GÖKÇEADA’NIN (ÇANAKKALE) PALEOCOĞRAFYA ÖZELLİKLERİ VE JEOARKEOLOJİSİ

Ülkemizin, 285 km2 yüzölçümü ile en büyük adası olan Gökçeada (diğer adı ile İmroz), Ege denizinin kuzeydoğusunda, Çanakkale boğazının kuzeybatısında yer alır. Anadolu-Gelibolu şelfi üzerinde bulunan Gökçeada, Gelibolu yarımadasına 20 km uzaklıktadır. Büyük ekseni güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanan Gökçeada’nın en büyük akarsuyu Büyükdere’dir. Büyükdere vadisinin aşağı bölümündeki nispeten geniş vadi tabanında, kıyıdan 1,5 km kadar içeride yerleşim tarihi günümüzden 5000 yıl öncesine dayanan Yeni Bademli Höyüğü bulunur. Höyükte kazı çalışmaları 1996 yılında başlamıştır. Kazı projesinin paleocoğrafya ve jeoarkeoloji araştırmalarını sürdürmek üzere 1998-2002 yılları arasındaki beş yaz döneminde çalışmalarımız devam etmiş ve bu sürede Yeni Bademli Höyüğü çevresindeki alüvyal alanda 44 adet delgi sondajı yapılmıştır. Adanın GD’sundaki Tuz gölü çevresinde de 6 sondaj gerçekleştirilmiştir. Bu sondajlardan elde edilen veriler, yörenin genel jeomorfolojik bilgileriyle birlikte değerlendirilerek Büyükdere vadisi aşağı bölümünün paleocoğrafya özellikleri ile Yeni Bademli Höyüğünün jeoarkeolojik özellikleri belirlenmiştir. Aynı şekilde Tuz gölünün jeomorfolojisi aydınlatılmaya çalışılmıştır.

PALEOGEOGRAPHICAL CHARACTERISTICS AND GEOARCHAEOLOGY OF THE GÖKÇEADA (ÇANAKKALE)

Gökçeada is located on the north-east of the Aegean Sea, on the north-west of the Çanakkale strait. In the lower part of the valley of Büyükdere, which is the biggest stream of Gökçeada, there is Yeni Bademli mound which is a settlement of 5000 years ago. 44 core drillings in alluvial area around the mound and 6 drillings around the salt lake have carried out. Paleogeography and geoarchaeological evaluations were made as a result of the analysis of the drilling samples. According to these; it was understood that there was a deep valley in Pre-Holocene in the lower part of Büyükada, sea has entered into this area with the Holocene transgression and a ria type bay have been formed. It was determined that, this bay was started to be filled with alluvium as sea level rising stopped 6000 years ago. Yeni Bademli mound was at the end of a small ridge extending from east to west in the central part of the bay. In previous times, this area, which was a small peninsula, is now a small hill about 10 meters in relative height on flood plain. Also, it is understood that the salt lake was in a tectonic depression bounded by shallow coastal barriers