Gamze TUTTU, Gökhan ABAY, Şinasi YILDIRIMLI

21325

Tosya (Kastamonu) İlçesinin Endemik ve Nadir Bitkileri

Bu çalışmada, Tosya ilçesinde yayılış gösteren endemik ve nadir bitkilerin fitocoğrafik bölgeleri ve tehlike kategorileri tespit edilmiştir. Araştırma alanı Kastamonu ilinin güneydoğusunda, Davis’in kareleme sistemine göre A4-A5 karelerinde, İran-Turan ve Avrupa-Sibirya fitocoğrafik bölgelerinin geçiş kuşağında yer almaktadır. Araştırma alanında 2014-2016 yıllarında farklı vejetasyon periyotlarında yapılan arazi çalışmaları ile 1058 adet bitki örneği toplanmış, teşhis çalışmaları sonucunda 97 familyaya ait 409 cins ve bu cinslere ait toplam 816 takson belirlenmiştir. Bu taksonlardan 48’i kültür bitkisidir. Alandaki endemik takson sayısı 79 olup endemizm oranı % 10,29’dur. Araştırma alanında 2 nadir takson bulunmaktadır. En fazla endemik takson içeren familyalar sırasıyla Fabaceae (10 takson), Boraginaceae (9 takson) ve Brassicaceae (8 takson) familyalarıdır. En fazla endemik takson içeren cinsler ise Astragalus (8 takson), Onosma (5 takson) ve Verbascum (4 takson) cinsleridir. Endemik taksonların fitocoğrafik bölgelere göre dağılımı ise şöyledir: İran-Turan 35 takson (% 44,30), Öksin 9 takson (% 11,40), Avrupa-Sibirya 4 takson (% 5,06), Doğu Akdeniz 4 takson (% 5,06) ve çok bölgeli veya fitocoğrafik bölgesi bilinmeyenler 27 takson (% 34,18)'dur. IUCN tehlike kategorilerine göre endemik taksonlardan 1’i CR (Çok tehlikede), 4’ü EN (Tehlikede), 3’ü VU (Zarar görebilir),  3’ü LR (cd) (Koruma önlemi gerektiren), 10’u LR (nt) (Tehdit altına girebilir), 52’si LR (lc) (Az endişe verici), 1’i DD (Veri yetersiz) ve 5’i NE (Değerlendirilemeyen) kategorisindedir. Nadir taksonların her ikisi de VU kategorisinde yer almaktadır.
Anahtar Kelimeler:

Endemik, flora, nadir bitki, tehlike kategorileri, Tosya, Türkiye

Endemic and Rare Plants of Tosya District (Kastamonu)

In this study, phytogeographic regions and threat categories of endemic and rare plants growing in Tosya district are determined. Tosya placed in southeast of the Kastamonu province, it is located in the transition region between Irano-Turanian and Euro-Siberian phytogeographical regions. It is situated in A4-A5 squares according to the Davis' grid system. In the research area, 1058 plant specimens were collected from different vegetation periods between 2014-2016. After the identification, 816 taxa belonging to 409 genera and 97 families have been determined. 48 of these taxa are cultivated plants. The number of endemic taxa is 79 and endemism ratio is 10.29%. There are 2 rare taxa in the research area. Within the endemic flora, the largest families are Fabaceae (10 taxa), Boraginaceae (9 taxa) and Brassicaceae (8 taxa) in terms of the number of taxa included. The largest genera are Astragalus (8 taxa), Onosma (5 taxa) and Verbascum (4 taxa), by the highest number of endemic taxa. The distribution of phytogeographic elements of the endemic flora is Irano-Turanian 35 (44.30%), Euxine 9 (11.40%), Euro-Siberian 4 (5.06%), E. Mediterranean 4 (5.06%) and multiregional or unknown phytogeographic elements 27 (34.18%). IUCN threat categories of endemic taxa's as follows: 1 CR (Critically endangered), 4 EN (Endangered), 3 VU (Vulnerable), 3 LR (cd) (Conservation dependent), 10 LR (nt) (Near threatened), 52 LR (lc) (Least concern), 1 DD (Data deficient) and 5 NE (Not evaluated). Both rare taxa are in the VU category.
Keywords:

