Ahlaki Duyarlılık Anketi (ADA): Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Uyarlaması

Amaç: Araştırma Ahlaki Duyarlılık Anketi’nin geçerliliği ve güvenilirliğini belirlemek amacı ile metodolojik tipte gerçekleştirilmiştir. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evrenini; İstanbul il sınırları içerisinde bulunan iki üniversite ve 10 kamu hastanesinin cerrahi, yoğun bakım ve reanimasyon, psikiyatri, onkoloji ve hematoloji birimlerinde çalışan hekim ve hemşireler oluşturdu. Örnekleme; araştırmaya katılmaya kabul eden toplam 180hekim ve hemşire alındı. Veriler “Bireysel Bilgi Formu” ve Kim Lutzen tarafından geliştirilmiş Ahlaki Duyarlılık Anketi (ADA) kullanılarak elde edildi. Ahlaki Duyarlılık Anketi toplam 30 madde ve 6 alt boyuttan (Otonomi, Yarar Sağlama, Bütüncül Yaklaşım, Çatışma, Uygulama, Oryantasyon) oluşmaktadır. Likert tipte bir ölçek olan Ahlaki Duyarlılık Anketi 1 puan (tamamen katılıyorum) ile 7 puan (hiç katılmıyorum) arasında derecelendirilmektedir. Bir puan yüksek duyarlılığı, 7 puan düşük duyarlılığı ifade etmektedir. Ölçeğin en düşük puanı 30, en yüksek puan ise 210’dur.Bulgular: Ahlaki Duyarlılık Anketinin (ADA) zamana göre değişmezliğini belirlemek amacıyla 90 hekim ve 90 hemşire den oluşan toplam 180 sağlık çalışanına 3 hafta ara ile iki kez uygulandı. Ahlaki Duyarlılık Anketinin (ADA) test-tekrar test korelasyon katsayısının 0.81-0.99 arasında, Cronbach alfa değerinin ise 0.82-0.84 olarak değiştiği bulunmuştur. “Ahlaki Duyarlılık Anketinin (ADA) madde toplam puan korelasyonu birinci uygulamada anketin geneline göre (r1) 0.08-0.61, anketin alt boyutlarına göre (r2) 0.04-0.57 arasında değiştiği ikinci uygulamada ise anketin geneline göre 0.09-0.61, alt boyutlara göre ise 0.01-0.55 arasında olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Sonuçlarımız hekim ve hemşireler de Ahlaki Duyarlılık Anketi’nin (ADA), geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ahlaki Duyarlılık Anketi, Etik Duyarlılık, Geçerlik

Moral Sensitivity Questionnaire (MSQ): Turkish Adaptation of the Validity and Reliability

Keywords:

Moral Sensitivity Questionnaire, Ethics Sensitivity, Validity,

PDF

___

1.Dinç L. Hemşirelik hizmetlerinde etik yükümlülükler. Hacettepe Tıp Dergisi 2009; 40:113-119.
2.Okuroğu G.K. Alpar Ş, Bahçecik N. Felsefe ve hemşirelik etiği. Kilikya Felsefe Dergisi 2014; (1) :53-61.
3.Babadağ K. Hemşirelik ve Değerler. Alter Yayıncılık. Ankara, 2010;31-41.
4.Yıldırım S.,Dülgerler Ş. Psikiyatride Etik ve Psikiyatri Hemşireliği Uygulamasına Yansıması. Türkiye Klinikleri J Med Ethics 2010;18(2):103-108.
5.Özer S. Kardiyoloji yoğun bakım hemşireliğinde etik. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2009;13(1):6-12.
6.Utlu N. Hastane ortamında hemşirelerin etik yaklaşımı ve etik ikilemler. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi 2016;8(29):17-32.
7.Kaya H, Işık B, Şenyuva E, Kaya N. Hemşirelik öğrencilerinin bireysel ve profesyonel değerleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2012; 15: 1.
8.Dinç L. Bakım kavramı ve ahlaki boyutu. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2010;74–82.
9.Velioğlu P.Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. Akademi Basın Yayıncılık: İstanbul:2012
10.Burkhardt MA, Nathaniel AK. Ethics issues in contemporary nursing. Johnson B.editors. Clinical Ethics and Nursing. 3rd ed. Canada: Thomson Delmar Learning. 2007.p.36- 40.
11.Elçigil A.,Bahar Z., Beşer A.,Mızrak B.,Bahçelioğlu D., Demirtaş D. ve ark. Hemşirelerin karşılaştıkları etik ikilemlerin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2011; 14: 2.
12.Cerit B. Hemşirelik etik ikilem testi’nin geçerlik-güvenirlik çalışması ve hemşirelerin etik karar verebilme düzeyi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2010; 47–67
13.Comrie R. An analysis of undergraduate and graduate student nurses’ moral sensitivity. Nursing Ethics. 2102;19(1) 116–127.
14.Goethals S., Gastmans C.,Casterle B.D.Nurses’ ethical reasoning and behaviour: A literature review. International Journal of Nursing Studies2010;47:5.
15.Fairchild RM. Practical ethical theory for nurses responding to complexity in care. Nursing Ethics. 2010; 17(3): 353– 62
16.LutzenK , Evertzon M , Nordin C. Moral sensıtıvıty ın psychıatrıc practıce.Nursing Ethics 1997;4 (6): 472 - 482 .
17.Lutzen K, Johansson A, Nardström G .Moral sensıtıvıty:some dıfferences between nurses and phycısıans. Nursing Ethics 2000; 7(6): 520-529.
18.Erefe İ. Veri toplama araçlarının niteliği. Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemleri. Odak Ofset: Ankara, 2002; s.169-187 .
19.Gözüm S., Aksayan S. guide for transcultural adaptation of the scale II: Psychometric characteristics and cross-cultural comparison. Journal of Researchand Development in Nursing 2003; (1)3-14.
20.Esin N. Veri toplama yöntem ve araçları&veri toplama araçlarının güvenirlik ve geçerliği. Erdoğan S., Nahcivan N.,Esin N.(Editörler) Hemşirelikte Araştırma Süreç, uygulama ve kritik.İstanbul:Nobel Tıp Kitapevi:2014. s.193-233
21.Büyüköztürk Ş. Veri Analizi El Kitabı. Pegem Yayıncılık: Ankara: 2006
22.Alpar R. Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinde Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik. Detay Yayıncılık: Ankara: 2010