Özel Yetenekli Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Kavramına İlişkin Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Testi Yoluyla İncelenmesi
Özel yetenekli öğrenciler çağdaşlarından daha hızlı düşünebilen, daha hızlı karar verebilen, birden çok akademik alanda yüksek başarıya sahip olabilen bireylerdir. Hem Türkiye’nin hem de dünyamızın geleceği için büyük önem arz eden bu öğrencilerin, çevrelerini ve yaşadıkları dünyayı algılama şekillerinin ortaya çıkarılması önemlidir. Bu araştırmanın amacı, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından genel zihinsel yetenek alanında özel yetenekli olarak tanılanmış olan ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler kavramına ilişkin zihinsel, bilişsel yapılarını ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla araştırma da elde edilen veriler Kelime İlişkilendirme Testi aracılığıyla toplanmıştır. Kelime ilişkilendirme testi fen, sosyal, eğitim alanları başta olmak üzere birçok akademik alanda kullanılmaktadır. Öğrencilerin farklı kavramlar üzerine düşünceleri kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla başarılı bir şekilde elde edilebilmektedir. Araştırma tarama modeline göre yapılmış betimsel bir çalışmadır. 2021-2022 Eğitim Öğretim yılında yapılan araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’nin Akdeniz Bölgesi’ndeki büyük bir şehrinde bulunan bir bilim ve sanat merkezinde öğrenim gören 93 öğrenci oluşturmaktadır. Öğrencilerin sosyal bilgilerle ilişkilendirdikleri ilk üç kavram sırasıyla ders, tarih ve coğrafya olmuştur. Araştırma sonucunda özel yetenekli öğrencilerin arasında sosyal bilgiler kavramına ilişkin herhangi bir kavram yanılgısı bulunmamaktadır. Yapılmış olan araştırmalarda normal okullarda okuyan öğrencilerde kavram yanılgıları ortaya çıkmıştır. Ancak araştırmamız neticesinde özel yetenekli öğrencilerde sosyal bilgiler ile ilgili olarak herhangi bir kavram yanılgısı ortaya çıkmamıştır. Kavram yanılgılarının azalmasına katkı sağlaması açısından özel yetenekli öğrencilerin öğrenim gördüğü Bilim ve Sanat Merkezlerinin felsefi yapısının diğer okullar içinde uygulanabilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler:
kelime ilişkilendirme testi, özel yetenekli öğrenciler, sosyal bilgiler
Examination of the Cognitive Structures of Gifted Secondary School Students Regarding the Concept of Social Studies Using the Word Association Test
Gifted students are individuals who can think faster than their contemporaries, decide faster, and have high success in more than one academic field. It is important to reveal the way these students perceive their environment and the world they live in, which is of great importance for the future of both Turkey and the world. The aim of this research is to reveal the mental and cognitive structures of the secondary school students, who were identified as gifted in the field of general mental ability by the Ministry of National Education, regarding the concept of social studies. For this purpose, the data obtained in the research were collected through the Word Association Test. The word association test is used in many academic fields, especially in the fields of science, social and education. Students' thoughts on different concepts can be obtained successfully through word association test. The research is a descriptive study made according to the survey model. The study group of the research conducted in the 2021-2022 academic year consists of 93 students studying in a science and art center in a big city in the Mediterranean Region of Turkey. The first three concepts that students associated with social studies were course, history and geography, respectively. As a result of the research, there is no misconception about the concept of social studies among gifted students. In the studies that have been done, misconceptions have emerged in the students studying in normal schools. However, as a result of our research, no misconceptions about social studies have emerged in gifted students. In order to contribute to the reduction of misconceptions, it is suggested that the philosophical structure of the Science and Art Centers, where gifted students are educated, can be applied in other schools.
Keywords:
Word association test, gifted students, social studies,
___
- Akhan, N. E. ve Altaş, S. (2021). Bilim ve sanat merkezine devam eden ortaokul öğrencileri ve MEB ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi algıları. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 23-39.
- Aktepe, V., Cepheci, E., Irmak, S. ve Palaz, Ş. (2017). Hayat bilgisi dersinde kavram öğretimi ve kavram öğretiminde kullanılabilecek teknikler üzerine kuramsal bir çalışma. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 3(1), 33-50.
- Aydemir, A. (2014). Ortaokul 7. Sınıf Öğrencilerinin Beşerî Coğrafya Kavramlarına İlişkin Algılarının Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı. Ankara.
- Atabek-Yiğit, E. ve Balkan-Kıyıcı, F. (2019). Öğretmen adaylarının öğretmen algısı. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 20-39.
- Atalay, Z. Ö. (2014). Üstün zekalı ve yetenekli bireyler için farklılaştırılmış sosyal bilgiler dersinde uygulanabilecek öğretim stratejileri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 339-358.
- Ateş, H. (2020). Sosyal bilgiler öğretiminde üstün yetenekli çocuklar için zenginleştirilmiş program önerisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Bahar, M., Johnstone, A. H. ve Sutcliffe, F. G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33(3), 134-141. http://dx.doi.org/10.1080/00219266.1999.9655653 Bahar, M. ve Özatlı, N. S. (2003). Kelime İletişim Test Yöntemi ile Lise 1. Sınıf Öğrencilerinin Canlıların Temel Bileşenleri Konusundaki Bilişsel Yapılarının Araştırılması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5, 1.
- Çaycı, B., Demir, M. K., Başaran, M. ve Demir, M. (2007). Sosyal bilgiler dersinde iş birliğine dayalı öğrenme ile kavram öğretimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 619-630.
- Çelikten, Y. (2017). Üstün yetenekli çocuklar ve BİLSEM. Turkish Journal of Educational Studies, 4(3), 87-104.
