Rize- Fırtına Vadisindeki Tarihi Ahşap Yapılardaki Kimyasal Değişimlerin Tespiti

Ülkemizde tarihi ahşap binalardaki zarar yapan etmenlerin belirlenmesi amacıyla yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır.İklim indeksi 65’ten yüksek olan Rize-Fırtına Vadisi ülkemizde en fazla yağış alan bölgelerden biridir. İklim indeksi yüksek olan bu bölgede bulunan tarihi ahşap yapılardaki çürüme riski yüksektir. Bu durumun bir sonucu olarak ahşabın direnç özellikleri olumsuz etkilenmektedir. Bu bulgudan hareketle ülkemizin doğa ve kültür turizmi açısından popüler destinasyonlarından biri olan ve bu vadide bulunan Rize ili Çamlıhemşin ilçesinde farklı yükseltilerdeki çeşitli tarihi yapılar araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırma kapsamında söz konusu bölgede bulunan en az 150 yıllık ahşap konaklardan örnekler alınmıştır. Örnekler üzerinde meydana gelen kimyasal değişimleri tespit etmek amacıyla selüloz, lignin ve hemiselüloz tayini yapılmıştır. Bu değişimlerin yapılardaki elemanların taşıyıcı özellikleri üzerindeki etkisine bakılmıştır. Bu sonuçlar ışığında tarihi yapılardaki ahşap malzemenin korunması ve sürdürülebilirliği noktasında müdahale yöntemleri önerilebilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Fırtına Vadisi, Tarihi ahşap yapılar, kimyasal analizler

Chemical Changes in Historical Wooden Structure in Rize-Fırtına Valley

Studies conducted to determine the factors that cause damage in historical wooden buildings in our country are quite limited. Rize-Fırtına Valley, with a climate index higher than 65, is one of the regions with the highest rainfall in our country. The risk of decay in historical wooden buildings in this region due to the high climate index is quite high. As a result of this situation, the resistance properties of wood are negatively affected. Within the scope of the research, samples were taken from wooden mansions that are at least 150 years old in the region. Cellulose, lignin, and hemicellulose contents were determined in order to detect chemical changes occurring in the chemical structures of the wood samples. Thanks to the obtained results from this study, intervention/restoration methods may be suggested for the protection and sustainability of wooden materials in historical buildings.

Keywords:

Fırtına Valley, Historical wooden structures Chemical analysis, Cellulose, Lignin,

PDF

___

Akgün, H.C, 2005. Anadolu kestanesi odununun kimyasal bileşimi ve kağıt yapımına uygunluğu. Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, Zonguldak.
Almkvist G, Persson I. Fenton-induced degradation of polyethylene glycol and oak holocellulose. A model experiment in comparison to changes observed in conserved waterlogged wood. Holzforschung 2008;62:704–8. https://doi.org/10.1515/HF.2008.129
Björdal C, Daniel G, Nilsson T. Depth of burial, an important factor in controlling bacterial decay of waterlogged archaeological poles. Int Biodeterior Biodegrad 2000;45:15–26. https://doi.org/10.1016/S0964-8305(00)00035-4.
Gezer, E.D. 2003. Kullanım süresini tamamlamış emprenyeli ağaç malzemelerin yeniden değerlendirilmesi olanaklarının araştırılması. KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Trabzon.
Highley TL. Comparative durability of untreated wood in use above ground. Int Biodeterior Biodegradation 1995;35:409–19.
Sandström M, Jalilehvand F, Damian E, Fors Y, Gelius U, Jones M, et al. Sulfur accumulation in the timbers of King Henry VIII’s warship Mary Rose: a pathway in the sulfur cycle of conservation concern. Proc Natl Acad Sci USA 2005;102:14165–70. https://doi.org/10.1073/pnas.0504490102
TAPPI T 204 om–88. 1988. Solvent Extractives of Wood and Pulp.
TAPPI T 211 om–02. 2002 Ash in Wood, Pulp, Paper and Paperboard, Combustion at 525°C.
TAPPI T 212 om–02. 2002. One Percent Sodium Hydroxide Solubility of Wood and Pulp.
TAPPI T203 cm- 09. 2009. Alpha-, Beta-, Gamma-Cellulose in Pulp.
Thaler N, Humar M. Performance of oak, beech and spruce beams after more than 100 years in service. Int Biodeterior Biodegrad 2013;85:305–10. https://doi.org/10.1016/j.ibiod.2013.08.020.
Wise, L.E., Karl, H.L., 1962. Cellulose and Hemicellulose in Pulp and Paper Science and Technology, McGraw Hill Book Co, New York.