KUR'AN-I KERİM VE HZ. PEYGAMBER'İN HADİSLERİNDEKİ NEFSÂNÎ HİTÂP

Kur'an-ı Kerim ve Hz. Peygamber'in hadislerindeki hitap, insana dönüktür. Bütünüyle insanoğlunun yararına olan bu hitap, onun hayatının bütün yönlerini kapsamaktadır. Dolayısıyla ona bir hayat modeli çizer. Bu hayat modeliyle hak ve sorumluluklarının bilincinde olur. Kendi nefsine karşı, yaratıcısına karşı, insan ve doğa bütün çevresine karşı olan ilişkisi buna göre düzenler. Kur’an-ı Kerim ve hadis-i şeriflerin riayet ettiği ilk husus ve hareket noktasını teşkil eden birinci basamak inancından başlamak suretiyle insanın duygu ve hissiyatına ulaşarak, onu içeriden ıslah etmek olduğu görülür. Zira insanın ıslahı önce içerden başlar, oradan dışa doğru hal ve davranışlarında tezahür eder.Makalenin önemi, insanoğlunun bütün çeşitleriyle nefsanî boyutunu tasvir eden söz konusu hitaba ışık tutuyor olmasından kaynaklanmaktadır. Bu hitap, terbiye ve irşadı esnasında nefsin özelliklerini, eğilim ve duygularını dikkate alarak yönlendirmeye çalışır. Bunu yaparken de herhangi bir çelişki ve tenakuza mahal vermeden, yine ne ihmal ve gevşeklik ne de baskı ve tazyiklere fırsat vermeden nefsin diğer boyutlarına da riayet etmektedir. Aynı zamanda bu hitap çıkarımlarda bulunurken abartıdan ve batıl inançtan uzak, bütün gerçekçilik ve şeffaflıkla dengeyi gerçekleştirmeye çalışır.Bu çalışmada söz konusu iki hitabın insan nefsinin en ince detayına kadar dikkat çektiği görülecektir. Bu bağlamda teşhis ve tedavisi aşırılık ve dağınıklıktan uzak, tam bir denge içerisinde olmaktadır. Kuran-ı Kerim ve Hadis-i şeriflerde yer alan bu nefsanî hitabın, onun sorunlarını çözmede veya onu daha ileriye taşıma hususunda insanoğlunun gücünün üstünde olduğundan, üstün hitap olarak niteleyebiliriz. Bu iki hitap, nefsin bütün bileşenlerini, huy ve mizacını, eğilim ve isteklerini toplamış içinde bulunduğu durumu ve gelecekte bulunacağı halini göz önünde tutarak sorunların çözümüne gitmiştir. Anahrtar Kelimeler: Kur’an, Hadis, Hitap, Nefis, Terbiye

Anahtar Kelimeler:

Kur’an, Hadis, Hitap, Nefis

PSYCHOLOGICAL CALLING TO PERSONALITY OF HUMAN BEINGS IN THE QUR'AN AND HADITHS

The discourses in the Holy Quran and the Prophet's Sunnah are two guiding speeches for human beings and for the interest of them. Therefore, these two speeches are comprehensive for all aspects of human beings, models for them, and work for guidance of them through their relationship with themself and with their Creator and with their surroundings. It is seen that that the Quran and the Hadith take care of the first point that is reclamation, improvement, and reform of human beings from the inside, beginning with their belief, and reaching their feelings and feelings. It is important that the reform of human beings starts from the inside to the outside and reflects on the behaviours of themThe importance of the research stems from the fact that it will high light the discourse (Quranic and prophetic) which simulates the human psyche in all its varieties, taking into account its characteristics, tendencies and feelings, and guiding it through education and guidance, taking into account the other psychological aspects without neglect or restriction, without contradiction and contradiction. And the discourse achieved balance in the subtraction, away from exaggeration, and superstition, with realism and transparency at the same time, and we find that these two speeches have sponsored the most accurate details of the human soul, and treated and put a balance in the balance away from excessive and false beliefs. We can also summarize this psychological discourse, which is found in the Qur'an and the Hadith, as superlative, because it is above the ability of human beings in the discourse of the soul and the treatment of its problems or in the payment of the best. These two speeches (Quranic and prophetic) have gathered all the components, temperament, tendencies, and desires of personality of human beings and gone into solving the problems by considering the situation and the future.

