Rıza ÇITIL, Semra YAKIŞTIRAN BARUT, Mücahit EĞRİ, Yalçın ÖNDER

Devlet Hastanesine Başvuran Gebelerde Anemi Görülme Sıklığı ve Etkileyen Faktörler

Amaç: Bu çalışma hastaneye izlem için başvuran gebelerde anemi görülme sıklığı ile anemiyi etkileyen beslenme ve diğer risk faktörlerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki çalışmaya Devlet Hastanesine normal gebelik takibi için başvuran 311 gebe katılmıştır. Veriler gebelerin sosyo-demografik özellikleri, gebelik bilgileri ve beslenme alışkanlıklarının sorgulandığı bir anket formu kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Gebelerde anemiyi belirlemek için hastane laboratuar kayıtlarındaki rutin gebelik muayenesi sırasında yapılan hemoglobin (Hb) analiz değerleri kullanılmıştır. Hb değeri <11 g/dl “anemi” olarak kabul edilmiştir. İstatistiksel analizde Ki-kare testi kullanılmıştır.Bulgular: Gebelerin yaş ortalaması 25.7±5.2 yıl, %90’ı ev hanımı, %37.3’ü ilkokul mezunudur. Gebelerin ortalama gebelik haftası 27.8±11.2, ortalama gebelik sayısı 2.4±1.5, ortalama düşük sayısı 0.2±0.5 ve ortalama küretaj sayısı ise 0.1±0.4’dür. Gebelerin ortalama Hb değerleri 11.9±1.2 g/dl olup, anemi prevalansı %23.5 bulunmuştur. Gebelik dönemlerine göre anemi prevalansı ise birinci trimesterde %22.0, ikinci trimesterde %27.5, üçüncü trimesterde %22.4’tür. Gebelerin yaşı, mesleği, eğitim düzeyi, sosyal güvencesi, aile tipi, aylık gelir durumu, yerleşim yeri, evlilik süresi, son doğum şekli ve gebelikler arası geçen süreye göre anemi sıklığı arasında anlamlı fark yoktur (p>0.05). Benzer şekilde gebelik, düşük ve küretaj sayıları ile anemi sıklığı arasında anlamlı fark yoktur (p>0.05). Demir-multivitamin preparatını kullanmayanlarda (%32.9) kullananlara göre (%20.4), çayı koyu olarak içenlerde (%33.9) açık olarak içenlere göre (%17.2) anlamlı şekilde daha fazla anemi görüldüğü saptanmıştır (p<0.05).Sonuç: Hastaneye rutin gebelik muayenesi için başvuran her dört gebeden birinde anemi görülmekte olup, demir-multivitamin preparatının kullanılmaması ile çayın koyu tüketilmesi gebelerde görülen anemi ile ilişkilidir. Gebelikte sık görülen anemi erkenden tespit edilmeli, anemisi olan gebelere demir desteği verilmeli, tüm gebeler çayın koyu tüketilmemesi gibi anemiyi etkileyen beslenmeyle ilişkili faktörler konusunda diyetisyen, ebe ve hemşireler başta olmak üzere ilgili sağlık personeli tarafından bilgilendirilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Gebelik; anemi; beslenme; risk faktörleri

-

Aim: This study was performed to determine the prevalance of anemia and related nutrition and other risk factors in pregnant women who admitted to the hospital for prenatal care. Material and Methods: This descriptive and cross-sectional study to receive prenatal care to the hospital admitted 311 women participated. The data on socio-demographic characteristics of pregnant women, pregnancy information and dietary habits using a questionnaire that was collected using face to face interviews. To determine anemia in pregnant women in the hospital laboratory records made during routine pregnancy examination hemoglobin (Hb) values were used. Hb values of Results: The mean age of pregnants was 25.7±5.2 years. 90% of women were housewife and 37.3% were primary school graduates. Mean gestational age was 27.8 ± 11.2 weeks, mean number of pregnancy was 2.4 ± 1.5, mean number of abortion was 0.2 ± 0.5 and mean number of curettage was 0.1 ± 0.4. Mean hb values was 11.9±1.2 g/dl and anemia prevalance was 23.5%.According to the gestation period prevalence of anemia 22.0% in the first trimester, 27.5% in the second trimester, 22.4% in the third trimester. Maternal age, occupation, education level, social security, family type, income status, location, duration of marriage, the last birth type and duration between pregnancies were no significant difference between the prevalence of anemia compared (p>0.05). Similarly, pregnancy, abortion and curettage with the numbers there is no significant difference between the prevalance of anemia (p> 0.05). Not using iron-multivitamin preparations in pregnant women (32.9%) than those using (20.4%) were seen significantly more anemia, and anemia among pregnants who drank dark tea was more prevalent than pregnants who drank light tea and the difference was significant (33.9% vs 17.2%) (p

Keywords:

