İnci Arıkan, Betül Yavuz, Deniz Yiğit, Ezgi Ece

Üniversite Öğrencilerinde Riskli Davranışlarla İlişkili faktörlerin İncenlenmesi: Bir Devlet Üniversitesi Örneği

Giriş-amaç: Kişisel, sosyal veya gelişimsel olarak istenmeyen sonuçlara neden olan ve bireyin yaşamını birçok alanda tehlikeye atan riskli davranışların anlaşılması ve bunların altında yatan faktörlerin ortaya çıkarılması önemlidir. Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinde görülen riskli davranışlar ve ilişkili faktörlerin incelenmesidir.Gereç -Yöntem: Araştırmanın örneklemini Dumlupınar Üniversitesinde öğrenim görmekte olan tabakalı örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen fakültelerin ilk ve son sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Mart-Haziran 2015 tarihinde yapılan kesitsel tipte olan çalışmaya 2261 öğrenci katılmıştır. Veri toplama aracı olarak sosyodemografik bilgiler formu ve Riskli Davranışlar Ölçeği Üniversite Formu (RDÖÜF) kullanılmıştır. Ölçeğin her bir alt boyut puanları ve etkili olan değişkenler t testi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Öğrencilerin %41.7’si (942) erkek, %58.3’ü (1319) kız, %57.1’i 1.sınıf, %42,9’u son sınıf öğrencisi idi. Erkek öğrencilerin ölçeğin tüm alanlarından aldığı puanların (İntihar eğilimi puanı dışında) kız öğrencilere göre daha yüksek olduğu bulundu. Sigara, alkol ve uyuşturucu madde kullanma ve antisosyal davranış puanı; son sınıfta okuyanlarda, geliri yüksek olanlarda, okuduğu bölümden memnun olmayanlarda, daha önceden geçirilmiş depresyon öyküsü, ailesi ile sorunu olanlarda ve obez olanlarda daha yüksek bulundu. Sağlıksız beslenme alışkanlıkları puanı; geliri yüksek olanlarda, önceden geçirilmiş depresyon öyküsü ve obez olmayanlarda daha yüksek bulundu. Sonuç: Çalışmamızda, gençlerde riskli davranışların erkeklerde yüksek olduğu ve çok farklı sosyodemografik faktörlerden etkilendiği görülmektedir. Bu çalışmadan elde edilecek verilerin, yapılacak sağlık eğitimleri için yol gösterici olacağını ümit etmekteyiz.

Anahtar Kelimeler:

