Selda ÖZTÜRK, Burak SEÇER, Sevil SUNGUR, Cansev AKKAN KÖKÇÜ, Erdoğan ÇİÇEK

Karagöl ve Çiniligöl (Bolkar Dağları, Niğde, Türkiye) Bentik Makroomurgasız Faunası

Bu çalışma, Bolkar Dağları'nda (Niğde) yüksek rakımlı göller olan Karagöl ve Çinili Göl’ün makrobentik omurgasız faunasını belirlemek amacıyla Haziran-Eylül 2018 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Toplanan makrobentik omurgasız örneklerin sistematik açıdan incelenmesi sonucunda; Karagöl’de 11 takımdan (Sphaeriida, Coleoptera, Diptera, Hygrophila, Hemiptera, Rhynchobdellida, Odonata, Haplotaksida, Lumbriculida, Trichoptera, Amphipoda) 14 familyaya ait 30 taksa ve Çiniligöl’de ise 7 takımdan (Sphaeriida, Coleoptera, Diptera, Hemiptera, Rhynchobdellida, Haplotaksida, Trichoptera) 7 familya ait 11 taksa belirlenmiştir. Tespit edilen taksonlardan Allogamus auricollis, Paranais frici ve Potamothrix hammoniensis dışındakiler bu lokaliteler için yeni kayıt niteliğindedir. Habitatlar arasındaki ilişkinin belirlenmesinde tür çeşitliliği, dominantlık ve populasyon yoğunluk indeksleri kullanılmıştır. Buna göre habitatlardaki tür çeşitliliğin ve tür zenginliğinin hesaplanmasında kullanılan Shannon-Wiener (H’), Simpson (S) ve Margalef (DMg) indeks sonuçlarına göre en yüksek çeşitlilik sırasıyla 3,07, 0,94 ve 5,54 değerleri ile Karagöl kıyı istasyonunda, habitatlardaki dominantlığın belirlenmesinde kullanılan Simpson dominantlık (SD) indeks sonuçlarına göre ise en yüksek değer 0,23 ile Çiniligöl dip istasyonunda belirlenmiştir. Populasyon yoğunluk ilişkisinde kullanılan Shannon (EH) ve Simpson (ES) indeks sonuçlarına göre ise sırasıyla en yüksek değer 0,87 ve 0,13 ile Karagöl dip, en düşük değer 0,72 ve 0,03 ile Karagöl kıyı olarak hesaplanmıştır. Taksonların dağılımlarına göre istasyonlar arasındaki benzerlikleri belirlemek için Ward’s ve Sorensen metoduna dayalı Cluster analizi uygulanmıştır. Buna göre, en yüksek benzerlik Karagöl kıyı ve Çiniligöl kıyı istasyonları arasında (0,35), en düşük benzerlik ise Karagöl’ün dip ve kıyı istasyonları arasında (0,15) gözlenmiştir.

Benthic Macroinvertebrate Fauna of Karagöl and Çiniligöl (Bolkar Mountains, Niğde, Turkey)

This study was carried out between June and September 2018 to identify the macrobenthic invertebrate fauna of Karagöl and Çiniligöl which are high altitude lakes in Bolkar Mountains (Niğde). As a result of the systematic examination of the collected benthic samples; macrobenthic fauna of Karagöl consist of 30 taxa belonging to 14 families out of 11 orders (Sphaeriida, Coleoptera, Diptera, Hygrophila, Hemiptera, Rhynchobdellida, Odonata, Haplotaksida, Lumbriculida, Trichoptera, Amphipoda) and macrobenthic invertebrate fauna of Çiniligöl composed of 11 taxa belonging to 7 families out of 7 orders (Sphaeriida, Coleoptera, Diptera, Hemiptera, Rhynchobdellida, Haplotaksida, Trichoptera). Except for Allogamus auricollis, Paranais frici and Potamothrix hammoniensis species among the determined taxa, others are new records for these localities. Determining the relationship between diversity of habitats, dominance and population density index was used. According to the results of the Shannon- Wiener (H'), Simpson (S) and Margalef (DMg) indexes used in the calculation of the species diversity and species richness in habitats, the highest diversity is the Karagöl coast station with values of 3.07, 0.94 and 5.54, respectively. According to the dominance (SD) index results, the highest value was determined as Çiniligöl bottom station with 0.23. According to the results of the Shannon (EH) and Simpson (ES) indexes used in the population density relationship, the highest value was calculated as Karagöl bottom with 0.87 and 0.13, and the lowest value as 0.72 and 0.03, respectively. Cluster analysis based on the Sorensen and Ward’s analysis method was applied to show the similarities of the taxa and their distribution in the stations. Accordingly, the highest similarity was observed between the Karagöl coast and Çiniligöl coast stations (0.35), the lowest between the bottom and coast stations of Karagöl (0.15).

