Sanatta Lilith miti

Babil’in kadim mitolojisinde güçlü ve kendinden korkulan dişi bir ruh ve Fırtına Tanrıçası olan ayrıca Yahudi mitolojisinde de kendine yer verilen Lilith, Mezopotamya’da daha önce kendisine saygı duyulan özellikleri ile birlikte ana tanrıçadan şeytani bir tanrıçaya doğru evrilen kötücül bir karaktere dönüşmüş olarak da bilinir. Mitolojik hikayelerin oluşumunda insanların kendi yaşantılarından ilişkiler kurmalarının etkisi oldukça önemli bir ayrıntıdır. Farklı kültürlerdeki farklı mit karakterleri özünde kendi toplumlarının kadın ve erkeğe öngördüğü roller ile ilişkili karakterlerle ilişkilendirilir. Dolayısıyla kadının toplumsal değişim sürecinde algılanışındaki değişimler, dönüşümler bağlamında sanatta da çeşitli yorumlar ile farklı Lilith izlenimleri yaratılmıştır. Günümüz sanatında da metaforik anlatımlarla ifadesini bulmuş ve bir başkaldırı simgesi olarak Lilith Miti hala güncelliğini korumaktadır. Çağdaş sanat içindeki özellikle eleştirel olan örnekler üzerinden üzerinden konunun ele alınış biçimlerinde farklı bir içerik yakalanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmanın amacı; farklı sanatçıların farklı zaman dilimlerinde Lilith karakterini nasıl ele aldıklarını, Lilith karakterininin süreç içerisindeki dönüşümünü son olarak çağdaş sanat sürecinde eleştirel bakış bağlamında inceleyerek sanat içerisinde Lilith Mitine ışık tutmaktır.
Anahtar Kelimeler:

Mit, Tanrıça, Lilith, Sanat, Resim

The Myth of Lilith in art

Lilith, who is a strong and fearful female spirit and Storm Goddess in the ancient mythology of Babylon, and also featured in Jewish mythology, leaves Mesopotamia as a malevolent character that evolves from a mother goddess to a demonic goddess with her revered features. The fact that people establish relationships from their own lives is an important detail in the formation of mythological stories. Different myth characters in different cultures are essentially characters related to the roles their societies envisage for men and women. Therefore, in the context of changes and transformations in the perception of women in the process of social change, various interpretations and different impressions of Lilith have been created in art. In today's art, it has found its expression with metaphors and as a symbol of rebellion, the Myth of Lilith still keeps up to date. In contemporary art, a different content has been tried to be captured through examples that are especially critical in the way the subject is handled. The aim of this study is to shed light on the Lilith Myth in art by examining how different artists handle the Lilith character in different time periods, especially in the context of a critical view in the contemporary art process.

___

  • ALTUNAY, Erhan. (2015). Paganizm-1. Hermes Yayınları.
  • ARSLAN, E. (2019). ‘Yunan Mitolojisinde Kadın İmgesi: Kutsal mı Lanetli mi?’ https://m.bianet.org/bianet/diger/205532-yunan-mitolojisinde-kadin-imgesi-kutsal-mi-lanetli-mi
  • BERKTAY, Fatmagül. Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın. (2019 7.baskı) Metis Yayınları.
  • ERAT, Azra. (2007). Mitoloji Sözlüğü. Remzi Kitapevi.
  • GOETHE, Johann Wolfgang von. (2011). Faust. (Çeviren. İclal Cankorel), Doğubatı Yayınları.
  • İNDİRKAŞ, Zühre. Mitolojiden Alegoriye. (2015), Tekne Yayınları.
  • JACOBSEN, Thorkild. (1976). The Treasures of Darkness. New Heaven, Conn., And London.
  • NYDLE, Rabbi Edward L. (2012). The Legend of Lilith. Rabbi Edward L. Nydle B’nai Avraham Po Box 556 Ottumwa, Iowa 52501 www.bnaiavraham.net
  • MENTEŞOĞLU CHATZOUDAS, Çiğdem. (2018). Kiki Smith’in Çalışmalarında Mitolojik Unsurlar, (idil, 2018, cilt / volume 7, sayı / issue 49).
  • MULLER, B. (2011). ‘Menschen noch nicht reif für Atomenergie: Künstler Anselm Kiefer im Interview’, Rheinische Post. http://www.rp-online.de/kultur/kunst/menschen-noch-nicht-reif-fuer-atomenergie-aid-1.2285505
  • PAGLIA, Camille. (2012). Cinsel Kimlikler- Nefertititi’den Emily Dickinson’a Sanat ve Dekadans. (Çeviren. Anahid Hazaryan, Fikriye Demirci), Epos Yayınları.
  • ZINGSEM, Vera. Lilith, (2007). (Çeviren. Devrim Doğan Yüzer), İlya İzmir Yayınevi.