Temizlik Çalışanlarının Çalışma Duruş Pozisyonlarının REBA Yöntemi ile Ergonomik Açıdan İncelenmesi

İşyerlerindeki yoğun çalışma temposu, çalışanların uygun olmayan fiziki şekillerde çalışmasına ve bunun sonucunda kas iskelet sistemi hastalıklarına neden olmaktadır. Bu çalışmada REBA yönteminin seçilmesi-nin nedeni duruş bozukluklarını nicel olarak kategorize edilmesi ve hızlı bir şekilde tüm vücut duruş po-zisyonu analizi yapılabilmesidir. Bu çalışmada iki farklı işyerinde beş farklı temizlik işi ve on iki çalışma duruş pozisyonu REBA yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. İki iş yerinde toplam 30 temizlik çalışanı görev yapmakta ve aynı temizlik işleri yapılmaktadır. Yapılan temizlik işleri analiz edildiğinde 11 farklı iş ve 51 çalışma duruş pozisyonu belirlenmiştir. Bu amaçla, haftada bir kez olmak üzere bir ayda toplamda 4 defa her iki firmaya da gidilerek çalışmalar kaydedilmiş ve izlenmiş ve fotoğraflanmıştır. Bu pozisyonların içinden riskli olduğu düşünülen ve en sık yapılan 5 farklı iş ve 12 çalışma duruş pozisyonu detaylı ince-lenmiştir. Beş farklı temizlik işinden dördü orta seviyede riskli, biri düşük seviyede riskli olarak hesap-lanmıştır. Bina içerisinde camların silinmesi işlemi ve dış cephe cam silme işleminde REBA skoru ortala-ması 4.7, makine ile yer silme işleminde 7, yer süpürme işleminde 6.5 olarak hesaplanmış olup risk sevi-yeleri orta, önlemleri ise gerekli çıkmıştır. Yer silme işleminde REBA skoru ortalaması 3 olarak hesaplan-mış ve risk seviyesi düşük bulunmuştur. İncelenen beş çalışma duruş pozisyonundan, risk seviyesi orta olan makine ile yer silme ve yer süpürme işlemleri ile ilgili tavsiyelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Ergonomi, İş Sağlığı ve Güvenliği, REBA yönetimi, risk analizi, temizlik çalışanları

Ergonomic Investigation of Working Posture Positions of Cleaning Workers by REBA Method

The intensive work tempo and inappropriate physical conditions in the workplace causes musculoskeletal diseases. The reason for choosing REBA method in this study is that it is able to categorize posture disor-ders quantitatively and to analyse whole body posture position quickly. In this study, five different clean-ing jobs and twelve working posture positions in two different workplaces are analysed by using REBA method. A total of 30 cleaning employees work in two workplaces and the same cleaning jobs are carried out. When the cleaning works are analysed, 11 different jobs and 51 working positions are determined. For this purpose, the postures have been recorded, monitored and photographed by visiting both companies once a week, 4 times in a month. Among these positions, the most frequently performed 5 different jobs and 12 working postures, which are considered to be risky, are examined in detail. As a result of these analyses, four of the working positions are calculated as moderately risky and one has low risk score. The average REBA score in the process of wiping windows and facade wiping in the building, machine wiping and floor sweeping are 4.7, 7 and 6.5, respectively. These risk levels were moderate and measures were required. The average of REBA score in floor cleaning process is 3, the risk level is low. The five working stop positions are examined, and suggestions are made for the machine wiping and sweeping operations with medium risk.

Keywords:

Ergonomics, occupational health and safety, REBA method, risk analyses, cleaning workers,