PDF

___

Akbaba G, Boyacı YÖ. 2015. Işıklı Gölü (Denizli) makrobentik faunasının mevsimsel değişimi. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi. 11(2):8-19. doi: 10.22392/egirdir.246332
Askew RR. 1988. The dragonflies of Europea. Colchester, England: Harley Books 291 s.
Balık S, Ustaoğlu MR, Özbek M. 2003. Toros Dağları (Güney Anadolu) üzerindeki bazı göllerin mollusca faunası. Ege Üniv Su Ürünleri Derg. 20(3-4):351-355.
Balvay G. 1977. Determination des larves de Chaborus (Diptera, Chaoboridae) Rencontrees en France. Ann Hydrobiol. 8(1):27-32.
Bilgin FH. 1980. Batı Anadolu’nun bazı önemli tatlı sularından toplanan mollusca türlerinin sistematiği ve dağılışı. Diyarbakır Üniv. Tıp Fak Derg. 8(2):1-64.
Bouchar RW. 2004. Guide to aquatic macroinvertebrates of the Upper Midwest. Minnesota, the USA: University of Minnesota Water Resource Center 208 s.
Brinkhurst RO. 1969. The fauna of pollution. In: Anderson DV, editor. The Great Lakes as an Environment. Toronto: University of Toronto Press. s. 97-115.
Brinkhurst RO, Jamieson BGM. 1971. Aquatic Oligochaeta of the World. Toronto: University of Toronto Press 860 s.
Çiner A. 2003. Türkiye'nin güncel buzulları ve geç kuvaterner buzul çökelleri. Türkiye Jeoloji Bülteni. 46(1):55-78.
Davies RW. 1991. Annelida: leeches, polychaetes and acanthobdellids. In: Thorp JH, Covich AP, editors. Ecology and Classification of North American Freshwater Invertabrates. New York: Academic Press. s. 437-479.
Demirsoy A. 1982. Türkiye faunası (Odonata). Ankara: Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Yayınları 154 s.
Dügel M, Kazancı N. 2004. Assessment of water quality of the büyük menderes river (Turkey) by using ordination and classification of macrovertabrates and environmental variables. J Freshw Ecol. 19(4): 605-612. doi: 10.1080/02705060.2004.9664741
Elliot JM, Mann KH. 1979. A key to British freshwater leeches, with notes on their life cycles and ecology. London: Freshwater Biological Association Scientific Publication 72 s.
Epler JH. 1996. Identification manuel fort he water beetles of Florida. Tallahassee, Florida: Florida Department of Environmental Protection 257 s.
Geldiay R, Tareen IU. 1972. Bottom fauna of Gölcük lake, 1. Population Study of Chironomids, Chaoborus and Oligochaeta. İzmir: Ege University. Rapor No: 137.
Jansson A. 1986. The Corixidae (Heteroptera) of Europe and some adjacent regions. Helsinki, Finland: Entomological Society of Finland 94 s.
Karaman GS, Pinkster S. 1987. Freshwater Gammarus species from Europe, North Africa and Adjacent regions of Asia (Crustacea-Amphipoda). Part III Gammarus balcanicus- group and related species. Bijdragen Tot de Dierkunde. 57(2):207-260.
Kathman RD, Brinkhurst RO. 1998. Guide to the freshwater Oligochaetes of North America. Tennessee, USA: Aquatic Resources Center 264 s.
Kazancı N, Girgin S, Dügel, M, Oguzkurt D. 1997. Akarsuların çevre kalitesi yönünden değerlendirilmesinde ve izlenmesinde biyotik indeks yöntemi. Ankara: İmaj Yayıncılık 100 s.
Kazancı N, Dügel M, Girgin S. 2008. Determination of indicator genera of benthic macroinvertebrate communities in running waters in western Turkey. Review of Hydrobiology. 1(1):1-16.
Kellogg LL. 1994. Monitor's guide to aquatic macroinvertebrates. The USA: Izaak Malton League of America 60 s.
