.
  • Luzón 1988 J. M. Luzón, “La roseta de triángulos curvilineos en el mosaico romano”, Anejos de Gerión V, Homenaje a A. García y Bellido, 213-241. Mañas Romero 2010 I. Mañas Romero, Pavimentos decorativos de Itálica (Santiponce, Sevilla). Un estudio arqueológico, BAR 2081, Oxford.
  • Mañas Romero – Vargas Vázquez 2007 I. Mañas Romero – S. Vargas Vázquez, “Nuevos mosaicos hallados en Málaga: las villas de la Estación y de la Torre de Benagalbón”, Mainake XXIX, 315-338.
  • Morricone 1950 L. Morricone, “Scavi e ricerche a Cos (1935-1943). Relazione preliminare”, Boll. d´Arte 35, 54-75.
  • Neira Jiménez 2015 M. L. Neira Jiménez, “Written and Visual Culture About the Mosaic of Cástulo: The Influence of Lucian’s Works”, JMR 8, 61-79.
  • Parrish 1984 D. Parrish, Season Mosaics on Roman North Africa, Roma.
  • Quet 1981 M.-H. Quet, La mosaïque cosmologique de Mérida. Propositions de lecture, Paris.
  • Romero Pérez et al. 2006 M. Romero Pérez – I. Mañas Romero – S. Vargas Vázquez, “Primeros resultados de las excavaciones realizadas en la Villa de la Estación (Antequera, Málaga)”, AEspA 79, 239-258.
  • Romero Pérez et al. 2010 M. Romero Pérez – I. Mañas Romero – S. Vargas Vázquez, “Excavaciones realizadas en la Villa de la Estación (Antequera, Málaga)”, AnArqAnd 2006, 3569-3590.
  • Salies 1974 G. Salies, “Untersuchungen zu den geometrischen Gliederungsschemata römischer Mosaiken”, BJb 174, 1-178.
  • San Nicolás Pedraz 2008 P. San Nicolás Pedraz, “Interrelación iconográfica de Thetys y Thalassa en los mosaicos hispanorromanos”, EspacioHist 2008, 1, 315- 320.
  • San Nicolás Pedraz 2011 P. San Nicolás Pedraz, “Ariadna, entre el desengaño y el amor”, M. L. Neira, (coord., ed.), Representaciones de mujeres en los mosaicos romanos y su impacto en el imaginario de estereotipos femeninos, Madrid, 49-53.
  • San Nicolás Pedraz 2013 P. San Nicolás Pedraz, “El modelo iconográfico de Ariadna y Rea Silvia adormecidas”. M. L. Neira (coord., ed.), Desnudo y Cultura. La construcción del cuerpo en los mosaicos romanos, Madrid, 49-58.
  • San Nicolás Pedraz 2014 P. San Nicolás Pedraz, “Representaciones de Selene/Luna en la musivaria romana”, Anejos de CuPAUAM 1, 133-144.
  • San Nicolás Pedraz 2015a P. San Nicolás Pedraz, “Iconografía del Juicio de Paris en los mosaicos romanos”, Navigare necesse est. Estudio en homenaje a José María Luzón Nogué, Madrid, 558-566.
  • San Nicolás Pedraz 2015b P. San Nicolás Pedraz, “Ordre et prospérité. Le passage du temps à Rome ”, DossAParis 372, 50-53.
  • Theophilidou 1984 E. Theophilidou, “Die Musenmosaiken der roemischen Zeit”, TrZ 47, 247- 255.
  • Torres Carro 1990 M. Torres Carro, “Iconografía marina”, Mosaicos romanos, Estudios sobre Iconografía: Actas del Homenaje in Memoriam de Alberto Balil, Guadalajara, 107-134.
  • Valero Tévar 2013 M. Á. Valero Tévar, “The late-antique villa at Noheda (Villar de Domingo García) near Cuenca and its mosaics”, JRA 26, 307-330.
  • Vargas Vázquez 2012 S. Vargas Vázquez, “Atenea y Medusa. Entre civilización y barbarie”, M. L. Neira (coord., ed.), Civilización y barbarie. El mito como argumento en los mosaicos romanos, Madrid, 69-82.
  • Vargas Vázquez 2013-2014 S. Vargas Vázquez, “Pavimentos musivos del yacimiento romano de Fuente Álamo (Puente Genil, Córdoba). Los mosaicos del balneum”, Romula 12-13, 349-378.
  • Vargas Vázquez 2014 S. Vargas Vázquez, Diseños geométricos en los mosaicos de Écija (Sevilla), Oxford.
  • Vargas Vázquez 2015 S. Vargas Vázquez, “La roseta de triángulos en Andalucía”, Navigare necesse est. Estudio en homenaje a José María Luzón Nogué, Madrid, 580-590.
  • Vargas Vázquez 2016a S. Vargas Vázquez, “Pavimentos musivos del yacimiento romano de Fuente Álamo (Puente Genil, Córdoba): los mosaicos de la villa, Romula 15, 185-226.
  • Vargas Vázquez 2016b S. Vargas Vázquez, Diseños geométricos en los mosaicos del Conventus Astigitanus, Oxford.
  • Vargas Vázquez et al. 2017 S. Vargas Vázquez – G. López Monteagudo-Segio García-Dils, Corpus de Mosaicos Romanos de Écija, CMRE XIV, Madrid.
  • Waywell 1979 S. E. Waywell, “Roman Mosaics in Grece”, AJA 83, 3, 293-321.