Müslüman Kimliğine Yönelen İki Tehdit: Deizm ve Sekülerizm

Deizm ve sekülerizmde aklın vahiy ve peygamberin yerine ikame edilmesi, ilahi dinlerin ve dolayısıyla İslam’ın vahiy ve nübüvvet müessesesi için bir tehdit, Müslüman kimliğini itibarsızlaştırmaya yönelik bir tehlikedir. Akla yüklenen bu misyon aynı zamanda ilahi dinlere ve İslam’a bir meydan okumadır. Dini konularda aklın yegâne kaynak kabul edilmesi dinin vahiy ve nübüvvetten arındırılması ve insana sınırsız, sorumsuz bir alan açılmasını sağlamaya yöneliktir. Bu çaba insanın dinin kural ve kaidelerinden bağımsız bir varlık haline getirilmesidir. Vahyin bildirimlerini bertaraf edip dini alanda da aklı egemen kılmaktır. Dini, ilahi din olmaktan çıkarıp, beşeri bir felsefe haline getirmektir. Dinin bireysel ve sosyal hayattaki yoğunluğunun azalması ve dünya merkezli düşünme ve yaşamayı ifade eden sekülerleşme, deistik bir inanca sahip olmanın, diğer taraftan Batılılaşmanın veya modernleşmenin doğal sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Sekülerleşme, sosyolojik veya psikolojik bir anlamı içermekte ve bu kavramla kişilerin toplumsal hayatlarında veya ferdi düşünce ve duygularında dinin etkin olma özelliğini kaybetmesi kastedilmektedir. Bu durumda itikadi alanda deizm, pratik hayatta sekülerizm Müslüman kimliği üzerinde olumsuz etki bırakan ve İslami yaşam biçimini tehdit eden önemli iki unsur olarak karşımızda durmaktadır.

Two Threats to Muslim Identity: Deism and Secularism

The substitution of reason for revelation and prophet in deism and secularism is a threat to the institution of revelation and prophethood of divine religions and hence Islam, a danger to discredit Muslim identity. This mission, loaded with reason, is also a challenge to divine religions and Islam. Accepting the mind as the only source in religious matters aims to purify religion from revelation and prophethood and to open up an unlimited and irresponsible space for people. This effort is to make human beings independent from the rules and rules of religion. It is to eliminate the declarations of revelation and to make the mind dominant in the religious field. It is to transform religion from being a divine religion into a human philosophy. The decrease in the intensity of religion in individual and social life and secularization, which expresses world-centered thinking and living, emerges as a natural result of having a deistic belief, on the other hand, of westernization or modernization. Secularization includes a sociological or psychological meaning, and with this concept, it is meant that religion loses its active role in people's social life or individual thoughts and feelings. In this case, deism in the field of belief and secularism in practical life stand out as two important factors that negatively affect the Muslim identity and threaten the Islamic lifestyle.

___

  • Berger, Peter. Dinin Sosyal Gerçekliği. çev. Ali Coşkun. İstanbul: İnsan Yayınları, 1993.
  • Cabas, Mirgün. “Mirgün Cabas’la Her Şey” YouTube (16 Temmuz 2015). http://www.cnnturk,com/tv-cnn-turk/programlar/her-sey/16-Temmuz-2015.
  • Can, Burhanettin. “Dindarlık ve Dünyevileşme”. Eskiyeni 13 (30 Haziran 2009), 70-83.
  • Cevizci, Ahmet. Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 5. Basım, 2002.
  • Ertit, Volkan. Sekülerleşme Teorisi. Ankara: Liberte Yayınları, 2020.
  • Gökberk, Macit. Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi, 4. Basım, 1980.
  • DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Türkiye’de Dini Hayat Araştırması. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2014.
  • Kardaş, Meryem. “Deizmin İncilinde Tanrı ve Din Tasavvuru”. Uluslararası Din Karşıtı Çağdaş Akımlar ve Deizm Sempozyumu. ed. Vecihi Sönmez vd. 15-27. Van: Ensar Neşriyat, 2017.
  • Köse, Ali. Sekülerizm Sorgulanıyor. İstanbul: Ufuk Kitapları, 2002.
  • MAK Danışmanlık. “Toplumun Din Algısı ve Dine Bakışı”. Erişim 15 Kasım 2018. https://www.makdanismanlik.org/turkiyede-toplumun-dine-ve-dini-degerlere-bakisi.
  • Okşar, Yusuf. “İslam Ahlakı ve Kapitalizm”. Modernleşme Sürecinde Müslümanlar. ed. Necmettin Çalışkan. Ankara: Nobel, 2018.
  • Özay, Mehmet. Sekülerleşme ve Din. İstanbul: İbn-i Haldun Üniversitesi Yayınları, 2020.
  • Özden, Mustafa. Müslüman Kültüründe Sekülerleşme Süreci. Ankara: Araştırma Yay, 2010.
  • Özel, Mustafa. İktisat Risaleleri. İstanbul: İz Yayıncılık, 1997.
  • Paine, Thomas. The Age of Reason. Newyork, Cosimo İnc., 2007.
  • Şehristânî, Abdulkerim. el-Milel ve’n-nihal. çev. Mustafa Öz. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2008.
  • Tindal, Matthew. Christıanity as old as Creation (London, 1730)
  • Yılmaz, Hakan. “Türkiye’de Muhafazakârlık Aile, Din, Batı: İlk Sonuçlar Üzerine Genel Değerlendirme” Yayımlanmamış Araştırma Raporu. Erişim 15 Kasım 2018. http://www.aciktoplumvakfı.org.tr/pdf/muhafazakârlı/04.pdf.