Muharrem ÖZTAŞ, İpek ALKAN, Bediye ÖZTAŞ

Port kateter bakımına ilişkin hemşirelik uygulamalarının belirlenmesi

Amaç: Bu çalışmanın amacı hemşirelerin port kateter bakımına ilişkin uygulamalarını belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Araştırma tanımlayıcı bir çalışma olarak yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini bir eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 196 hemşire oluşturmuştur. Çalışmanın verileri araştırmacılar tarafından oluşturulmuş veri toplama formu ile toplanmıştır. Çalışma kapsamında toplanılan verilerin analizinde, Statistical Package for Social Sciences (SPSS) 21.0 bilgisayar paket programı kullanılmıştır. İstatistiksel veriler ortalama±standart sapma (X±SS) ve yüzde (%) olarak ifade edilmiştir. Bulgular: Bu çalışmanın sonuçlarına göre, hemşirelerin %90.8’i kadın, %65.8’i evli, %69.4’ü lisans mezunu, yaş ortalaması ise 38.08±8.76’dır. Hemşirelerin %77.04’ü (n=151) port kateteri olan hastada venöz ulaşım yolu olarak port kateteri kullanmak konusunda endişe yaşamaktadırlar. Hemşirelerin %15.81’i (n=31) port kateteri radyografi ile yerinin kontrolünden hemen sonra kullandıklarını, hemşirelerin %25.51’i (n=50) port kateter alanında hematom gelişimini önlemek için soğuk uygulama yaptıklarını, %17.34’ü (n=34) port kateterin yerini doğrulamak için enjektörü yerleştirdikten sonra kanı geri çekerek mayinin gidişini kontrol ettklerini, %20.4’ü (n=40) port kateterden girişim yapmak için özel port kateter iğnesini kullandıklarını, %39.28’i (n=77) port kateterin tıkanmaması için serum fizyolojik ve heparinli serum fizyolojik ile yıkama yaptıklarını, port kateter uzun süre kullanılmayacağı durumlarda ise 1-2 ayda bir heparinli serum fizyolojikle yıkama yaptıklarını ifade etmiştir. Port kateter enfeksiyonunu önlemek için hemşirelerin %21,93’ü (n=43) uygulama öncesinde antiseptik solüsyonla pansuman yaptıklarını, %17.34’ü (n=34) ekstravazasyonu önlemek için uygulama yapmadan önce kanı geri çekerek kateterin yerini kontrol ettiklerini ifade etmiştir. Sonuç: Port kateter bakımına ilişkin hemşirelerin yaptıkları uygulamalar literatürle uyumlu ancak sınırlıdır.

Anahtar Kelimeler:

port kateter, hemşirelik, bakım

Determination of nursing practices regarding port catheter care

Aim: The objective of this study is to determine the applications of nurses for port catheter care. Material and Method: The research was conducted as a descriptive study. The study sample consisted of 196 nurses who worked in an Education and Research Hospital and agreed to participate in the study. In this study, data were collected using a data collection form created by researchers. Statistical data were expressed as mean±standard deviation (X±SS) and percentage (%). Results: According to the results of this study, 90.8% of nurses were women, 65.8% were married, 69.4% had a bachelor’s degree, and the average age was 38.08±8.76. 77.04% of nurses (n=151) are concerned about using a port catheter as a venous access point in a patient with a port catheter. 15.81% of the nurses (n=31) stated that they use port catheter right after controlling its location through radiography, 17.34% of the nurses (n=34) stated that pulling back blood on the syringe to confirm the location of the port catheter by observing the fluid flow, 20.4% of the nurses (n=40) state that they used a specific catheter needle to intervene the port catheter, 39.28% of the nurses (n=77) stated that they flushed the port catheter with saline and heparin saline to avoid clogging of the catheter. They flushed the catheter port once in 1-2 months with heparin saline when the catheter port cannot be used for a long time. 21.93% (n=43) of nurses stated that they dressed the area with antiseptic solution before application to prevent port catheter infection, and 17.34% (n=34) of them stated that they checked the location of the catheter by withdrawing blood before application to prevent extravasation. Conclusion: The applications used by the nurses for port catheter care are compatible with the literature; however, these are limited.