- Çolak, R. (2010). Kavram haritalarının sosyal bilgiler eğitimi çerçevesinde tarihsel kavramların öğretiminde kullanılması: kavram haritası ile yapılan öğretim ile tutum, başarı ve kalıcılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Demirkaya, H., Köç, A. ve Ünal, O. (2020). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Osmanlı ve Fetih Kavramlarına İlişkin Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Testi Yoluyla Analizi. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 39 (2), 45-63. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/omuefd/issue/58553/747421
- Deveci, H., Köse, T. Ç. ve Bayır, Ö. G. (2014). Öğretmen adaylarının sosyal bilimler ve sosyal bilgiler kavramlarına ilişkin bilişsel yapıları: Kelime ilişkilendirme testi uygulaması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(16), 101-124.
- Ecevit, T. ve Şimşek, P. Ö. (2017). Öğretmenlerin fen kavram öğretimleri, kavram yanılgılarını saptama ve giderme çalışmalarının değerlendirilmesi. Elementary Education Online, 16(1), 129-150.
- Ercan, F., Taşdere, A. ve Ercan, N. (2010). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla bilişsel yapının ve kavramsal değişimin gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), 135-154.
- Kaya, N. G. (2013). Üstün yetenekli öğrencilerin eğitimi ve BİLSEM’ler. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 115-122. Kocabaşoğlu, B. & Şahin, E. (2021). Investigation of Gifted Students' Cognitive Structures on the concept of Innovation. Journal Of Turkish Science Education. 18(4), 649-673.
- Korkut, Ş. (2017). Üstün yetenekli öğrencilerin eğitiminde bütünleştirilmiş müfredat modeline göre farklılaştırılmış sosyal bilgiler öğretimi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
- Kostova, Z. and Radoynovska, B. (2008). Word association test for studying conceptual structures of teachers and students. Bulgarian Journal of Science and Education Policy (BJSEP), 2(2), 209-231.
- Memişoğlu, H. ve Tarhan, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kavram öğretimine ilişkin görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 6-20.
- Nacaroğlu, O. & Bozdağ, T. (2020). Özel yetenekli öğrencilerin çevre sorunlarına yönelik algılarının kelime ilişkilendirme testi kullanılarak incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(2), 385-409.
- Nacaroğlu, O. ve Karaaslan, G. (2020). Özel yetenekli öğrencilerin iklim değişikliğine yönelik bilişsel yapılarının incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 11(Ek), 1-13.
- Nacaroğlu, O. & Kızkapan, O. (2021). Gifted Students’ Beliefs about Knowledge and Learning. Journal of Science Learning. 4(3), 275-287.
- Özatlı, N. S. ve Bahar, M. (2010). Öğrencilerin boşaltım sistemi konusundaki bilişsel yapılarının yeni teknikler ile ortaya konması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(2), 9-26.
- Özkaral, C. & Bozyiğit, R. (2021). Ortaokul 8. Sınıf Öğrencilerinin Yeryüzü Şekillerine Yönelik Algılarının Kelime İlişkilendirme Testi (KİT) Aracılığıyla İncelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. Cilt 8, Sayı 2, s. 51-63.
- Öztürk, M. (2014). Coğrafya eğitiminde araştırma. (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Polat, G. (2013). 9. Sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme test tekniği ile tespiti. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(1), 97-120.
- Sandgren, O., Salameh, E., Nettelbladt, U., Dahlgren-Sandberg, A. & Andersson, K. (2021). Using a word association task to investigate semantic depth in swedish-speaking children with developmental language disorder. Logopedics Phoniatrics Vocology. 46(3), s. 134-140.
- Sikumbang, D., Rakhmawati, I. & Suwandi, T. (2019). Investigating the Cognitive Structure of Biology Preservice Teacher about Central Dogma of Molecular Biology Through Word Association Test. Journal of Physics: Conference Series (1155) 012047.
- Soylu, T. ve Memişoğlu, H. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kavram öğretimine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 5(4), 464-484.
- T.C. MEB Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. Tebliğler Dergisi. (2019). Cilt 82, Sayı:2747, s. 391-419.,
- Tokcan, H. & Yiter, E. (2017). 5. Sınıf Öğrencilerinin Doğal Afetlere İlişkin Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Testi (KİT) Aracılığıyla İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt 18, Sayı 1, s. 115-129.
- Uzun, A. (2006). Üstün veya özel yetenekli öğrencilerin sosyal bilgiler dersine ilişkin tutumları ile akademik başarıları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Ünal, F. ve Er, H. (2015). Özel yetenekli öğrencilerin sosyal bilgiler dersine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(1), 165-182.
- Ürek, H. and Dolu, G. (2020). A case study utilizing the cognitive structures of exceptionally talented students regarding chemical change via word association. Gıfted Education International, 36(1), 50-70.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (12. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
- Yücel, E. Ö., & Özkan, M. (2015). Determination of secondary school students’ cognitive structure, and misconception in ecological concepts through word association test. Educational Research and Reviews, 10(5), 660-674.
- ISSN: 2667-4513
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Hilmi DEMİRKAYA
Sayıdaki Diğer Makaleler
Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Mühendislik Tasarım Uygulamalarına Yönelik Görüşleri
Meryem MERAL, Sema ALTUN YALÇIN, Zehra ÇAKIR, Esila SAMUR
Sosyal Bilgiler ve Göçmen Öğrenciler: Meta-Sentez Çalışması
Türk Dili ve Edebiyatı Öğretiminde Yeni Eğitim Uygulaması: OGM-Materyal
Müzeyyen YILMAZ, Sümeyye SİNAN, Ziya İNCE
Yaratıcı Dramanın İlköğretim 4. Sınıf İnsan Hakları, Yurttaşlık Ve Demokrasi Dersinde Kullanılması