Keywords:

Quran Hadith, Discourse, Psychology, Education,

PDF

___

Abdulazim b. abdulkavi b. Abdullah Ebu Muhammed Zekiyyüddin el-Münzirî. (1987). Muhtasaru Sahihi Müslim (el-İmam ebü’l-Hüseyin Müslim b. Haccac el-Kuşayrî en-Nisaburî) tahkik: Muhammed Nasirüddin el-Elb3anî 6. T, el-Mektebü’l-İslamiyyu, Beyrut.
Abdullah Nasih Ulvân. (1992). Terbiyyetü’l-Evlâdi fi’l-İslam, 21. T, Darü’s-Selami li’t-Tab’i ve’n-Neşr.
Abdusselam Ahmed er-Râğıb. (2001). Vazifetü’s-Sureti’l-Feniyyeti fi’l-Kur’an, 1. T, Füssilet li’d-Dirâsâti ve’t-Tercemeti ve’n-Neşr, Haleb.
Abdusselam Ahmed er-rağıb. (2017). et-Ta’rifu bi’l-İslam el-Mefhumu ve’l-Menhec, 1. T, Darü’l-Fürkân li’l-Lüğati.
Ahmed b. Hüseyin b. Ali b. Musa el-Husrevcirdî el-Hurâsânî, Ebu bekr el-Beyhakî. (1988). Allaka aleyhi ebu Abdullah es-Said el-Menduh, el-Âdâbu li’l-Beyhakî, Müessesetü’l-Kütübi’s-Sakafiyyeti, 1. T, Beyrut.
Ahmed Muhtar Abdulhamid Ömer. (2008). Mu’cemü’l-Luğati’l-Arabiyyeti el-Mu’asira, 1. T, Alemü’l-Kütüb.
Alaüddin Musa İbrahim ebu Mustafa. (2009). Maalimü’t-Terbiyyeti’l-Vicdâniyyeti fi’l-Kur’ani’l-Kerimi ve’s-Sünneti’n-Nebeviyyeti, Risaletü Macister, el-Camiatü’l-İslamiyye, Ğazza.
Ali Hüseyin Fehd Ğâdib. (1412). el-Mefâhimü’t-Terbeviyyetu İnde’l-İmâm Fahrüddin er-Râzî Min Hilâli Kitâbihi et-Tefsirü’l-Kebir el-Müsemmâ bi- Mefâtihü’l-Ğayb, Risaletu Macister, Camiatu Ümmi’l-Kürâ, Mekke.
Cevdet es-Said, Hatta Yuğayyirû mâ bi-Enfusihim, 8. T, Beyrut, 1989.
Cinan Muhammed Mehdî el-Ukaydî. (2003). Lüğatü’l-Hikmeti ve İknaü’l-Muhatabi fî- Uslubi’l-Hitabi’n-Nebeviyyi, Camiatu Bağdat, Külliyyetü’t-Terbiyyeti li’l-Benat, Kısmü’l-Lüğati’l-Arabiyyeti, el-Adedü’l-Has 2, es-Senetü’s-saniyye.
Ebu Abdullah Muhammed b. Ömer b. Hasan b. Hüseyin et-Teymî er-Râzî el-mulakkab bi-Fahrüddin er-Râzî Hatibü’r-Rey. (1420). Mefatihü’l-Ğayb (et-Tefsirü’l-Kebir) Daru İhyai’t-Türasi’l-Arabiyyi, 3. T, Beyrut.
Ebu Abdurrahman Muhammed Nasirüddin el-Elbânî. (2002). Muhtasaru Sahihi’l-İmam el-Buhârî, Mektebetü’l-Ma’ârifi li’n-Neşri ve’t-Tevzi’ 1. T, Riyad.
Ebu bekir Ahmed b. Hüseyin el-Beyhakî. (1420). Şu’abü’l-İmân, tahkik: Muhammed es-Said Bisyûnî Zağlûl, Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. T, Beyrut.
