Nohut Mürdümüğü Lathyrus cicera L. Hatlarında Tohum Verimi ve Bazı Bitkisel Özellikler

Kaliteli kaba yemin üretildi ğ i ana kaynaklardan biri olan yembitkileri ekili şi ülkemizde istenilen düzeyde değ ildir. Yeni bitki tür ve çe ş itlerinin tar ı mı m ı za kazand ı rı lmas ı yembitkileri ekili ş inin artmas ı na yard ı mc ı olacakt ı r. Bu çal ışmada değ i ş ik ülkelerden elde edilmi ş 15 farkl ı nohut mürdümü ğ ü hatt ı n ı n Ankara koşulları nda tohum verimlerı ve baz ı bitkisel özellikleri belirlenmeye çal ışı lm ıştı r. A.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlalar ı nda 2 y ı l sürdürülen ara şt ı rma sonuçlar ı na göre; bitki boyu 52.63-72.75 cm, dal say ı s ı 5.90-10.88 adet, bakla say ı s ı 8.00-15.25 adet, ilk bakla yüksekliğ i 20.40-29.00 cm, bakla boyu 27.67-34.50 mm, baklada tohum say ı s ı 2.95-4.15 adet, biyolojik verim 251.25 —491.46 kg/da, tane verimi 81.52-198.95 kg/da, hasat indeksi % 32.70-44.90, bin tane a ğı rl ığı 34.17-67.64 g aras ı nda bulunurken, olgunla şma gün say ı s ı 85.5-89.0 olarak belirlenmi ştir. Çal ışma sonuçlar ı na göre ülkemiz koş ulları nda tarı m ı bilinmeyen bu bitkinin yetiştiriciliğinin yap ı labileceğ i ve 500, 570, 573, 575, 576 numaral ı hatlar ı n ı n diğerlerinden daha üstün oldu ğ u görülmü ştür.

Anahtar Kelimeler:

Nohut mürdümü ğ ü, tane verimi, biyolojik verim, hasat indeksi, bitkisel özellikler

Seed Yields and Some Plant Traits of Dwarf Chickling Lathyrus cicera L. Lines

The area sown to forage that is one of the major feed source is not adequate in Turkey. Introducing new plants species and cultivars to farming system would help develop forage production. In this research 15 dwarf chickling lines obtained from different countries were tested for their seed yield and some agronomic characters in Ankara conditions over 2 years. The experiment was conducted at the experimental fields of Field Crops Department of Agricultural Faculty of Ankara University. In the study, average plant height and stem number varied betWeen 52.63- 72.75 cm, 5.90-10.80 while pod number per plant and first pod height varied between 8.00-15.25 and 20.40-29.00 cm, respectively. Pod length and seed number per pod were between 27.67-34.50 mm and 2.95-4.15. Biological yield, seed yield, harvest index were changed between 251.25-491.46 kg/da, 81.52-198.95 kg/da, 32.70-44.90%, respectively. It is also found that thousand seed weights were between 34.17-67.64 g. The lines used in the experiment needed 85.5-89.0 days to maturity. The results showed that dwarf chickling as a new species to Turkish agriculture has a potential to grown in our farming system and Line 500, 570, 573, 575, 576 had superiority to the other lines.

Keywords:

Dwarf chickling, seed yield, biological yield, harvest index, plant characteristics,

PDF

___

Andiç, C., Ö. Terzioğlu, B. Keskin, Yı lmaz, M. Deveci, H. Akdeniz, N. Ariciiç, Ö. Arvas, 1996. Van k ı raç şartları nda Nohut mürdürnü ğ ü (Lathyrus cicera L.) hatları n ı n yeş il ve kuru ot verimi üzerinde bir ara şt ı rma.. Türkiye 3. Çay ı r Mera ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum, s. 698-703.
Anonim, 1997. Tar ı m İ statistikleri Özeti. T.C. Ba ş bakanl ı k Devlet istatistik Enstitüsü, Yay ı n No: 2137.
Avc ı oğ lu, R. 1991. Sunuş . Türkiye 2. Çay ı r Mera ve Yembitkileri Kongresi, 28-31 May ı s 1991, İ zmir, s. IX-Xl.
Bucak, B., E. Anlarsal, 1996. Çukurova floras ı ndan toplanan iki fi ğ türü (Vicia sativa L. ve Vicia villosa Roth.) populasyonundan seçilen hatlarda morfolojik ve sitolojik ara şt ı rmalar. Türkiye 3. Çay ı r Mera ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum, 239-245.
Büyükburç, U., S. iptaş , M. Yı lmaz, 1996. Tokat ekolojik şartları nda yetiştirilen baz ı mürdümük (Lathyrus sativus L.) hatları n ı n verim ve adaptasyonu üzerinde bir ara şt ı rma Türkiye 3. Çay ı r Mera ve Yennbitkileri Kongresi, Erzurum.
Anonymous (Cooerative Research Centre for Legumes in Mediterrenean Agriculture), 1997. Annual Report, 1997. Avustralya.
Davis, P.H. 1970. Genus Lathyrus. In Flora of Turkey and the East Aegan Islands (Ed. P.H. Davis). Edinburgh University Press. Davis, P.H., U. Plitrnann, 1970. Vicia L. In Flora of Turkey and the East Aegen Islands (Ed. P.H. Davis) Edinburgh University Press, 22 George Square, Edinburgh.
Düzgürıeş Ö., T. kesici ve F. Gürbüz, 1987. Ara şt ı rma ve Deneme Metodlar ı (Istatistik Metodlan-II). A.Ü. Ziraat Fakültesi Yay.1021, Ders Kit. 295.
Fı r ı ncloğ lu, H.K., D. Uncuer, S. Ünal, F. Ayd ı n, 1996. Baz ı fiğ (Vicia sp.) ve mürdümük (Lathyrus sp.) türlerinin tar ı msal özellikleri üzerine bir ara şt ı rma. Türkiye 3. Çay ı r Mera ve Yembitkileri Kon., 17-19 Haziran 1996, Erzurum.685-691.
Gökkuş , A., A. Bako ğ lu, A. Koç, 1996. Baz ı adi fiğ (Vicia sativa L.) hat ve çeş itlerinin Erzurum sulu şartları na adaptasyonu üzerine bir çal ışma. Türkiye 3. Çay ı r Mera ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum, 674-678.
AnonymousA, 1996. Germplasm Program Legumes, Annual Report.
Moneim, A.M.A.E. ve M.C. Saxena, 1995. Developing cultivated forage legumes for improved yield and quality to feed livestock in the dry areas. Regional Symposium on Integrated Crop-Livestock Systems in the Dry Areas of West Asia and North Afrika, Amman, Jordan.
Sabanc ı , C.O., G. Eğinlioğlu ve H. Özp ı nar, 1996. Menemen Koşulları nda Koca fiğ (Vicia narbonensis L.) ve Mürdümük (Lathyrus sativus L.) adaptasyonu üzerinde bir ara şt ı rma. Türkiye 3. Çay ı r Mera ve Yembitkileri Kongresi, Erzurum.
Şehirali, S. 1989. Tohumluk Teknolojisi. A.Ü. Bas ı mevi, Ankara.
Tosun, M., M. Alt ı nba ş , H. Soya, 1991. Baz ı fiğ (Vicı a sp.) türlerinin ye şil ot ve dane verimi ile kimi agronomik özellikler aras ı ndaki ilişkiler. Türkiye 2. Çay ı r Mera ve Yembitkileri Kongresi, 28-31 May ı s 1991, Izmir, 574-583.