Kırkağaç M, Köksal G. 2004. Akarsularda bentik makroomurgasızların su kirliliğine karşı tepkilerinin belirlenmesi: biyotik ve çeşitlilik indekslerin kullanımı. Türk Sucul Yaşam Dergisi. 2(3):345-353.
Mani MS. 1968. Ecology and biogeography of high altitude insects. Dordrecht: Springer 527 s.
Margalef R. 1958. Temporal succession and spatial heterogeneity in phytoplankton. In: Buzzati-Traverso AA, editor. Perspectives in Marine Biology. Berkeley: University California Press. s. 323-349.
Milbrink G. 1980. Oligochaete communities in pollution biology: The European situation with special reference to lakes in Scandinavia. In: Brinkhurst RO, Cook DG, editors. Aquatic Oligochaeta Biology. New York: Plenum Press. s. 433-455.
Negiz MG. 2013. Gölhisar (Burdur) yöresinde odunsu tür çeşitliliği ile yetişme ortamı özellikleri arasındaki ilişkiler [Doktora Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi. 187 s.
Nilsson AN, Holmen M. 1995. The aquatic Adephaga (Coleoptera) of Fennoscandia and Denmark. II Dytiscidae. In: Brill EJ, editor. Fauna Entomologica Scandinavica. Leiden, the Netherlands: Brill. s. 1-192.
Nilsson AN. 1996. Aquatic Insects of North Europe: A Taxonomic Handbook. Stenstrup, Denmark: Apollo Books 172 s.
Odum EP, Barrett GW. 2008. Ekolojinin temel ilkeleri. Ankara: Palme Yayıncılık 624 s.
Olosutean H, Illie DM. 2013. Gerris lacustris (Linaeus 1758) and Gerris costae (Herrich-Schäffer 1850) Species - Habitat Relations on Mountainous Tributaries of Vişeu River (Maramureş, Romania). Transylv Rev Syst and Ecol Res. 15(1):11-18. doi: 10.2478/trser-2013-0002
Özkan N. 1991. Edirne Bölgesi Chironomidae (Diptera) limnofaunasının tespiti ve taksonomik incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi. 80 s.
Rieradevall M, Bonada N, Prat N. 1999. Substrate and depth preferences of macroinvertebrates along a transect in a Pyrenean high mountain lake (Lake Redó, NE Spain). Limnetica. 17:127-134.
Shannon CE, Weaver W. 1949. The Mathematical Theory of Communication. Urbana: University of Illinois Press. 117 s.
Simpson EH. 1949. Measurement of diversity. Nature. 163:688.
Stribling JM, Cornwell JC, Currin C. 1988. Variability of stable sulfur isotopic ratios in Spartina alterniflora. Mar Ecol Prog Ser. 166:73-81.
Southwood TRE, Leston D. 1959. Pondskaters and allied bugs. In: Southwood TRE, Leston D, editors. Land and water bugs of the British Isles. London, UK: Frederick Warne Publishers Ltd. s. 347-359.
Sözen M, Yiğit S. 1999. Akşehir (Konya) Gölü bentik faunası ve bazı limnolojik özellikleri. Turk J Zool. 23(3):829-847.
Şahin Y. 1984. Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgeleri akarsu ve göllerindeki Chironomidae (Diptera) larvalarının teşhisi ve dağılışları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi 145 s.
Şahin Y. 1991. Türkiye Chironomidae potamofaunası. Eskişehir: Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Temel Bilimler Araştırma Grubu 88 s.
Şimşek B. 2015. Sır Baraj Gölü (Kahramanmaraş) makroinvertebrat faunası [Master's Thesis]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi. 12 s.
Tanyolaç J. 2009. Limnoloji-tatlı su bilimi 5. Baskı. Ankara: Hatipoğlu Yayınevi 294 s.
Taşdemir A. 2003. Göller Bölgesi iç sularının Chironomidae ve Chaoboridae (Diptera) faunasının taksonomik ve ekolojik yönden incelenmesi [Doktora Tezi]. Ege Üniversitesi.162 s.
