Mücahit PEHLUVAN, Berna DOĞRU, Esengül ÇATAK

Meyve Gelişimi Döneminde Kayısıda (Prunus armeniaca L.) Bazı Fiziksel ve Kimyasal Değişimler

Bu çalışma 2015 yılında Iğdır ilinde yürütülmüş olup, Şalak ve Teberze kayısı çeşitlerinde tam çiçeklenmeden sonra 32. günden itibaren 20 gün aralıklar ile meyvede fiziksel ve bazı kimyasal içerikler incelenmiştir. Fiziksel ölçümlerde meyve ağırlığı, meyve eni, meyve boyu, meyve yüksekliği, meyve hacmi ve meyve yoğunluğu, kimyasal ölçümlerde ise titre edilebilir asitlik, suda çözünebilir kuru madde miktarı (SÇKM) ve meyve suyu pH’sı ele alınmıştır. Hasada kadar dört kez örneklenen meyvelerde fiziksel gelişim bakımından üç büyüme safhası tespit edilmiştir. Bu safhalar 1. hızlı büyüme safhası, 2. yavaş büyüme safhası ve 3. hızlı büyüme safhası olarak belirlenmiştir. Üçüncü hızlı büyüme safhasında incelenen kimyasal içeriklerden titre edilebilir asitlik azalırken, SÇKM ve meyve suyu pH’sı artmıştır. Araştırma sonucunda, incelenen kayısı çeşitlerinde optimum hasat kriterlerini belirlemek ve meyvedeki değişimleri daha iyi görebilmek için meyve tutumundan sonraki evrelerde beş günlük örnek alma sıklığının yanı sıra şekerler, vitaminler, renk, mineral ve fenolik bileşikler ile meyve sertliği gibi daha farklı meyve kalite parametreleri ilave edilerek çalışmanın genişletilmesi tavsiye edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kayısı, Iğdır, Meyve büyüme evreleri

Alteration of Some Physical and Chemical Composition in Apricot (Prunus armeniaca L.) During Fruit Development

This study was carried out in Iğdır province in 2015. Variation in the weight, dimensions (width, length and height), volume and density of apricot fruit as physical and in their content of total soluble solid (TSS), titratable acidity and pH as chemical characteristics were investigated in Şalak and Teberze apricot cultivars during fruit development from 32 days after last bloom to the sampled with 20 day intervals in the study. Fruit samples were taken four times until harvest. We determined three development stage in terms of physical alteration in the fruits such as first fast growing stage, second slow growing stage and third fast growing stage. In the third fast growing stage a remarkable decreasing determined titratable acitidy of fruit juice while total soluble solid and pH was increased. As a result of the research, in order to determine the optimum harvesting criteria for the examined apricot cultivars and to better see the changes in fruit, besides the interval of sampling for five days in the stages after fruit set, it is suggested to broaden the study by adding more different fruit quality parameters such as sugars, vitamins, colour, minerals and phenolic compounds and hardness.

Keywords:

Apricot (Prunus armeniaca L.), Iğdır, Fruit development stages,

PDF

___

Anonim, 2021. Dünya 2019 yılı kayısı üretim miktarı. Food and agriculture organization of the United Nations, (FAO, 2021). http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ (Erişim tarihi:19.05.2021).
Anonim, 2021. Türkiye 2019 yılı kayısı üretim miktarı. Türkiye İstatistik Kurumu, (TUİK, 2021). https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr/ (Erişim tarihi:19.05.2021).
Anonymous, 1984. AOAC, Official methods of analysis (14th ed.). Arlington, VA, USA: Association of official analytical chemists (AOAC).
Bolat, İ., 1993. Iğdır koşullarında yetiştirilen Şalak kayısı çeşidinde meyve gelişme peryodunda meydana gelen bazı fiziksel ve kimyasal değişimler ve birbirleri ile ilişkileri. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 17, 841-853.
Bolat, İ., Şahin, M., Uslu, S., Demirtaş, M.N., Asma, B.M., Pektekim, T., 2004. Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı kayısı çeşitlerinde derim kriterlerinin ve optimum derim zamanının saptanması. TÜBİTAK TOGTAV/TARP-2573-11, Şanlıurfa.
Doğru, B., Kaya, T., Pehluvan, M., Gülsoy, E., 2015. Aras Havzasında yetiştirilen Şalak kayısı çeşidinin fenolojik ve pomolojik özellikleri üzerine yetiştirme yerinin etkisi. VII. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Çanakkale, Türkiye, 25-29 Ağustos 2015, Bildiri özetleri kitabı, 21.
Eşitken, A., 1992. Erzincan’da yetiştirilen Hasanbey, Şalak, Şekerpare kayısı çeşitlerinin gelişme dönemlerinde meyvede meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişimler ile hasat kriterlerinin saptanması üzerinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
Güleryüz, M., Ercişli, S., Erkan, E., 2001. Erzincan ovasında yetiştirilen bazı elma çeşitlerinin meyve gelişimi dönemlerinde meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişimler ile bunlar arasındaki ilişkiler. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32(1), 51-59.
Gülsoy, E., Kaya, T., Pehluvan, M., Doğru Çokran, B., 2016. Textural and physicochemical characteristics of Şalak (Apricose) apricot cultivar. VII. International scientific agriculture symposium (AgroSim), Jahorina, Bosna and Herzegovina, 6-9 October 2016, 1092-1098.
Karaçalı, İ., 2009. Bahçe Ürünlerinin Muhafaza ve Pazarlaması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. No: 494, 486 sayfa.
Karlıdağ, H., 1998. Hekimhan’da farklı rakımlarda yetiştirilen bazı kayısı çeşitlerinde meyvenin fiziksel ve kimyasal özelliklerindeki kimyasal değişimin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
Kaya, T., Pehluvan, M., Gülsoy, E, Doğru, B., 2016. Iğdır yöresinde Şalak kayısı ağaçlarında görülen fiziksel hasarların ağaç yaşı ile ilişkilerinin belirlenmesi. Bahçe, Özel Sayı(1), 8-15.
Kaya, T., Pehluvan, M., Doğru, B., Bozhüyük, M.R., 2014. Aprikoz (Şalak) kayısı ağaçlarında farklı yaş gruplarının meyve dalı profili ve meyve tutumu oranı üzerine etkisi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 7(1), 75-79.
Mencarelli, F., Botondi, R., De Santis, D., Vizovitis, K., 2006.Post-harvest quality maintenance of fresh apricots. XII th International Symposium on Apricot Culture and Decline, ActaHort., ISHS, September 2006, 701, 503-510.
Muradoğlu, F., Pehluvan, M., Gündoğdu, M., Kaya, T., 2011. Iğdır yöresinde yetiştirilen bazı kayısı (Prunus armeniaca L.) genotiplerin fizikokimyasal özellikleri ile mineral içerikleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1, 17-22.
Özelçi, M., Aslantaş, R., Özelçi, D., Çöçen, E., 2021. Hacıhaliloğlu kayısı çeşidinde meyve gelişimi sırasındaki fiziksel ve kimyasal değişimlerin belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 8(1), 58-65.