PDF

___

Akay, D., Dağdeviren, M., Kurt, M. (2003). Çalışma Duruşlarının Ergonomik Analizi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(3), 73-84. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/76208
Atıcı, H., Gönen, D., Oral, A. (2015). Çalışanlarda Zorlanmaya Neden Olan Duruşların REBA Yöntemi İle Ergonomik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Ve Tasarım Dergisi, 3(3), 239-244. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/195456
Bilir, N. (2007). Mesleksel kas iskelet sistemi hastalıkları. İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 34,10-3. Erişim adresi: https://www.ailevecalisma.gov.tr/isggm/dergiler/34.pdf
Bernard, B.P. (1997). Musculoskeletal Disorders and Workplace Factors A Critical Review of Epidemiologic Evidence for Work-Related Musculoskeletal Disorders of the Neck, Upper Extremity, and Low Back. DHHS (NIOSH) Publication, Cincinnati, USA. Erişim adresi: https://www.cdc.gov/niosh/docs/97-141/pdfs/97-141.pdf
Çırpan, M., Kahraman, F., Çırpan, R. (2016). Temizlik İşlerinde Çalışanların Kas İskelet Sistemi Hastalıkların Değerlendirilmesi. 8.İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansı Bildiri Tam Metinleri Kitabı, 1, 652. Erişim adresi: http://cisam.cu.edu.tr/Tr/Belgeler/8uluslararasibldr.pdf
Dul, J., Weerdmeester, B. (2008). Ergonomics for Beginners: A Quick Reference Guide. 3rd Ed., CRC Press, Boca Raton.
Duran, F.M., Köksal, N. S. (2016). REBA Yöntemi Kullanılarak Düşük Maliyetli Ergonomik Çözümlerin Araştırılması. 8.İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansı, Bildiri Tam Metinleri Kitabı, 2, 645. Erişim adresi: http://cisam.cu.edu.tr/Tr/Belgeler/8uluslararasibldr.pdf
Enez K., Nalbantoğlu, S.S. (2015). REBA Yönteminin Ormancılık Faaliyetleri Açısından Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 127-131. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/195437
Erdemir, F., Eldem, C. (2019). Bir Döküm Atölyesindeki Çalışma Duruşlarının Dijital İnsan Modelleme Tabanlı REBA Yöntemi ile Ergonomik Analizi. Gazi Üniversitesi Politeknik Dergisi, 22(3):1-10. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/737475
Esen, H., Fığlalı, N. (2013). Çalışma Duruşu Analiz Yöntemleri Ve Çalışma Duruşunun Kas-İskelet Sistemi Rahatsızlıklarına Etkileri. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17: 41-51. Erişim adresi: http://www.saujs.sakarya.edu.tr/tr/issue/20670/220542
Hignett, S., McAtammey, L. (2000). Rapid Entire Body Assessment (REBA). Applied Ergonomics, 31, 201-205. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/12603778_Rapid_entire_body_assessment_REBA
Kazemi, S. (2016). Gazi Üniversitesi Besyo Öğrencileri İle Diğer Fakültelerde Öğrenim Gören Öğrencilerin Kas İskelet Rahatsızlıkları Hakkında Farkındalıklarının Tanımlanması Ve REBA Yöntemi İle Ergonomik Risk Değerlendirmesi (Doktora Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
Kee, D., Karwowski, W. (2007). A comparison of three observational techniques for assessing postural loads in industry. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 13(1), 3–14. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/6443870_A_Comparison_of_Three_Observational_Techniques_for_Assessing_Postural_Loads_in_Industry
Özay, E. M., Doğanbatır. Ç. Ş. (2018). Perakende Sektöründe Bir Süpermarkette REBA, Nıosh Ve Snook Tabloları Yöntemlerini Kullanarak Ergonomik Risk Analizi Vaka Çalışması. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(3), 448 – 459. https://doi.org/10.21923/jesd.321303
Özcan, E., Kesiktaş, N. (2007). Mesleki Kas İskelet Hastalıklarından Korunma ve Ergonomi. İş Sağlığı Ve Güvenliği Dergisi, 34, 6. Erişim adresi: https://www.ailevecalisma.gov.tr/isggm/dergiler/34.pdf
Özcan, E. (2011). İş Yerinde Ergonomik Risklerin Değerlendirilmesi ve Hızlı Maruziyet Deeğerlendirme (HMD) Yöntemi. Mühendis ve Makine, 52(616), 86-89. Erişim adresi: https://www.mmo.org.tr/mayis-2011/makale/makale-yerinde-ergonomik-risklerin-degerlendirilmesi-ve-hizli-maruziyet
Özel, E., Çetik, O. (2010). Mesleki Görevlerin Ergonomik Analizinde Kullanılan Araçlar ve Bir Uygulama Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22, 43. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpufbed/issue/36008/405251
Sağıroğlu, H., Coşkun, M. B., Erginel N. (2015). REBA İle Bir Üretim Hattındaki İş İstasyonlarının Ergonomik Risk Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 341. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/195469
Sevimli, M., Atıcı, H., Gündüz, T. (2018). Pirinç Paketleme İşinde Çalışanların Çalışma Koşullarının Ergonomik Risk Analizleri ile Geliştirilmesi. BAUN Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20(1), 28-54. Erişim adresi: https://doi.org/10.25092/baunfbed.369102
Takala, E. P., Pehkonen, I., Forsman, M., Hansson, G. A, Mathiassen, S.E., Neumann, W. P., Sjogaard, G., Veiersted, K. B., Westgaard, R. H. ve Winkel, J. (2010). Systematic evaluation of observational methods assessing biomechanical exposures at work. Scandinavian Journal Work Environmental Health, 36(1), 3–24. Erişim adresi: https://pdfs.semanticscholar.org/3b43/cca5780cb8fe7b44f4887979ef2775cd2be9.pdf
T.C. Sağlık Bakanlığı. (2015). Türkiye Kas Ve İskelet Sistemi Hastalıkları Önleme Ve Kontrol Programı (2015-2020). T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1013, Ankara, Türkiye. Erişim adresi: https://dosyaism.saglik.gov.tr/Eklenti/24851,kas-iskelet-sistemi-hastaliklarini-onleme-ve-kontrol-programipdf.pdf?0
Yetim, H., Gündüz, T. (2015). Ergonomic Analysis of Working Postures That Cause Strain on Workers That Work in Hand Placement Business of Transporting Containers. PressAcademia Procedia, 1(1), 1-10. Erişim adresi: https://doi.org/10.17261/pressacademia.2016118133
Yapıcı, F., Baş, H. (2015). Verimlilikte Ergonomik Faktörler. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 591-595. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/195449