Keywords:

port catheter, nursing, care,

PDF

___

Odabas H, Ozdemir NY, Ziraman I, et al. Effect of port-care frequency on venous port catheter-related complications in cancer patients. Int J Clin Oncol 2014; 19: 761–6.
Sousa B, Furlanetto J, Hutka M, et al. Central venous access in oncology: ESMO Clinical Practice Guidelines. Ann Oncol 2015; 26: 152–68.
Kelly LJ, Snowden A, Paterson R, Campbell K. Health professionals’ lack of knowledge of central venous access devices: the impact on patients. British Journal of Nursing 2019; l 28: 4-14.
Eldeş T, Akmangit İ, Dede D, Yıldırım N, Sayın B, Polattaş P. Erişkin hastalarda 498 deri alti port kateter uygulamalari ve komplikasyonlarinin retrospektif değerlendirilmesi. Pam Tıp Derg 2019; 12: 209-14.
Kıray S, Yıldırım D, Özçiftçi S, Korhan EA, Uyar M. Santral venöz kateter bakımı ve enfeksiyon: Bir sistematik derleme. Turk J Intensive Care 2019; 17: 60-74.
Kesici S, Tuna V, Özkan S, Cengiz E, Türkmen A. Venöz port kateter implantasyonu uygulanan hastaların retrospektif analizi. Cukurova Med J 2017; 42: 604-5.
Pu Y-L, Li Z-S, Zhi X-X, et al. Complications and costs of peripherally ınserted central venous catheters compared with ımplantable port catheters for cancer patients A Meta-analysis. Cancer Nurs 2020; 43: 455-67.
Özden D, Çalıskan N. Turkish nurses’ level of knowledge regarding implantable port catheter care. Japan J Nurs Sci 2012; 9: 1–8.
Paleczny J, Banys-Jafernik B, Gazurek K, Kierpieć K, Szczerba H, Zipser P. Long-term totally implantable venous access port systems- one center experience. Anaesthesiol Intens Ther 2013; 45: 215–22.
Pinelli F, Cecero E, Degl’Innocenti D, et al. Infection of totally implantable venous access devices: a review of the literature. The Journal of Vascular Access 2018; 19: 230–42.
Uzunkaya F, Soylu Aİ, Belet Ü, Terzi Ö, Akan H. Santral venöz portların çıkarılma nedenleri: Ardışık 154 hastadan edinilen deneyim. Ege Tıp Derg/Ege J Med 2018; 57: 232-7.
Uslu Y, Olgun N, Karanlık H, User İ. Port Kateter Uygulamaları: Kanserli hastaların deneyimlerine ilişkin niteliksel bir çalışma. ACU Sağlık Bil Derg 2019; 10: 464-72.
Barbetakis N, Asteriou C, Kleontas A, Tsilikas C. Totally implantable central venous access ports. Analysis of 700 cases. J Surg Oncol 2011; 104: 654–6.
Yeşil Ş, Tanyıldız HG, Ardıçlı B, et al. Santral venöz kateter komplikasyonları. GMJ 2014; 25: 135-7.
Kurt B. Santral venöz kateter enfeksiyonlarını önlemeye yönelik hemşirelik uygulamaları. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Derg 2018: 2; 148-54.
Gonda SJ, Li R. Principles of subcutaneous port placement. Tech Vasc Interventional Rad 2011; 14: 198-203.
Sharour LA. Oncology nurses’ knowledge about central line catheter: Caring, complications, and applications among cancer patients—a cross-sectional study. J Vasc Nurs 2018; 36: 145-8.
Depboylu E, Depboylu BC. Kanser hastaları için tamamen implante edilebilir venöz port kateterler. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Derg 2017; 4: 11-6.
Conley SB, Buckley P, Magarace L, Hsieh C, Pedulla LV. Standardizing Best Nursing Practice for Implanted Ports. Art Sci Infus Nurs 2017; 40: 165-74.
Taslakian B, Sridhar D. Post-procedural care in interventional radiology: what every ınterventional radiologist should know—part i: standard postprocedural ınstructions and follow-up care. Cardiovasc Intervent Radiol 2017; 40: 481–95.
Deshmukh M, Shinde M. Impact of structured education on knowledge and practice regarding venous access device care among nurses. Int J Sci Res 2014; 3: 895-901.
Walser EM. Venous Access Ports: Indications, implantation technique, follow-up, and complications. Cardiovasc Intervent Radiol 2012; 35: 751–64
Arslan D, Aysever U, Deniz S, Püllü S, Uğur Ö. Kemoterapi tedavi merkezine ilaç tedavisi için gelen hastalarda ekstravazasyon insidansı ve nedenleri. DEUHFED 2018; 11: 113-9.
Kaygın MA, Dağ Ö, Güneş M, Şenocak M, Erkut B. Malign hastalarda intravenöz port kullanımı: 5 yıllık klinik deneyim. Selçuk Tıp Derg 2012; 28: 17-21.
Kutlu R. Geçici/kalıcı venöz kateterler ve port yerleştirme. Trd Sem 2015; 3: 298-315.
Kazan EE. Soğuk uygulamalar ve hemşirelik Bakımı. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Derg 2011; 73-82.