Covid-19 Pandemisinin Denizyolu Taşımacılığına Etkisi: Türkiye Örneği
Çin'in Wuhan eyaletinde, ilk kez 2019 Aralık ayında görülmeye başlayan ve 2020 yılının ilk aylarında tüm dünyayı tehdit eden, Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak isimlendirilen Covid-19, dünya çapında çok büyük ekonomik kayıplara sebep olmuş ve ülke ekonomilerini zarara uğratmıştır. Uygulanan kısmi veya tam kapanmalarla birlikte ulaşımın dünya çapında birçok noktada durdurulması, ülkelere giriş ve çıkışların yasaklanmasıyla küresel çapta ekonomik faaliyetler neredeyse durma noktasına gelmiştir. Salgın sadece insan sağlığını değil, paralelinde dünya ticaretini de olumsuz yönde etkilemiştir. Salgının yayılmasını önlemek amacıyla ülkelerin uyguladıkları karantina tedbirleri sonucunda fabrikalar kapanmış ve uygulanan sıkı gümrük kontrolleri nedeniyle dış ticaret ciddi ölçüde etkilenmiştir. Küresel çapta ortaya çıkan arz-talep dengesindeki bozulma hem üretim hem de tüketimin daralmasına neden olmuştur. Özellikle tedarik zincirinde yaşanan aksamalardan dolayı tüm dünyada ithalat ve ihracat faaliyetleri durma noktasına gelmiştir. Covid-19 pandemisi sürecinin beraberinde getirdiği olumsuz etkilerin oldukça yoğun bir şekilde hissedildiği sektörlerden biri de, hiç şüphesiz deniz ticaretidir. Uluslararası ticarette taşımacılık faaliyetleri, büyük oranda ekonomik oluşu nedeniyle denizyolu ile gerçekleştirilmektedir. Denizyolu taşımacılığı uluslararası ticaret ve küresel ekonominin temel direğini oluşturmaktadır. Gemilerin, güzergahları boyunca dünyanın çok farklı bölgelerinde bulunan limanlara uğraması nedeniyle salgının ortaya çıktığı ilk zamanlardan itibaren denizcilik sektörü üzerindeki etkileri hissedilmeye başlanmıştır. Türk denizcilik sektörü de bu pandemi sürecinden derinden etkilenmiştir. Bu çalışma da, Türkiye’de 2020 yılının Mart ayında devlet tarafından ilk vakanın açıklanmasıyla başlayan Covid-19 pandemisi, Türkiye’nin deniz ticareti sektörüne olan etkisi, TCMB ödemeler dengesinde bulunan navlun, navlun ve sigorta, ihracat (f.o.b) ve ithalat (c.i.f) verileri ışığında yorumlanmıştır. Bu veriler, 2010-2022 dönemi için TCMB EVDS veri tabanından temin edilmiş olup, değerlendirme için durum analizi yapılmıştır. Çalışma bulgularına göre pandemi sürecinde Türkiye’de navlun değeri sürekli düşüş gösterirken, ihracat (f.o.b) ve ithalat (c.i.f) değerleri sürekli artmıştır. Ancak ihracat (f.o.b) yükselişi, ithalat (c.i.f) değerleri karşısında yinede istenilen düzeyde değildir.
Effect of Covid-19 Pandemic on Sea Freight: The Case of Turkey
The world was endangered by Covid-19, which first surfaced in the Chinese province of Wuhan in December 2019 and was dubbed a pandemic by the World Health Organization. It caused significant economic losses globally and hurt the economies of the nations. With the partial or full closures implemented, the suspension of transportation at many points around the world and the prohibition of entry and exit to countries, global economic activities have almost come to a standstill. Along with negatively affecting human health, the outbreak has also had an impact on global trade. Factories were shut down as a result of the quarantine measures countries enacted to stop the pandemic from spreading, and foreign trade was severely hampered by the rigorous customs controls enforced. The deterioration in the supply-demand balance that emerged on a global scale caused both production and consumption to shrink. Imports and exports have ceased entirely, particularly as a result of supply chain problems. These negative effects have thrown off the world's supply chain. Undoubtedly, one industry where the Covid-19 pandemic process is having a negative impact is marine trade. Due largely to its economic nature, shipping activities in international trade are typically conducted by sea. Maritime transport is the cornerstone of international trade and the global economy. The effects of the epidemic on the maritime sector have been felt since the early days of the epidemic, as ships call at ports located in many different parts of the world along their routes. The Turkish maritime industry has also been deeply affected by this pandemic process. This study examines the effects of Covid-19, which became evident in Turkey in March 2020, on Turkey's maritime trade sector, was interpreted in the light of the CBRT balance of payments, freight and insurance, export (f.o.b) and import (c.i.f) data. These data were obtained from the CBRT EDDS database for the period 2010-2022, and a situation analysis was made for evaluation. According to the findings of the study, while the freight value decreased continuously in Turkey during the pandemic process, the export (f.o.b) and import (c.i.f) values increased continuously. However, the increase in exports (f.o.b) is still not at the desired level against import (c.i.f) values.
___
- Adıgüzel, M. (2020). Covid-19 Pandemisinin Türkiye Ekonomisine Etkilerinin Makroekonomik Analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37) Bahar (Özel Ek), 191-221.
- Akıncı, S. (1968). Deniz Ticaret Hukuku: Navlun Mukaveleleri. 89-90.
- Akten, N. (1995). Navlun Taşımacılık Kılavuzu . İstanbul: İstanbul Ticaret Odası, 123.