Endemic, flora, rare plant, threat categories, Tosya, Turkey,

PDF

___

  • Akkemik, Ü., (ed.), (2014a). Türkiye’nin doğal-egzotik ağaç ve çalıları I. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 736 s.
  • Akkemik, Ü., (ed.), (2014b). Türkiye’nin doğal-egzotik ağaç ve çalıları II. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 680 s.
  • Ataşlar, E., Uysal, Ö., (2009). Boğazköy-Alacahöyük (Çorum-Türkiye) Milli Parkı fulorası. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 16 (2), 129-145.
  • Atik, A.D., Öztekin, M., Erkoç, F., (2010). Biyoçeşitlilik ve Türkiye’deki endemik bitkilere örnekler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (1), 219-240.
  • Avcı, M. & Zielinski, J., (1997). Salix myrsinifolia Salisb. (Salicaceae) - A new species for the flora of Turkey. The Karaca Arboretum Magazine, 4 (2), 49-54.
  • Cansaran, A. & Aydoğdu, M., (1998). Flora of the area between Amasya Castle and the villages of Vermiş and Yuvacık. Tr. J. of Botany, 22 (4), 269-283.
  • Cansaran, A., (2002). The flora of Eğerli Mountain (Amasya-Turkey). Tr. J. of Botany, 26 (6), 453-475.
  • Davis, P. H., (1965-1985). Flora of Turkey and East Aegean Islands, vol. 1-9. Edinburg University Press, Edinburgh.
  • Davis, P. H., Mill, R.R., Tan, K., (1988). Flora of Turkey and East Aegean Islands vol. 10 (suppl. 1). Edinburg University Press, Edinburgh.
  • Dölarslan, M., Gül, E., (2015). Yapraklı - Büyükyayla (Çankırı)’nın vasküler bitkiler florası. Ormancılık Dergisi, 11 (2), 74-91.
  • Duran, A., Duman, H., (1996). Dumanlı Dağı (Çankırı) florası. Tr. J. of Botany, 20, 143-161.
  • Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z., Adıgüzel, N., (2000). Türkiye bitkileri kırmızı kitabı (eğrelti ve tohumlu bitkiler). Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, Ankara, 246 s.
  • Erdoğan, N., Ketenoğlu, O., Bingöl, Ü., (2007). Kabalı dağı (Çerkeş-Çankırı) florası. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 14 (2), 63-82.
  • Erik, S., Tarıkahya, B., (2004). Türkiye florası üzerine. Kebikeç, 17, 139-163.
  • Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Başer, K.H.C., (2000). Flora of Turkey and East Aegean Islands vol. 11 (suppl. 2). Edinburgh University Press, Edinburgh.
  • Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç, M.T., (edlr.), (2012). Türkiye bitkileri listesi (damarlı bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul 1290 s.
  • İbret, B. Ü., (2003). Tarihi İpek Yolu üzerindeki bir Anadolu şehri: Tosya (kuruluşu ve gelişmesi). Marmara Coğrafya Dergisi, 8.
  • İbret, B. Ü., (2013). Tosya şehrinin fonksiyonel özellikleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 9, 49-88.
  • Karaburç, İ., (2006). Oyrak geçidi ve çevresi florası. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 75 s.
  • Kreutz, K.C.A.J. & Çolak, A.H., (2009). Orchids of Turkey. Rota Yayınları, İstanbul.
  • KUZKA, (2013). Tosya ilçe analizi. www.kuzka.gov.tr_16_JO1S04OV_ tosya_ilce_ analizi. pdf (Erişim Tarihi: 09.12.2013.)
  • Mutlu, H., (2006). Çankırı/Yapraklı ormanlarının vasküler bitkiler florası. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 208 s.
  • Özen, M. D., Özbek, M. U., Vural, M. (2013). Armutluçayır (Kastamonu) florası. Biodicon, 6 (1), 22-31.
  • Özbek, M. U., Vural, M., (2010). Kurtgirmez dağı ve Çatak kanyonu (Kastamonu) florası. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 17 (1), 75-112.
  • Özhatay, N., Byfıeld, A., Atay, S., (2005). Türkiye’nin önemli bitki alanları. WWF Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), İstanbul, 476 s.
  • Pehlivan, G., (2007). Ilgaz Dağı Milli Parkı florası. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 132 s.
  • Polatschek, A., (1994). Nomenklatorischer beitrag zur gattung Erysimum (Brassicaceae). Phyton 34 (2), 189-202.
  • Sağıroğlu, M., Duman, H., (2004). Karlık tepesi ve çevresinin (Çankırı) florası. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 11 (2), 95-122.
  • T.C. Tosya Kaymakamlığı, (2013). Brifing. www.tosya.gov.tr (Erişim: 06.01.2014).
  • Tuttu, G., Akkemik, Ü., (2017). Çankırı-Korubaşı tepe ve civarındaki jipsli alanların florası. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 24 (1), 45-88.
  • Yaltırık, F., Efe, A., (1996). Otsu bitkiler sistematiği, (2.Baskı), İ.Ü. Basımevi, Üniversite Yayın No:3940, Orman Fakültesi Yayın No:10, İstanbul, 518 s.
  • Yıldırım, C., Kılınç, M., (2010). İnegöl Dağı (Gümüşhacıköy-Amasya,Türkiye) florası. Biodicon, 3 (2), 49-67.
  • Yıldırımlı, Ş., (2008). The genus Erysimum L. (Brassicaceae) in Turkey, some new taxa, records, a synopsis and a key. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 15 (2), 1-80.
  • Yıldırımlı, Ş., Tuttu, G., Abay, G., (2017). Solenanthus abayi (Boraginaceae), a new species from Turkey. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 24 (2), 47-57.
Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2016
  • Yayıncı: Bülent VEREP
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Tosya (Kastamonu) İlçesinin Endemik ve Nadir Bitkileri

Gamze TUTTU, Gökhan ABAY, Şinasi YILDIRIMLI

Farklı Tip Yemle Beslemenin Kırmızı Kaliforniya Solucanında Solucan Sayısı ve Ağırlığına Etkisi

Turan YÜKSEK

Türkiye’de, Kızılcahamam’dan yeni kaydedilen Gymnodamaeid akarları (Acari, Oribatida, Gymnodamaeidae)

Şule BARAN

Alburnoides kosswigi türü için Ilgın Gölü Havza’sından yeni kayıt (Pisces: Leuciscidae)

Davut TURAN, Cüneyt KAYA

Laktik Asit Bakterilerinden Kısmi Saflaştırılan Bakteriyosinlerin Aktivitesi Üzerine pH, Sıcaklık, Kimyasal Maddelerin Etkisi

Hatice Aysun MERCİMEK TAKCI, Kıvılcım ÇAKTU GÜLER, Melis SÜMENGEN ÖZDENEFE, Ayşenur ÖZŞAVLI, Gülcihan GÜZELDAĞ

Ekzoftalmuslu Gökkuşağı Alabalıklar (Oncorhynchus mykiss)’ın Gözlerinden Lacctococcus garvieae’nın İzolasyonu

Fikri BALTA, Zeynep DENGİZ BALTA