Pregnancy, anemia, nutrition risk factors,

PDF

___

Goonewardene M, Shehata M, Hamad A. Anemia in pregnancy. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol 2012; 26:3-24.
Levy A, Fraser D, Katz M, Mazor M, Sheiner E. Maternal anemia during pregnancy is an independent risk factor for low birthweight and preterm delivery. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2005; 122: 182-6.
Gebelerde demir destek programı uygulaması genelgesi 2007/6. Sayı: B100AÇS0120000 /010.06.01.122. T.C. Sağlık Bakanlığı.
WHO/CDC. Worldwide prevalence of anaemia 1993-2005. WHO Global Database on Anemia. Geneva: World Health Organization, 2008 (http://whqlibdoc.who.int/publications /2008/ 9789241596657_eng.pdf, Erişim Tarihi: 01.12.2012).
Api O, Bayer F, Akıl A, ve ark. İstanbul’da bir eğitim ve araştırma hastanesine başvuran gebelerde anemi prevalansını etkileyen etyolojik ve demografik faktörler. Perinatoloji Dergisi 2009;17(1): 28-33.
Tunç SY, Görük NY, Ceylan B, Tunç N. Kadın doğum polikliniğine başvuran kadınlarda gebelik ve demir eksikliği anemisi ilişkisi. Journal of Clinical and Experimental Investigations 2012; 3(1): 49-52.
Erdem Ö, Bucaktepe GE, Kara İH. Aile hekimliği polikliniğine başvuran kadınlarda demir eksikliği anemisi ve gestasyon öyküsü ilişkisi. Dicle Tıp Dergisi 2009;36:123-126.
Göker A, Yanıkerem E, Birge Ö. Manisa’da bir eğitim ve araştırma hastanesine başvuran gebelerde anemi prevalansının retrospektif incelemesi. STED 2012; 21(3):102-109.
Karaoğlu L, Pehlivan E, Eğri M, ve ark. The prevalence of nutritional anemia in pregnancy in an east Anatolian province, Turkey, BMC Public Health 2010; 10: 329.
Demir C, Kocaman CE, Dilek İ. Gebelikte serum ferritin düzeyleri. Balkan Medical Journal 2011;28:23-25.
Pirinçci E, Açık Y, Bostancı M, Eren S, Beritanlı H. Prevalence of anemia in pregnant women in Elazığ. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2001;15(3):449-54.
Kaya D, Akan N. Bir sağlık ocağı bölgesindeki gebelerde anemi görülme sıklığı ve etkileyen faktörler. Türkiye Klinikleri J Nurs Sci 2010;2(2):100-9.
Lowdermilk DL, Perry SE. Maternity and women’s health care. 2004. Mosby Inc. Philadelphia.
Güncel Obstetrik ve Jinekoloji Tanı ve Tedavi, Normal Gebelik ve Doğum Öncesi Bakım. Bölüm II, Alan H. De Cherney, Çeviri Editörü: Bülent Tıraş. Ankara, Güneş Tıp Kitabevi, 2010.
Cengiz L, Kahraman K, Sönmezer M. Gebelikte demir eksikliği anemisini saptamada maternal ferritin düzeyinin değeri. Klinik Bilimler ve Doktor 2003;9:624-9.
Morasso Mdel C, Molero J, Vinocur P, Acosta L, Paccussi N, Raselli S. Iron deficiency and anemia in pregnant women from Chaco, Argentina. Arch Latinoam Nutr; 2002;52:336-43.
Akça E, Acar S, Karaali Z, ve ark. Gebelerdeki aneminin Türkiye’de yöresel dağılımı. Haseki Tıp Bülteni 2009;47(1): 31-35.
Treffers PE. Teenage pregnancy, a worldwide problem. Ned Tijdschr Geneeskd 2003; 147(47):2320-5.
Polat A, Ozan TA, Açık Y, Güngör Y. Abdullahpaşa Eğitim ve Araştırma Sağlık Ocağı Bölgesinde yaşayan gebelerde anemi prevelansı ve gebelerin anemi konusundaki bilgi tutum ve davranışları. OMÜ Tıp Dergisi 2001;18(4): 249 – 257.
Sözeri C, Cevahir R, Şahin S, Semiz O. Gebelerin gebelik süreci ile ilgili bilgi ve davranışları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2006; 1: 93-104.
Nelson M, Poulter J. Impact of tea drinking on iron status in the UK: a review. J Hum Nutr Diet 2004; 17: 43-54.
Baig-Ansari N. Anemia prevalance and riskfactors in pregnant women in urban area of Pakistan, Food And Nutrition Bulletin 2008;29:132-139.
Ahmed F, Al-Sumaie MA. Risk factors associated with anemia and iron deficiency among Kuwaiti pregnant women. Int J Food Sci Nutr 2011;62:585-92.
Iron deficiency anaemia; Assessment, Prevention and Control; A guide for programme managers [http://whqlibdoc.who.int/hq/2001/WHO_NHD_01.3.pdf] Erişim Tarihi: 10 Nisan 2014
Taş Erdem E, Üstüner I, Özdemir H, Dikeç A, Avşar AF. Gebe kadınların beslenme durumunun değerlendirilmesi. Bidder Tıp Bilimleri Dergisi 2010; 2(1):7-12.
Mardones F, Duran E, Villarroel L, et al. Maternal anemia in Concepcion province, Chile: association with maternal nutritional status and fetal growth. Arch Latinoam Nutr 2008;58(2):132-8.