- Atamer, K.(2017). Deniz Ticareti Hukuku. Cilt I, 164-165.
- Atıcı, B. (2019). Türkiye’de Deniz Taşımacılığı Ve Ödemeler Dengesi Açısından Navlunun Değerlendirilmesi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
- Başer, S. Ö. (1997). Türk Deniz Ticaret Filosunun Makro Ekonomik Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 96-99.
- Budiyanto, E.H., Gurning, R.O.S, Pitan, T, Novalsyah, H., Yudha, D.,Mulyono,Akbari, D.,R., Ardarifa, D.A. and Fadhilah, M.A. (2020). The analysis of disruption management due to COVID-19 using business continuity management and house of risk on maritime operations. Research Square, 15.
- Chua, J. Y., Foo R., Tan K. H. and Yuen K. F. (2022). Maritime resilience during the COVID-19 pandemic: impacts and solutions. Continuity & Resilience Review 4(1) pp. 124-143, © Emerald Publishing Limited 2516-7502 DOI 10.1108/CRR09-2021-0031
- Ege, İ. (2020). The Impact of Coronavirus Disease (COVID-19) Pandemic On Cruise Industry: Case of Diamond Princess Cruise Ship. Mersin University Journal of Maritime Faculty , 3.
- Grzelakowski, A.S. (2022). The Covid 19 Pandemic – Challenges for Maritime Transport and Global Logistics Supply Chains, The International Journal on Marine Navigation and Safety of Sea Transportation 16(1), 71-77, DOI: 10.12716/1001.16.01.07
- Gün, S., ve Tutcu, A. (2021). Covid-19 Sürecinde Turizm Sektörü ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 4(6), 530-543.
- Günay, M. B.(2013). Hazırlık Çalışmaları Işığında Lahey/Visby Kuralları. Ankara, 32-33.
- IMEAK (2019). Sektör Raporu. İstanbul: IMEAK Yayını.
- İMEAK (2021). DTO İstatistikleri, s.124.
- İMEAK DTO (2022). Deniz Sektörü Raporu – 2021, https://www.denizticaretodasi.org.tr/media/SharedDocuments/sektorraporu/sektor_raporu_tr_2021.pdf, 102. (Erişim Tarihi: 11.11.2022)
- Kalaycı, İ (2014). Deniz Ticareti ve Küresel Mali Kriz: İpek Yolu’nda Türkiye İçin Yeni Stratejiler, Avrasya Etüdleri, 45( 1), s. 87 – 122.
- Kara,H. (2014). Rotterdam Kuralları’na Göre Taşıyanın Hasar veya Gecikmeden Kaynaklanan Zararlardan Sorumluluğu. Legal Yayıncılık, 11-18. Journal of Marine and Engineering Technology 2(2), 111-121, 2022 120
- Kaya, D. G. (2020). Koronavirüs Pandemisinin Küresel Ekonomideki İzleri: Kamu Finansman Dengesi, Ticaret Hacmi, Enflasyon, İşsizlik ve Ekonomik Büyüme , Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 221-23
- Notteboom, T.E. and Haralambides, H.E. (2020). Port management and governance in a post-COVID-19 era: quo vadis?. Maritime Economics & Logistics, 22, 332.
- Okay, M. S.(1968). Deniz Ticareti Hukuku II: Navlun Mukaveleleri. 153-154
- Sweeney, J. C.( Ekim 1991). UNCITRAL and the Hamburg Rules – The Risk Allocation Problem in Maritime Transport of Goods. Journal of Maritime Law and Commerce, 22(2), (Risk Allocation Problem), 515-516.
- Tekin S. M (2017). Navlun Sözleşmesinde Taşıyanın Sorumluluğu. On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 24.
- TCMB (2022), https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Odemeler+Dengesi+ve+Ilgili+Istatisti kler/Odemeler+Dengesi+Istatistikleri/, (Erişim Tarihi: 10.11.2022)
- TCMB (2022). https://evds2.tcmb.gov.tr/, Ödemeler Dengesi Ayrıntılı Sunum (6. El Kitabı) , (Erişim Tarihi: 13.11.2022)
- TOBB. (2017). Denizcilikte ‘lider denizci ülkeler’ arasına girmeliyiz. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği: https://www.tobb.org.tr/Sayfalar/Detay.php?rid= 22495&lst= Manset Listesi, (2017, 12 28).
- UNCTAD. (2018). Review Of Maritime Transport 2018 (UNCTAD hesaplamaları, Clarksons Research’in verileri derlemesi. Newyork-Geneva, 30.
- UNTICRAL, (2017). Working Group on International Shipping Legislation: (2017, 12 11) http://www.uncitral.org/uncitral/en/about_us.html,.
- Yıldırım, U. (2021). Covid-19 Pandemisinin Dış Ticaret Üzerine Etkisi: İstatiksel Bir Yaklaşım, Fiscaoeconomia, 5(1), 280- 295.
- Ünal N. (2017). Denizyolu taşımacılığının Türkiye ekonomisi üzerine etkileri: Ampirik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Ulaştırma ve Lojistik Yönetimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Yazır , D., Şahin B., Yip T. L.and Tseng P.H. (2020). Effects of COVID-19 on maritime industry: a review. Int Marit Health, 71(4), 253–264, 10.5603/IMH.2020.0044, www.intmarhealth.pl
- Xu Y., Li J.P, Chu, C.C and Dinca, G (2022). Impact of COVID-19 on transportation and logistics: a case of China, Economic Research, 35(1), 2386-2404