Kudüs'ün Şahitliği

Kadim ve kutsal bir şehir olan Kudüs, kurulduğundan günümüze kadar birçok medeniyete kucak açmış ve birçok medeniyeti etkilemiştir. Birçok devletin hükümdar ve komutanı onu ele geçirmeye çalışmış ya da ele geçirmiştir. Bunlardan başlıcaları: Mısırlılar, Babiller, Sasaniler, Romalılar, Müslümanlar, Haçlılar ve son olarak Siyonist Yahudilerdir. Bunlardan kimisi kutsal şehri yakıp yıkarken ve ahalisini katlederken, kimisi ise onun kutsiyetine saygı gösterip barış yurdu olma özelliğini muhafaza etmiş ve ahalisine merhamet göstermiştir. Başta Mescid-i Aksa’nın taşları olmak üzere Kudüs’ün her bir taşı bunların zihniyet farklılığına ve bu zihniyet farklılığının yansımalarına şahitlik etmiştir/etmektedir. Bu çalışmada Kudüs şehrinin kuruluşundan en son 1187 yılında Selahaddin Eyyubi tarafından fethine kadar ona hâkim olan ve hâkim olmak isteyenlerin tarihi karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır. Bu karşılaştırmada Haçlıların 1099 yılında Kudüs’ü istila etmeleri ile Selahaddin Eyyubi’nin 1187 yılında fethetmesi üzerine daha çok durulacaktır. Bu yapılırken hem batılı hem de doğulu kaynaklara müracaat edilecek. Onlar bir bakıma Kudüs’ün hem şahitliğine ışık tutacak hem de ona tercüman olacaktır. Bunun için de onlardan doğrudan alıntı yapmaktan kaçınılmayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kudüs, Beytülmakdis, Selahaddin Eyyubi, Zihniyet

The Testimony of al-Quds

Bayt al-Maqdis/ al-Quds, an ancient and holy city, has embraced many civilisations since its formation. The rulers and commanders of many states have tried to seize or have control over it. These include the Egyptians, Babylonians, Sassanid, Romans, Muslims, Crusaders and more recently, Zionist Jews. While many of them burned down the holy city to the ground and massacred its inhabitants, some have respected its holiness, preserved its features and showed mercy to its people. Each stone in al-Quds, especially those of al-Aqsa Mosque, has witnessed the differences in their approaches. The history of those who dominated the holy city from its establishment until the last conquest by Saladin in 1187 will be discussed comparatively in this study. The comparison will pay more emphasis to the Crusaders' invasion in 1099 and the liberation of Saladin in 1187 through direct quotations and the use of both western and eastern sources. In a way, they will give an eye-witness account to present Bayt al-Maqdis's testimony.

Keywords:

Bayt al-Maqdis, Jerusalem, Salah al-Din, Attitudes,

PDF

___

Carnotensis Fulcherius, (2009), Kudüs Seferi-Kutsal Toprakları Kurtarmak- (Gesta Francorum Jherusalem Peregrinantium), I. Baskı, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, Çeviren: İlcan Bihter Barlas, İstanbul

Ernoul, (2019), Haçlı Seferleri Tarihi Selahaddin Eyyubi ve Kudüs’ün Fethi, 2. Baskı, Kronik kitap Yay, Çeviren: Ahmet Deniz Altunbaş, İstanbul

Gül Muammer, (2001), Kudüs ve Tarih İçinde Aldığı İsimler, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:11, Sayı: 2; (Web. Fırat. Edu.tr)

Harman Ömer Faruk, (2002), TDV İslam Ansiklopedisi, Kudüs Maddesi, C. 26,

İbin Şeddat Kadı Bahaeddin, (2001), Siretü Selahaddin el-Eyyubi, I. Baskı, Darü’l-Kalemü’l-Arabiyye yayınları, Kitabın tahkikini yapan: Dr. Muhammed Hüsnü Mustafa, Halep

İbni Kalanisi, (2016), İbn Kalanisi Hayatı ve Eserleri “Zeylü tarihi Dımaşk” Tercemesi, Yüksek Lisans Tezi, Çeviren: Hasan Aydın, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Tarihi Anabilim Dalı Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı, İstanbul

İbnü’l-Esir, (1958), Al-Kamil Fittarih Tercümesi, Çevirmen: Dr. Abudulkerim Özaydın, Bahar Yayınları, İstanbul.

İbnü’l-Kesir, El-Bidaye-Ve’n-Nihaye, DarulKitap.Com

Jackson Malcolm Cameron Lyons&D.E.P, (2006), Selahaddin Kutsal Savaşın Politikaları, I. Baskı, Pınar Yayınları, Çeviren: Zehra Savan, İstanbul

Poole-Lane Stanley, (2012), Selahaddin, I. Baskı, Avesta Yay. Çeviren. Nice Damar, İstanbul

Montefıore Sımon Sebag, (2016), Kudüs Bir Şehrin Biyografisi (Jerusalem The Biography), I. Baskı, Pegasus Yayınları, Çeviren: Cem Demirkan, İstanbul

Mustafa Şakir, (2014), Selahaddin, 3. Baskı, Darü’l-Kalem, Dımeşk

Runciman Steven, (1990), A History of The Crusades, Cambridge University Press, New York, Sallahbi Ali Muhammed, (2006), Eyyubi Devleti Salah ad-Din Eyyubi ve Kudüs‘ün Yeniden Fetih, ilk Baskı, Ravza Yayınları, İstanbul.

Şeşen Ramazan, (2013), Kudüs Fatihi Salah ad-Din Eyyubi, Birinci Baskı, Yeditepe Yayınları, İstanbul.

Taberi, (1991), Milletler ve Hükümdarlar Tarihi, I. Baskı, Çeviren: Zeki Kadri Urgan-Ahmet Temir, İstanbul

Willermus Tyrensis, (2016), Haçlı Kroniği (Historia Rerum in Partibus Transmarinis Gestarum), I. Baskı, Ötüken Yayınları, Çeviren: Ergin Ayan, İstanbul