Arif İPEK, M. Demir KAYA, Bilal GÜRBÜZ

Çemen Trigonella foenum-graecum L. ve Kimyon Cuminum cyminum L. Tohumlarının Çimlenmesi Üzerine Tohum Yaşı ve GA3 Uygulamalarının Etkileri

Bu çalışma 2002-2004 yılları arasında Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü laboratuarında yürütülmüştür. Materyal olarak Kimyon ve Gürarslan çemen tohumları kullanılmıştır. Araştırmada, tohum yaşının yeni hasat edilen tohum, hasattan 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21 ve 24 ay sonra ve dört farklı GA3dozunun kontrol saf su , 100, 200 ve 400 ppm kimyon ve çemen tohumlarının çimlenme oranına etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma sonuçları çemen tohumlarında çimlenme oranının %95.5-100.0, kimyon tohumlarında ise %18.5-79.0 arasında değiştiğini göstermiştir. Kimyonda tohum yaşı arttıkça çimlenme oranı önemli şekilde etkilenmiştir. Yaşlı kimyon tohumlarının çimlenme oranı GA3uygulamasıyla artmıştır. Çemende çimlenme, tohum yaşı ve GA3uygulamasından etkilenmemiştir. 100 ppm GA3uygulaması yaşlı kimyon tohumlarının çimlenme oranını arttırmada önerilebilir

Anahtar Kelimeler:

Kimyon, Cuminum cyminum, çemen, Trigonella foenum-graecum L., tohum yaşı, GA3, çimlenme

Effects of Seed Age and GA3 Application on Germination of Fenugreek Trigonella foenum-graecum L. and Cumin Cuminum cyminum L. Seeds

This study was conducted at the laboratory of Department of Field Crops, Faculty of Agriculture, University of Ankara, during 2002-2004. Cumin and fenugreek seeds of cv. Gürarslan were used as seed material. The aim of the research was to determine the effects of seed age fresh, 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21 and 24 months after harvest and gibberellic acid doses control distilled water , 100, 200 and 400 ppm on germination rate of cumin and fenugreek seeds. The result showed that germination rate of seeds varied in the range of 95.5-100.0% in fenugreek and 18.5-79.0% in cumin. Seed age and GA3 significantly affected germination rate of cumin. Germination rate of aged seeds of cumin was enhanced with GA3 application. Germination of fenugreek seeds were not significantly influenced by seed age and GA3. The application of 100 ppm GA3 should be advised to increase germination rate of naturally aged seeds of cumin

Keywords:

Cumin, Cuminum cyminum, fenugreek, Trigonella foenum-graecum L., seed age, GA3, germination,

PDF

___

Akgül, A. 1993. Baharat Bilim ve Teknolojisi. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları. No. 15, Ankara.
Anonim 2006. Tarım İstatistikleri Özeti. T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu.
Arslan, N. 1987. Kimyon üretimi ve ihracatı. V. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, 15-17 Kasım 1984. s. 167- 171, Ankara.
Arslan, N., S. Tekeli ve T. Gençtan. 1989. Farklı ekim zamanlarının çemen bitkisinin verimine etkisi. VIII. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı Bildirileri. 19-21 Mayıs 1989. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, İstanbul.
Arteca, R. N. 1996. Plant growth substances Principles and applications. Chapter 3: Chemistry, Biological Effecets and Mechanism of Action. P:66. Chapman & Hall 115. Fifty Avenue New York. NY, 10003.
Baytop, T. 1984. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları, No: 3255, s. 520.
Çalık, E. 1996. Buyotu (Trigonella foenum-graceum L.)’nun kalite kriterlerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Güneş, T. 2000. Arcilum minus (HilL) Bernh. tohumlarına gibberellik asit uygulamasının çimleneme ve a- amilaz enzim aktivitesi üzerine etkisi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 13(3): 589-598.
Hornok, L. 1992. The Cultivation of Medicinal Plants. Cultivation and Processing of Medicinal Plants. Ed: L Hornok. Budapest, pp 289-290.
İpek, A., E. O. Sarıhan and B. Gürbüz. 2005. Relationship between seed age and germination rate in great burdock (Arctium lappa). Indian Journal of Agricultural Sciences 75 (10): 691-692
Kafi, M. 2006. Cumin (Cuminum cyminum) Production and Processing. Science Publishers, 168 p. USA.
Kan, Y. ve N. Arslan. 1998. Farklı ekim zamanlarının Konya yöresi kimyon populasyonlarının verim ve bazı özelliklerine etkisi üzerine araştırmalar. Proceedings of XII.th International Symposium on Plant Originated Crude Drugs, New Trends and Methods in Natural Products Research. May 20-22, Ankara, 132-137.
Özdemir, B. 1999. Seçilmiş bazı çemen (Trigonella foenum- graceum L.) hatlarının verim ve verim öğeleri üzerinde araştırmalar. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
Özgüven, M., S. Sekin, B. Gürbüz, N. Şekeroğlu, F. Ayanaoğlu ve S. Erken. 2005. Tütün, tıbbi ve aromatik bitkiler üretimi ve ticareti. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongre 3-7 Ocak 2005, Ankara.
Sarıhan, E.O., A. İpek, K.M. Khawar., M. Atak and B. Gürbüz. 2005. Role of GA3 and KNO3 in improving the frequency of seed germination in Plantago lanceolata L. Pak. J. Bot., 37(4): 883-887.
Seçmen, Ö., Y. Gemici, G. Görk, L. Bekat ve E. Leblebici. 2000. Tohumlu Bitkiler Sistematiği. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi No: 116. İzmir.
Şehirali, S. 1989. Tohumluk ve Teknolojisi, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara. s. 330.
Şehirali, S. 2002. Tohumluk ve Teknolojisi. Fakülteler Matbaası, İstanbul. 464 s.
Taiz, L. and E. Zeiger, 1991. Gibberelins. s:426-433.Eds: L. Taiz Benjamin/Cummings California 565 p. Plant Physiology. Company, Inc. Publishing
Watkinson, J.I. and W.G. Pill. 1998. Gibberellic acid and presowing chilling increase seed germination of Indiangrass HortScience 33(5): 849-851. nutans (L.) Nash.).
Yen, S.T. and O.G. Carter. 1972. The effect of pretreatment with gibberellic acid on germination and early establishment of grain sorghum. Australian Journal of Experimental Agriculture and Animal Husbandry 12(59): 653 – 661.
Zeybek, N. ve V. Zeybek, 1994. Kapalı Tohumlu Bitkiler Sistematiği. Ege Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, 2. Baskı, İzmir.