Üniversite öğrencileri, riskli davranışlar, ilişkili faktörler

PDF

___

1. Silva DA, Petroski EL. The simultaneous presence of health risk behaviors in freshman college students in Brazil. J Community Health 2012;37(3):591-8.
2. Güler Ç, Akın A. Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Pekcan H, Adolesan Sağlığı. Hacettepe Üniversitesi Yayınları:Ankara; 2015.sf:523.
3. Keller S, Maddock JE, Hannöver W, Thyrian JR, Basle HD. Multiple health risk behaviors in German first year university students. Prev Med 2008;46(3):189-95.
4. Jung ME, Bray SR, Martin Ginis KA. Behavior change and the freshman 15: tracking physical activity and dietary patterns in 1st-year university women. J Am Coll Health 2008; 56(5): 523-30.
5. Kurtuncu M, Uzun M, Ayoğlu FN. Ergen Eğitim Programının Riskli Sağlık Davranışları ve Sağlık Algısına Etkisi. Yükseköğretim Bilim Dergisi 2015;5(2):187-195
6. Kipping RR, Smith M, Heron J, Hickman M, Campbell R.Multiple risk behaviour in adolescence and socio-economic status: findings from a UK birth cohort. Eur J Public Health 2015;25(1):44-9
7. van Nieuwenhuijzen M, Junger M, Velderman MK, et al. Clustering of health-compromising behavior and delinquency in adolescents and adults in the Dutch population. Prev Med 2009; 48(6):572-8.
8. TUİK. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi istatistikleri.2016. http://www.tuik.gov.tr/. (Erişim tarihi: 12.01.2017)
9. Gençtarım D. Riskli Davranışlar Ölçeği Üniversite Formu: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi 2014; 5 (1): 24-34.
10. http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/sayi57/uygun.htm Uygun S. Üniversite Gençliğinin Yabancılaşması. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi 2004; 57. Erişim tarihi: 17.06.2016
11. Kim DS, Kim HS. Early initiation of alcohol drinking, cigarette smoking, and sexual intercourse linked to suicidal ideation and attempts: findings from the 2006 Korean YouthRisk Behavior Survey. Yonsei Med J 2010;51(1):18-26
12. Caldwell CH, Rafferty J, Reischl TM, De Loney EH, Brooks CL. Enhancing parenting skills among nonresident African American fathers as a strategy for preventing youth risky behaviors. Am J Community Psychol 2010;45(1-2):17-35
13. Jacobs W, Goodson P, Barry AE, McLeroy KR. The Role of Gender in Adolescents' Social Networks and Alcohol, Tobacco, and Drug Use: A Systematic Review. J Sch Health 2016;86(5):322-33
14. Pacheco RL, Santos-Silva DA, Gordia AP, de Quadros TM, Petroski EL. Sociodemographic determinants of university students' lifestyles. Rev Salud Publica 2014; 16(3): 382-92.
15. Kamimura A, Ashby J, Tabler J, et al.The association between tobacco, alcohol, and drug use, stress, and depression among uninsured free clinic patients: U.S.-born English speakers, non-U.S.-born English speakers, and Spanish speakers. J Ethn Subst Abuse 2016; 29:1-15.
16. Ulukoca N, Gökgöz S, Karakoç A. Kırklareli Üniversitesi Öğrencileri Arasında Sigara, Alkol ve Madde Kullanım Sıklığı. Fırat Tıp Derg 2013; 18(4):230-34.
17. Turhan E, İnandı T, Özer Ö, Akoğlu S. Üniversite öğrencilerinde madde kullanımı, şiddet ve bazı psikolojik özellikler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 2011;9(1):33-44.
18. Görgün S, Tiryaki A, Topbaş M. Üniversite öğrencilerinde madde kullanma ve anne babaya bağlanma biçimleri. Anadolu Psikiyatri Derg 2010; 11:305-12.
19. Chen CY, Yeh HH, Huang N, Lin YC. Socioeconomic and clinical characteristics associated with repeat suicide attempts among young people. J Adolesc Health 2014;54(5):550-7.
20. Springer AE, Selwyn BJ, Kelder SH. A descriptive study of youth risk behavior in urban and rural secondary school students in El Salvador. BMC Int Health Hum Rights 2006;6:3.
21. Ceyhun AG, Ceyhun B. Lise ve üniversite öğrencilerinde intihar olasılığının değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri 2003;6(2): 217-24.
22. Adewuya AO, Ola BA, Coker OA, et al. Prevalence and associated factors for suicidal ideation in the Lagos State Mental Health Survey, Nigeria. BJPsych Open 2016;2(6):385-89.
23. Faria, Y. D. O., Gandolfi, L., & Moura, L. B. A. (2014). Prevalence of risk behaviors in young university students. Acta Paulista de Enfermagem 2014; 27(6): 591-95.
24. Korkmaz NH. Uludağ Üniversitesi öğrencilerinin spor yapma ve beslenme alışkanlıklarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2010;23(2):399-413.
25. Vançelik S, Önal SG, Güraksın A, Beyhun E. Üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi ve alışkanlıkları ile ilişkili faktörler. Kor Hek 2007; 6(4):242-48.
26. Boričić K, Simić S, Erić JM. Demographic and socio-economic factors associated with multiple health risk behaviours among adolescents in Serbia: a cross sectional study. BMC Public Health 2015;15:157. doi: 10.1186/s12889-015-1509-8.
27. Muscatello MR, Scimeca G, Pandolfo G, et al. Executive functions and basic symptoms in adolescent antisocial behavior: a cross-sectional study on an Italian sample of late-onset offenders. Compr Psychiatry 2014;55(3):631-8.
28. Ellenbogen S, Chamberland C. The Peer Relations of Dropouts. A Comparative Study of a Risk and Not At-Risk Youths. J Adolesc 1997; 20:355-67.
29. Lansford JE, Dodge KA, Pettit GS, Bates JE. Public Health Perspective on School Dropout and Adult Outcomes: A Prospective Study of Risk and Protective Factors From Age 5 to 27 Years. J Adolesc Health. 2016;58(6):652-8.