Ebü’l-Kasım Mahmud b. Ömer b. Ahmed ez_zemahşerî, (1998) Esasü’l-Belağeti, Darül’l-Kütübi’l-İlmiyyeti, Beyrut.
Eyyub b. Musa el-Hüseynî el-Kureymî el-Kefevî ebü’l-Bekâ el-Hanefî. (1999). el-Külliyât Mucemün fi’l-Müstalahati ve’l-Fürûki’l-Luğaviyyeti, Tahkik: Adnan Derviş ve Muhammed el-Mısrî, Müessesetü’r-Risale, Beyrut.
Ezhâr Yahya Kasım ve Ahmed Amir Sultan. (2008.). el-Emnü’n-Nefsî Ledâ Talibati Külliyeti’t-Terbiyyeti li’l-Benati fî-Davi’l-Kur’ani’l-Kerim, Mecelletü Ebhâsi Külliyeti’t-Terbiyyeti’l-Esasiyyeti, Camiatu Musul, mücelled 8, el-Aded: 1.
Faysal Ğazî Muhammed. (2012). el-Ferku Beyne’n-Nefsi ve’r-Ruhi, Camiatu Bağdad, Külliyyetü’l-Ulûm.
Heysem Hilal. (2003). Mu’cemu Mustalahi’l-Usul, 1. T, Darü’l-Ceyl, Beyrut.
Lütfî Fikrî Muhammed el-Cevdet. (2014). Cemaliyatü’l-Hitabi Fi’n-Nassi’l-Kur’aniyyi, 1. T, Müessesetü’l-Muhtar li’n-Neşri ve’t-Tevzi’. Mevkiu (Merkezu İş’âi’l-İslamî li’d-Dirâsâti ve’l-Buhusi’l-İslamiyye) https://www.islam4u.com
Muhammed b. Ebubekr b. Eyyub b. Said Şemsüddin İbnülkayyım el-Cevzî. (2000). er-Ruhu fi’l-Kelami Ala-Arvahi’l-Emvati ve’l-Ahyai bi’d-Delaili Mine’l-Kitabi ve’s-Sünneti, Darü’l-Kütübi’l-İlmiyyeti, Beyrut.
Muhammed -el-Ğazalî. (2005). Nazaratün fi’l-Kur’an, 6. T, Nahdatu Mısır.
Muhammed et-Tahir b. Muhammed et-Tahir b. Aşûr et-Tunusî. (1984). et-Tahriru ve’t-Tenvîr (Tahrirü’l-Mana’s-Sadid ve Tenvîrü’l-Akli’l-Cedîd Min Tefsiri’l-Kitabi’l-Mecid) ed-Dârü’t-Tunusiyyetu li’n-Neşri ve’t-Tevzi’ Tunus.
Muhammed Ukkâşe. (2013). Tahlilü’l-Hitabi Fî-Dav’i Nazariyyeti Ahdasi’l-Luğati Diraseten Tatbikiyyeten Li-Asalibi’t-Te’sîri ve’l-İknâi’l-Hücâciyyi Fi’l-Hitabi’n-Neseviyyi Fi’l-Kur’ani’l-Kerim, 1. T, Darü’n-Neşri li’l-Camiât, Kahire.
Mustafa Sadik er-Râfiî. (1973). İ’câzü’l-Kur’ani ve’l-Belğatün’Nebeviyyetu, 9. T, Darü’l-Kütübi’l-Arabiyyeti, Beyrut.
Salih Ahmed eş-Şamî. (1988). et-Terbiyyetü’l-Cemaliyyetu Fi’l-İslam, 1. T, el-Mektetü’l-İslamiyye.
Seyyid Kutub. (2004). et-Tasvîrü’l-Feniyyu Fi’l-Kur’ani’l-Kerim, Darü’ş-Şürûk, 17. T.
Seyyid Kutub. (2003). Fî Zilâli’l-Kur’an, Darü’ş-Şürûk, 32. T.
Zeyneb Beşşâre Yusuf. (1432). Min-Asalibi’t-Terbiyyeti Fi’l-Kur’ani’l-Kerim, Risaletu Macister, Camiatü’l-Medine el-Alemiyye.

Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2017
Yayıncı: Özcan GÜNGÖR

Arşiv