Bülent VEREP, Büşra TAŞPINAR ÖLMEZ, Tanju MUTLU

Salarha Havzası Akarsuları Fiziko-Kimyasal Su Kalitesinin Araştırılması

Bu çalışmada, yoğun yerleşim nedeniyle evsel atıksular ve tarımsal uygulamalar nedeniyle yüzeysel akış ve çay-gıda işleme fabrikaları atıksuları etkisindeki Salarha havzası akarsularının fiziko-kimyasal su kalitesinin belirlenmesi amaçlanmış olup; su sıcaklığı 15,4 °C (6,9-23,4 ºC), pH 7,78 (4,8-9,7), çözünmüş oksijen 9,5 mg/L (7,09-11,48 mg/L), bulanıklık 15,66 NTU (5,6-13,7 NTU), iletkenlik 134,55 µS/cm (48,1-1504 µS/cm) ve askıda katı madde 45,03 mg/L (0-389 mg/L) olarak ölçülmüştür. Diğer taraftan toplam sertlik 41,7 mg/L (18-115 mg/L), toplam alkalinite 65,42 mg/L (1,3-366 mg/L), BOI5 1,64 mg/L (0,1-5 mg/l), NO2-N 0,033 mg/L (0-0,91 mg/L), NO3-N 1,73 mg/L (0,1-8,3 mg/L), NH4-N 0,33 mg/L (0,01-5,11 mg/L) ve o-PO4 1,47 mg/L (0.02-13,7 mg/L) olacak şekilde değişmişlerdir. Çalışma sonuçlarına göre, Salarha havzasındaki akarsularda su kalite değişimleri ve su kirliliği problemlerinin mevcut olduğu söylenebilir. Askıda katı madde veya bulanıklık gibi fiziksel parametreler dışında, inorganik kirlilik parametrelerinden azotlu (nitrit, nitrat ve amonyum azotu) ve fosfatlı bileşikler bakımından su kalite bozulması havzada, evsel ve kanalizasyon atıklarının, endüstriyel tesisler ve fabrika atık sularının ve tarımsal gübreleme nedeniyle oluşan yüzeysel akış sularındaki gübre kalıntılarının Salarha havzası akarsularını etkileyebileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Salarha havzası, fiziko-kimyasal, su kalitesi

Investigation of Physico-chemical Water Quality of Salarha Basin Streams

In this study, it is aimed to determine the physico-chemical water quality of Salarha basin streams due to dense settlements, domestic wastewater, surface flow due to agricultural practices and wastewaters of tea-food processing factories. In Salarha basin; water temperature 15.4 ºC (6.9-23.4 ºC), pH 7.78 (4.8-9.7), dissolved oxygen 9.5 mg/L (7.09-11.48 mg/L), turbidity 15.66 NTU (5.6-13.7 NTU), electrical conductivity 134.55 µS/cm (48.1-1504 µS/cm) and suspended solid matter 45.03 mg/L (0-389 mg/L) were measured. Total hardness 41,7 mg/L (18-115 mg/L), total alkalinity 65.42 mg/L (1.3-366 mg/L), BOI5 1.64 mg/L (0.1-5 mg/l), NO2-N 0.033 mg/L (0-0.91 mg/L), NO3-N 1.73 mg/L (0.1-8.3 mg/L), NH4-N 0.33 mg/L (0.01-5.11 mg/L) and o-PO4 1.47 mg/L (0.02-13.7 mg/L) were changed along the year. According to the results, it can be said that there are water quality changes and water pollution problems in the rivers in the Salarha basin. Apart from physical parameters such as suspended solids or turbidity, water quality degradation in terms of nitrogenous (nitrite, nitrate and ammonium nitrogen) and phosphate compounds from inorganic pollution parameters in the basin, shall be shows that fertilizer residues can affect the Salarha basin streams.

Keywords:

Salarha basin, physico-chemical, water quality,

PDF

___

Anonim (2004). T.C. Resmi Gazete Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği. 25687, 31.12.2004,6s.
Anonim (2012). Ankara Tabip Odası, Aski-Sukader, Zıraat Mühendisleri Odası, Halk Evleri, İnşaat Mühendisleri Odası, Tüketici Dernekleri Federasyonu.
Anonim (2013). T.C. Kalkınma Bakanlığı Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma Dairesi Başkanlığı, Rize İl Raporu.
Anonim (2014). Türkiye Su Ayak İzi Raporu, Su, Üretim ve Uluslar Arası Ticaret İlişkisi.
A.P.H.A. (1998). Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater, American Public Health Association, Washington, DC, USA, 1325.
Fevzioğlu, S. ve Urçuk, H. (2007). Salarha Havzasında Fizikokimyasal Su Kalitesi Üzerine Bir Araştırma, Rize Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Lisans Bitirme Tezi.
Gedik, K., Verep, B., Terzi, E. ve Fevzioğlu, S. (2010). Fırtına Deresi (Rize)'nin Fiziko-Kimyasal Açıdan Su Kalitesinin Belirlenmesi, Ekoloji Dergisi, 19, 76, 25-35.
Kalyoncu, H., Yorulmaz, B. ve Barlas, M. (2008). Aksu Çayı'nın Su Kalitesi ve Fizikokimyasal Parametrelerinin Makroomurgasız Çeşitliliği Üzerine Etkisi, Fırat Üniv. Fen ve Müh. Bil. Dergisi Science and Eng. J of Fırat Univ. 20 (1), 23-33, 2008.
Serdar, S. (2015). Doğu Karadeniz Havzası Akarsularının Mevsimsel Fiziko-Kimyasal su Kalitesi Değişiminin İncelenmesi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
Selim, S. (2011). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 15-2, 94-101.
Verep, B., Serdar, O., Turan, D. ve Şahin, C. (2005). İyidere (Trabzon)'nin Fiziko-Kimyasal Açıdan Su Kalitesinin Belirlenmesi, Ekoloji Dergisi, 14, 57, 26-35.