TÜRKİYE’DE KARAYOLU ULAŞIMININ TARİHSEL GELİŞİMİ

Ulaşım, tarihin ilk dönemlerinden günümüze kadar olan süreçte insanların en önemli faaliyetlerinden biri olmuştur. Tekerleğin icadıyla başlayan ulaşım ve ulaştırma faaliyetleri günümüzde uçak ve hızlı trenlerin kullanıma girmesiyle zaman ve uzaklık kavramlarını en aza indirmiştir. Ulaşım, bölgeler ve ekonomik aktivitelerde önemli bağlantılar oluşturarak; insan ve dünyanın geri kalanı arasında iletişimi sağlar. Ulaştırma sektörü, ekonomik kaynakların değerlendirilmesi, diğer ülkeler ile bağlantının sağlanabilmesi, mal akışlarını düzenlemesi ve bu sürecin sürekliliğini sağlaması, ekonomik ve sosyal girdileri, yeni yerleşim sahalarının kurulması, mevcut yerleşim sahalarının gelişmesi ve diğer sektörlerle (sigorta, antrepo, gümrükleme, paketleme gibi) ilişkilerinden dolayı istihdam yaratması gibi nedenlerden dolayı ekonomik büyüme açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de karayolu ulaşımının tarihsel süreci ve uygulanan politikalar dönemler halinde ele alınmıştır. Ayrıca bu araştırmada Türkiye’de karayolu ulaşımının diğer ulaşım sistemleri ile olan ilişkisi ortaya konulmuştur. Çalışmada doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırmada Türkiye’de özellikle 1950’li yıllarda başlayan ve hala devam eden karayolu ulaşımı merkezli politikanın yeniden gözden geçirilerek alternatif ulaşım ağlarının ön plana alınması ve bu ulaşım türleri arasında mutlaka entegrasyonun sağlanması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ulaşım, Ulaşım Sistemleri, Türkiye’de Karayolu Ulaşımı

HISTORICAL DEVELOPMENT OF HIGHWAY TRANSPORTATION IN TURKEY

Transportation has been one of the most important activities of the human-being since the first eras of the history to the present. The transportation and transmission activities starting with the invention of the wheel have minimized the concepts of time and distance with the use of planes and fast-speed trains at present. The transportation sector is important for economic growth because it enables to put economic resources into good use, build connections with other countries, regulate the flow of goods and ensure the continuity of this process as well as enabling to establish new settlement areas and develop the existing ones and create employment opportunities due to the relationships with other sectors insurance, warehouse, clearance, packaging etc.). In the present study, the historical development of highway transportation and the policies implemented in this sector in Turkey are investigated in stages. Besides, the relationship between the highway transportation and other transportation systems in Turkey is handled. As a result, it has been concluded that it is necessary to revise the highway transportation-centred policy that was launched in Turkey around 1950 and is still implemented; take alternative transportation networks to the forefront and ensure an absolute integration among these transportation types.

Keywords:

Transportation, Transportation Systems, Highway Transportation in Turkey,

PDF

___

As, E. (2006) Cumhuriyet Döneminde Ulaşım Politikaları (1923-1960), Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi AİİT Enstitüsü, İzmir.
Avcı, S. (2005) Ulaşım Coğrafyası Açısından Türkiye’nin Ulaşım Politikaları ve Coğrafî Sonuçları, Ulusal Coğrafya Kongresi, Bildiriler Kitabı, s:87-96, 39-30 Eylül 2005, İstanbul.
Çetin, B., Barış, S. ve Saroğlu, S. (2011) ‘’Türkiye’de Karayollarının Gelişimine Tarihsel Bir Bakış’’, Çankırı Karatekin Üniversitesi iktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 123-150.
Doğanay, H. ve Çavuş, A. (2013) Türkiye Ekonomik Coğrafyası, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
Doğanay, H. ve Koca, H. (1998) ‘’Ulaşımın Yerleşmeye Etkilerine İki Tipik Örnek: Fevzipaşa ve Nurdağı Kasabaları’’, Türk Coğrafya Dergisi, 33, İstanbul.
Kapluhan, E. (2014) ‘’Ulaşım Coğrafyası Açısından Türkiye’de Karayolu Ulaşımının Tarihsel Gelişimi ve Mevcut Yapısı’’, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(33), 426-439.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (2012) Stratejik Plan 2012-2016, KGM Yayını, Ankara.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (2014) Dün, Bugün, Yarın, http://www.kgm.gov.tr/SiteCollectionImages/KGMimages/Gorseller/DundenBuguneKarayollari/tarihce.pdf, Erişim Tarihi: 24.09.2018.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (2016) Karayolu Ulaşım İstatistikleri, KGM Yayını, Ankara.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (2017) Stratejik Plan 2017-2021, KGM Yayını, Ankara.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (2017) Trafik Kazaları Özeti, KGM Yayını, Ankara.
Karluk, S.R. (2009) Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye Ekonomisinde Yapısal Dönüşüm, Beta Basım, İstanbul.
Kaya, S. (2008) ‘’Türkiye’de Ulaştırma Sektörünün Genel Görünümü ve Sorunları’’, AR-GE Bülten, Şubat, s: 31-38.
Koca, H., Özdemir, Ü. ve Şahin, İ.F. (2005) ‘’Ulaşım Coğrafyası Açısından Gülek Boğazı’’, Doğu Coğrafya Dergisi, 14, 7-30.
Kögmen, Z. (2014) Karayolu Taşımacılığının Diğer Taşımacılık Modlarıyla Karşılaştırılması ve Sağladığı Avantajlar, Ulaştırma ve Haberleşme Uzmanlığı Tezi, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Ankara.
Ökse, T. (2005) ‘’Kızılırmak ve Fırat Havzalarını Birbirine Bağlayan Eski Kervan Yolları’’ Bilig Dergisi, 34, 15-32.
Şahin, İ.F. (2013) Türkiye’de Karayolu Ulaşımı ve Geçitler, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
Şahin, İ.F. (2014) Türkiye’de Ulaşım ve Turizm, (içinde) Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği, Editörler: Hakkı Yazıcı ve Nusret Koca, Sayfa: 353-390, Ankara: Pegem Akademi.
Tıraş, M. (2002) ‘’Ulaşımın Yerleşmeye Etkisine Bir Örnek “Pozantı” ‘’, Türk Coğrafya Dergisi, 38, 121-131.
Tümertekin, E. ve Özgüç, N. (2007) Ekonomik Coğrafya: Küreselleşme ve Kalkınma, Çantay Kitabevi, İstanbul.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2018) Ulaştırma İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1051, Erişim Tarihi: 25.09.2018.