Taşdemir A, Yıldız S, Topkara E, Özbe M, Ustaoğlu MR, Balık S. 2004. Yayla Gölü’nün (Buldan-Denizli) bentik faunası. Türk Sucul Yaşam Dergisi. 2(3): 182-190.
Taşdemir A, Ustaoğlu MR, Balık S. 2011. Contribution to the knowledge on the distribution of Chironomidae and Chaoboridae (Diptera: Insecta) species of lakes on Taurus mountain range (Turkey). J Entomol Res Soc. 13(2):15-25.
Taşdemir A, Ustaoğlu MR. 2016. Denizli’deki dağ göllerinin Chironomidae ve Chaoboridae (Diptera-Insecta) faunası üzerine gözlemler. Ege J Fish Aqua Sci.33(3):279-284. doi: 10.12714/egejfas.2016.33.3.13
Tátosová J, Stuchlík E. 2006. Seasonal dynamics of chironomids in the profundal zone of a mountain lake (L’adové pleso, the Tatra Mountains, Slovakia). Biologia. Bratislava, 61(Suppl.18):203-212. doi: 10.2478/s11756-006-0132-7
Timm T. 1999. A Guide to the Estonian Annelida. Tartu: Estonian Academy Publishers 208 s.
Toksöz A, Ustaoğlu MR. 2005. Gölcük Gölü’nün (Bozdağ, Ödemiş) profundal makrobentik faunası üzerine araştırmalar. Ege Üniv Su Ürünleri Derg. 22(1-2):173-175.
Topkara ET, Taşdemir A, Yıldız S, Ustaoğlu MR, Balık S. 2009. Toros dağ silsilesi üzerindeki bazı göllerin sucul böcek (insecta) faunasına katkılar. Journal of FisheriesSciences.com.3(1):10-17. doi: 10.3153/jfscom.2009003
Topkara ET, Jäch M, Kasapoğlu A. 2011. Ochthebius ustaoglui sp. nov. (Coleoptera: Hydraenidae), a new species of the O. metallescens group from Turkey. Zootaxa.2913:59-62. doi: 10.11646/zootaxa.2913.1.6
Tully O, McCarthy TK, Donnell DO. 2004. The ecology of Corixidae (Hemiptera: Heteroptera) in the corrib catchment, Ireland. Hydrobiologia. 210(3):161-169. doi: 10.1007/BF00034674
Ustaoğlu MR. 1980. Karagöl’ün (Yamanlar-İzmir) bentik faunası (Oligochaeta, Chaoboridae, Chironomidae) üzerinde araştırmalar. Paper presented at: TÜBİTAK VII. Bilim Kongresi (Biyoloji Seksiyonu); Aydın, Turkey.
Ustaoğlu MR, Balık S, Özbek M. 2004. Contributions to the knowledge of Malacostraca (Crustacea) fauna of the Taurus Mountains district (Southern Anatolia). Turk. J Zool. 28(1): 91-94.
Ustaoğlu MR, Balık S, Sarı HM, Mis DÖ, Aygen C, Özbek M, İlhan A, Taşdemir A, Yıldız S, Topkara ET. 2008. Uludağ (Bursa)’daki buzul gölleri ve akarsularında faunal bir çalışma. Ege J Fish Aqua Sci. 25(4): 295-299.
Wetzel RG. 2001. Limnology, Lake and River Ecosystems, Third Edition. San Diego, California, USA: Academic Press 1006 s.
Wiggins GB, Mackay RJ. 1978. Some relationships between systematics and trophic ecology in Neartic aquatic insects, with special reference to Trichoptera. Ecological Society of America. 59(6):1211-1220. doi: 10.2307/1938234
Yıldız S. 2003. Göller Bölgesi iç sularının Oligochaeta (Annelidae) faunasının taksonomik ve ekolojik yönden incelenmesi [Doktora Tezi]. Ege Üniversitesi. 216 s.
Yıldız S, Taşdemir A, Özbek M, Balık S, Ustaoğlu MR. 2005. Macrobenthic invertebrate fauna of lake Eğrigöl (Gündoğmuş - Antalya). Turk J Zool. 29(3):275-282.
Yıldız S, Ustaoğlu MR, Balık S. 2007. Contributions to the knowledge of the Oligochaeta (Annelida) fauna of some lakes in the Taurus Mountain range (Turkey). Turk J Zool. 31(3): 249-254.
YSKYY 2016. Yüzeysel su kalitesi yönetimi yönetmeliği. Orman ve Su İşleri Bakanlığından: Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik; [Erişim Tarihi: 10 Ağustos 2016]. Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/08/20160810-9.htm